Amazonas (CT-1)brazylijski niszczyciel z początku XX wieku i okresu I wojny światowej, jedna z dziesięciu jednostek typu Pará. Okręt został zwodowany 21 listopada 1908 roku w brytyjskiej stoczni Yarrow(inne języki) w Glasgow, a do służby w Marinha do Brasil wszedł w 1909 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w 1931 roku.

Amazonas (CT-1)
Ilustracja
„Amazonas” w Porto Alegre w 1923 r.
Klasa

niszczyciel

Typ

Pará

Historia
Stocznia

Yarrow(inne języki), Glasgow Wielka Brytania

Położenie stępki

1908

Wodowanie

21 listopada 1908

 Marinha do Brasil
Wejście do służby

1909

Wycofanie ze służby

1931

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

560 ton

Długość

73,2 metra między pionami

Szerokość

7,2 m

Zanurzenie

2,4 m

Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania
2 kotły Yarrow
moc 8000 KM
2 śruby
Prędkość

27 węzłów

Zasięg

3700 Mm przy prędkości 14 węzłów

Uzbrojenie
2 działa kal. 102 mm (2 x I)
4 działka kal. 47 mm (4 x I)
Wyrzutnie torpedowe

2 x 450 mm (2 x I)

Załoga

130

Projekt i budowa

edytuj

„Amazonas” był jednym z dziesięciu bliźniaczych niszczycieli, zamówionych w Wielkiej Brytanii na podstawie programu rozbudowy floty brazylijskiej z 1907 roku[1][2]. Projekt jednostki był bardzo podobny do brytyjskich niszczycieli typu River, różniąc się wzmocnionym uzbrojeniem artyleryjskim[1][2]. Podobnie jak pozostałe okręty typu, przeznaczony był do współdziałania z zamówionymi w tym samym czasie w Wielkiej Brytanii krążownikami typu Bahia[2]. Jednostka była bardzo zwrotna i miała doskonałe przyspieszenie - w ciągu 30 sekund uzyskiwała ona maksymalną prędkość, zaś średnica okręgu kreślonego przez skręcający okręt wynosiła 340 metrów przy pełnej prędkości[1][2]. Okręt podzielony był na dziesięć przedziałów wodoszczelnych za pomocą grodzi biegnących od zewnętrznego poszycia dna do górnego pokładu[1].

„Amazonas” zbudowana została w stoczni Yarrow(inne języki) w Glasgow[1][3]. Stępkę okrętu położono w 1908 roku[2], został zwodowany 21 listopada 1908 roku[1][2], a do służby w Marinha do Brasil przyjęto go w 1909 roku[2]. Jednostka otrzymała numer taktyczny 1[1][4].

Dane taktyczno-techniczne

edytuj

Okręt był niewielkim, pełnomorskim niszczycielem o długości między pionami 73,2 metra, szerokości 7,2 metra i średnim zanurzeniu 2,4 metra[1][3]. Wyporność normalna wynosiła 560 ton[1][4]. Okręt napędzany był przez dwie czterocylindrowe pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej projektowanej mocy 8000 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły typu Yarrow[1][5]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów[1][5][a]. Okręt zabierał zapas 140 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 3700 Mm przy prędkości 14 węzłów[1][2][b].

Okręt był uzbrojony w dwa pojedyncze działa kal. 102 mm (4 cale) L/40 Vickers Mark M oraz cztery pojedyncze trzyfuntowe działka Hotchkiss M1885 L/40 kal. 47 mm[1][2]. Uzbrojenie uzupełniały dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)[1][2][c]. Okręt nie miał systemu kierowania ogniem, co utrudniało skuteczne wykorzystanie uzbrojenia artyleryjskiego i torpedowego[5].

Załoga okrętu składała się z 130 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][d].

Służba

edytuj

Okręt pełnił służbę w Marinha do Brasil podczas I wojny światowej, jednak jego udział w działaniach wojennych (podobnie jak całej marynarki brazylijskiej) był znikomy[8]. Niszczyciel znajdował się wtedy w złym stanie technicznym[4]. Jednostka służyła do 1931 roku, kiedy została skreślona z listy floty[2][9].

  1. Na próbach okręt osiągnął prędkość 27,17 węzła przy mocy 6898 KM[6].
  2. Według Jane’s Fighting Ships of World War I i Jane’s Fighting Ships 1934 zasięg wynosił 1600 Mm przy prędkości 15 węzłów[4][5].
  3. Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[7].
  4. Według Jane’s Fighting Ships 1934 załoga liczyła 75 osób[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m n o Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 406.
  2. a b c d e f g h i j k l Ivan Gogin: PARA destroyers (1909-1910). Navypedia. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  3. a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 530.
  4. a b c d John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 302.
  5. a b c d e Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 114.
  6. T.A. Brassey (red.): The Naval Annual 1912. Portsmouth: 1912, s. 253.
  7. Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  8. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 352.
  9. Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 416.

Bibliografia

edytuj
  • T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1912. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1912. (ang.).
  • Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: PARA destroyers (1909-1910). Navypedia. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).