Alfa Arietis

gwiazda w gwiazdozbiorze Barana

Alfa Arietis (Hamal, α Ari) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Barana. Odległa od Słońca o około 66 lat świetlnych.

Alfa Arietis
α Ari
Ilustracja
Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Baran

Rektascensja

02h 07m 10,406s[1]

Deklinacja

+23° 27′ 44,70″[1]

Paralaksa (π)

0,04956 ± 0,00025[1]

Odległość

65,82 ± 0,33 ly
20,18 ± 0,10[2] pc

Wielkość obserwowana

2,01m[1]

Rozmiar kątowy

0,00680″[3]

Ruch własny (RA)

188,55 ± 0,31 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−148,08 ± 0,19 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−14,64 ± 0,02 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

olbrzym

Typ widmowy

K2 IIIbCa-1[1]

Masa

1,5 ± 0,2[4] M

Promień

13,9 ± 0,3[4] R

Metaliczność [Fe/H]

−0,09 ± 0,03[4]

Wielkość absolutna

0,48 ± 0,09m[4]

Jasność

90 L[3]

Okres obrotu

172–335[4] d

Prędkość obrotu

3,1 ± 1,0 km/s[4]

Temperatura

4553 ± 15 K[4]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

6702[2] pc

Mimośród

0,1267[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 13 Ari
2MASS: J02071038+2327447
Bonner Durchmusterung: BD+22°306
Boss General Catalogue: GC 2538
Katalog Gliesego: GJ 84.3
Katalog Henry’ego Drapera: HD 12929
Katalog Hipparcosa: HIP 9884
Katalog jasnych gwiazd: HR 617
SAO Star Catalog: SAO 75151
Hamal, Ras Hammel

Nazwa edytuj

Tradycyjna nazwa tej gwiazdy, Hamal, wywodzi się od arabskiego ‏الحمل‎ al-ḥamal, „owieczka”, co odnosi się do całego gwiazdozbioru[3][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Hamal dla określenia tej gwiazdy[6].

Charakterystyka obserwacyjna edytuj

Jej wielkość obserwowana to 2,01m, zaś wielkość absolutna jest równa 0,48m[4]. Gwiazda znajduje się blisko ekliptyki i ponad 2000 lat temu punkt równonocy wiosennej znajdował się tylko 9° na południe od Hamala[3]. Co najmniej osiem greckich świątyń było zorientowanych na tę gwiazdę[5]. Hamal jest także wykorzystywany w astronawigacji[3][5].

Charakterystyka fizyczna edytuj

Hamal to pomarańczowy olbrzym należący do typu widmowego K2[1]. Jego temperatura to około 4550 K[4], świeci on 90 razy jaśniej niż Słońce[3]. Gwiazda ma masę półtora raza większą niż masa Słońca i około 14 razy większy promień[4]. Jest nieco uboższa w metale niż Słońce[3].

Układ planetarny edytuj

W 2011 roku precyzyjne pomiary zmian prędkości radialnej Alfa Arietis pozwoliły odkryć towarzyszącą gwieździe planetę, oznaczoną Alfa Arietis b. Jest to gazowy olbrzym 1,8 raza masywniejszy niż Jowisz, krążący po dość ekscentrycznej orbicie[4].

Towarzysz
Masa
(MJ)
Okres orbitalny
(dni)
Półoś wielka
(au)
Ekscentryczność
Alfa Arietis b[7] 1,8 ± 0,2 380,8 ± 0,3 1,2 0,25 ± 0,03

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i Alfa Arietis w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c Anderson E., Francis C: HIP 9884. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-07-18]. (ang.).
  3. a b c d e f g Jim Kaler: HAMAL (Alpha Arietis). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-01-31]. (ang.).
  4. a b c d e f g h i j k B.-C. Lee, D.E. Mkrtichian, I. Han, K.-M. Kim, M.-G. Park. A likely exoplanet orbiting the oscillating K-giant α Arietis. „Astronomy & Astrophysics”. A134. 529, 2011. DOI: 10.1051/0004-6361/201016293. 
  5. a b c Aries, the Ram. W: Allen, Richard Hinckley: Star Names: Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 80. ISBN 0-486-21079-0.
  6. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-31].
  7. alf Ari b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)