Aleksandr Błok
Aleksander Aleksandrowicz Błok (ros. Александр Александрович Блок; ur. 16 listopada?/28 listopada 1880 w Petersburgu, zm. 7 sierpnia 1921 w Piotrogrodzie) – rosyjski poeta-symbolista epoki srebrnego wieku, dramaturg. Klasyk literatury rosyjskiej i jeden z największych poetów rosyjskich XX wieku.
| ||
Passe-partout Błoka, ok. 1910 | ||
Imię i nazwisko | Aleksandr Aleksandrowicz Błok | |
Data i miejsce urodzenia | 28 listopada 1880 Petersburg | |
Data i miejsce śmierci | 7 sierpnia 1921 Piotrogród | |
Narodowość | rosyjska | |
Język | rosyjski | |
Alma Mater | Petersburski Uniwersytet Państwowy | |
Dziedzina sztuki | liryka, dramat, publicystyka | |
Muzeum artysty | Muzeum-dom Błoka w Petersburgu | |
Ważne dzieła | ||
| ||
ŻyciorysEdytuj
Rodzice poety żyli w separacji, ojciec był profesorem prawa Imperatorskiego Uniwersytetu w Warszawie, zmarł w Warszawie i został pochowany na prawosławnym cmentarzu na Woli. Matka, córka rektora Uniwersytetu w Petersburgu – Andrzeja Biekietowa, zajmowała się literaturą, po roku małżeństwa uciekła z Warszawy w połogu.
Pierwsze wiersze Aleksander Błok zaczął pisać w wieku pięciu lat. W 1898 roku wstąpił na Wydział Prawa Uniwersytetu Petersburskiego, a w 1901 rozpoczął naukę na Wydziale Filologicznym, który ukończył w 1906. W 1903 roku, w wieku lat 23 ożenił się z Lubow Mendelejewą, córką wybitnego chemika. W tym samym roku debiutował w piśmie symbolistów „Nowyj put'” (Новый Путь).
W czasie wojny służył jako podoficer służby inżynieryjno-budowlanej. Od maja 1917 był naczelnym redaktorem literackich protokołów Nadzwyczajnej Komisji Śledczej, powołanej przez Rząd Tymczasowy.
Poszukujący harmonii we wczesnej twórczości poeta, w jej fazie dojrzałej skierował się ku kulturze i cywilizacji w postaci buntu przeciw współczesności. Rozwinął wiersz toniczny, wprowadził system powtórzeń zdań, zwrotów, dźwięków. Twórczość Błoka w sposób zwarty realizowała program estetyczny rosyjskich symbolistów, co dało mu miejsce zarówno odrębne, jak wybitne.
FascynacjeEdytuj
Błok traktował kultowo malarstwo prerafaelickie, jego mistrzami byli Fra Angelico i Giovanni Bellini – ideał sztuki bezpośredniej i nastrojowej. Identyfikował harmonię z kobiecością, symbolikę taką zawarł w Przepięknej Pani. Inspirowany baśniowym malarstwem Wiktora Wasniecowa i cerkiewno-ruskimi obrazami Michaiła Niestierowa. Przemożny wpływ miała na Błoka muzyka (Modest Musorgski), ale melodię liryki kształtowały też romanse cygańskie i sentymentalne pieśni uliczne.
Wybrana twórczośćEdytuj
PoematyEdytuj
- 1910 – Odwet (ros. Возмездие)
- 1915 – Ogród słowiczy (ros. Соловьиный сад)
- 1918 – Dwunastu (ros. Двенадцать)
- 1918 – Scytowie (ros. Скифы)
Zbiory wierszy, cykleEdytuj
- 1898-1900 – Ante lucem (ros. Ante Lucem)
- 1901-1902 – Wiersze o Przepięknej Pani (ros. Стихи о Прекрасной Даме)
- 1904-1908 – Miasto (ros. Город)
- 1904-1905 – Pęcherze ziemi (ros. Пузыри земли)
- 1906 – Nocny fiołek (ros. Ночная Фиалка)
- 1907 – Śnieżna maska (ros. Снежная маска)
- 1906-1908 – Faina (ros. Фаина)
- 1907 – Ziemia pod śniegiem (ros. Земля в снегу)
- 1907 – Niespodziewana radość (ros. Нечаянная радость)
- 1907 – Wolne myśli (ros. Вольные мысли)
- 1907-1914 – Jamby (ros. Ямбы)
- 1907-1916 – Ojczyzna (ros. Родина)
- 1908-1916 – Harfy i skrzypce (ros. Арфы и скрипки)
- 1909 – Wiersze włoskie (ros. Итальянские стихи)
- 1909-1916 – Straszny Świat (ros. Страшный мир)
- 1911 – Nocne godziny (ros. Ночные часы)
- 1914 – Carmen (ros. Кармен)
Dramaty liryczneEdytuj
- 1906 – Buda jarmarczna (ros. Балаганчик)
- 1907 – Nieznajoma (ros. Незнакомка) – monodram
- 1908 – Król na placu (ros. Король на площади)
- 1908 – Pieśń przeznaczenia lub Pieśń losu (ros. Песня судьбы)
- 1913 – Róża i krzyż (ros. Роза и крест)
PublicystykaEdytuj
- 1907-1908 – kierownictwo działu krytycznego periodyku „Złote runo”
- 1910 – O współczesnej sytuacji symbolizmu rosyjskiego
- 1920 – Ostatnie dni caratu (ros. Последние дни Императорской власти)
- Inteligencja i rewolucja
CiekawostkiEdytuj
Aleksiej Nikołajewicz Tołstoj złośliwie przedstawił Błoka w książce dla dzieci o Buratino.
BibliografiaEdytuj
Źródła w języku angielskim
- Biografia Błoka na portalu Spartacus Educational (ang.). [dostęp 11.12.2013].
- Biografia Błoka w Encyklopedii Pisarzy Radzieckich (ang.). [dostęp 14.05.2014].
- Biografia Błoka na portalu Russia-InfoCentre (ang.). [dostęp 14.05.2014].
- Biografia Błoka na portalu Russiapedia (ang.). [dostęp 14.05.2014].
- Biografia Błoka w Encyclopædia Britannica (ang.). [dostęp 14.05.2014].
- Biografia Błoka i informacja o jego pochówku na portalu Find A Grave (ang.). [dostęp 14.05.2014].
Źródła w języku rosyjskim
- Biografia Błoka na portalu Chronos (ros.). [dostęp 14.05.2014].
- Biografia Błoka na portalu Silverage (ros.). [dostęp 14.05.2014].
- Biografia Błoka na portalu Krugoswiet (ros.). [dostęp 14.05.2014].
Źródła w języku polskim
- Z. Barański, A. Semczuk: Literatura rosyjska w zarysie. PWN, 1976.
- ISNI: 0000 0001 2139 107X
- VIAF: 72187352
- ULAN: 500314519
- LCCN: n80087623
- GND: 118637886
- NDL: 00433552
- LIBRIS: rp3561h9488vjt4
- BnF: 11892401g
- SUDOC: 085703729
- NLA: 35019509
- NKC: jn19990210118
- DBNL: blok057
- RSL: 000079501
- BNE: XX920782
- NTA: 069870292
- Open Library: OL62185A
- NLI: 000021880, 000599723, 000610775, 000610777, 001786263, 000610776
- WorldCat