Antoni Zoll
Antoni Zoll (ur. 2 czerwca 1870[a] w Krakowie, zm. 2 stycznia 1941 w Niegłowicach) – c. k. urzędnik, radca namiestnictwa, starosta w okresie II Rzeczypospolitej.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Starosta powiatu sanockiego | |
Poprzednik | |
Następca | |
Starosta powiatu jasielskiego | |
Okres |
od 18 stycznia 1924 |
Poprzednik |
Adam Leszczyński |
Następca | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujAbsolwent III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie z 1888. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskując tytuł naukowy doktora praw.
Był wnukiem Józefa Chrystiana (1803–1872), synem Fryderyka (1834–1917, profesora prawa rzymskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego) i Heleny Seeling-Saulenfels oraz bratem Fryderyka. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej Antoni Zoll został c. k. urzędnikiem, działającym najpierw w sferze oświatowej, a następnie w dziedzinie kolei. Należał do Rady Szkolnej Krajowej i pełnił w niej funkcję referenta. Na przełomie XIX i XX wieku sprawował urząd c. k. starosty namiestnictwa[1][2][3][4]. Pełniąc ten urząd w 1908 wszedł w skład komisji narodowej w Galicji, powołanej przez c. k. ministerium wyznań i oświaty w Wiedniu, celem zebrania i przygotowania do druku polskiej poezji i muzyki ludowej, których zbiór miał się ukazać w publikacji pt. Das Volkslied in Österreich, w zamierzeniu skupiającą poezje i muzykę ludową wszystkich narodów należących do państwa Austro-Węgier[5]. Został członkiem Muzeum Szkolnego we Lwowie oraz w marcu 1910 przewodniczącym komitetu środków naukowych i urządzeń szkolnych (prócz niego m.in. Antoni Łukasiewicz)[6]. W 1910 był starostą powiatu tłumackiego[7]. W 1910 został komisarzem rządowym kolei lokalnej Chabówka-Zakopane, później dyrektorem kolei północnej w Wiedniu. Do 1918 pozostawał radcą C. K. Namiestnictwa we Lwowie[8][9][10]. Otrzymał tytuł radcy dworu[11].
Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pełnił funkcję starosty powiatu sanockiego. 18 stycznia 1924, jako urzędnik V stopnia służbowego „ad pers.” z Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, został mianowany na stanowisko kierownika starostwa powiatu jasielskiego[12]. Stanowisko starosty powiatu jasielskiego pełnił do 1930. 24 września 1925 jako starosta jasielski został zatwierdzony w służbie państwowej[13]. W 1928, po rozwiązaniu rady powiatowej w Jaśle, został przewodniczącym Tymczasowego Zarządu Powiatowego[14]. W 1929 pełnił funkcję przewodniczącego Obwodowej Komisji Wyborczej dla IV obwodu z siedzibą w Jaśle[15].
Poza służbą urzędniczą, zarówno w okresie zaborów, jak i niepodległej Polski, aktywnie zajmował się swoimi hobby; był myśliwym, amatorsko zajmował się malarstwem, fotografowaniem, śpiewem (śpiewu nauczył go przyjaciel Adam Didur[11]), sportem.
W latach 20. był kawalerem[11]. Później jego żoną została Oktawia z domu Pavek, zamieszkująca wraz z ich córką w Wierzchosławicach. Po przejściu na emeryturę Antoni Zoll zamieszkał w podjasielskich Niegłowicach, w willi podarowanej przez inż. Aleksandra Dietziusa (gośćmi A. Zolla w niej bywali np. Adam Didur, Jan Kiepura, ks. Roman Sanguszko, Kornel Makuszyński, Vittoria Calma oraz Prezydent RP Ignacy Mościcki)[16].
Zmarł na atak serca 2 stycznia 1941 w Niegłowicach w trakcie powodzi podczas II wojny światowej. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Jaśle[17][11].
Kompozytor Adam Wroński zadedykował Antoniemu Zollowi utwór pt. "Pif! Paf! Galop", wydany pod koniec XIX wieku. Wspomnienia o Antonim Zollu zawarł Kornel Makuszyński w publikacji Kartki z kalendarza[18].
Odznaczenia
edytujaustro-węgierskie
Uwagi
edytuj- ↑ Data urodzenia 2 czerwca 1870 została umieszczona na nagrobku Antoniego Zolla. Inne źródła wskazywały rok urodzenia 1869.
Przypisy
edytuj- ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 301 z 1 stycznia 1908.
- ↑ Stanisław Rzepiński: Monety i rękopisy gabinetu archeologicznego C. K. Gimnazjum w Nowym Sączu. Nowy Sącz: 1908, s. 5.
- ↑ Małgorzata Gajak-Toczek. Dzieje V Gimnazjum Państwowego we Lwowie – wydarzenia, fakty, sylwetki uczniów i nauczycieli. „Folia Litteraria Polonica”. 14, s. 216, 2010. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- ↑ Dębicki stulatek czyli tajemnice architektury budynku. [dostęp 2015-06-23].
- ↑ Na marginesie. „Goniec Częstochowski”, s. 1-2, Nr 320 z 21 listopada 1908.
- ↑ Kazimierz Rędziński. Wkład polskiego Muzeum Szkolnego we Lwowie w rozwój kultury i oświaty w Galicji na początku XX w.. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. XXII, s. 408, 2013. Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
- ↑ Dzieje Gimnazyum do r. 1918. W: Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Tłumaczu za rok szkolny 1917/18. Tłumacz: 1918, s. 3.
- ↑ Powitanie JE. P. Namiestnika generała kawaleryi Karola hr. Huyna we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 68 z 24 marca 1917.
- ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 161 z 18 lipca 1917.
- ↑ a b c Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918.
- ↑ a b c d II. W ziemi sanockiej 1920–1930. W: Stanisław Proń: Szukałem człowieka. Wspomnienia. Kraków: Muzeum Farmacji Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 66-67. ISBN 978-83-933657-8-4.
- ↑ III. Ruch służbowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych od 1 stycznia do 1 lutego 1923. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 1, s. 23, 1 marca 1924. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
- ↑ Jasło - nominacja do służby państwowej, 1925. allekontrola.pl. [dostęp 2015-06-23].
- ↑ Cykl Gminy polskie – gmina Jasło. odyssei.com, 2005-10-20. [dostęp 2015-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)].
- ↑ Dział urzędowy. 139. Ogłoszenie Wojewody Krakowskiego z dnia 27 maja 1929. „Krakowski Dziennik Wojewódzki”, s. 245, Nr 13 z 31 maja 1929.
- ↑ Stanisław Nicieja: Moje Kresy. Słynni kałuszanie. Nowa Trybuna Opolska, 2013-10-28. [dostęp 2015-06-23].
- ↑ Antoni Zoll. polskie-cmentarze.com. [dostęp 2015-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)].
- ↑ Kornel Makuszyński: Kartki z kalendarza.
Bibliografia
edytuj- Antoni Zoll (1869–1941). burzynscy.org. [dostęp 2015-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-13)].
- Krzysztof Kadlec, Krzysztof Mielnikiewicz. Galopka myśliwska Adama Wrońskiego na cześć Antoniego Zolla. „Kultura Łowiecka”. 63, s. 25-30, 2012. Polski Związek Łowiecki. ISSN 1429-2971.
- Mariusz Skiba: Antoni Zoll – starosta jasielski niebanalny (1). skibamariusz.pl, 2012-06-25. [dostęp 2015-06-23].
- Mariusz Skiba: Antoni Zoll – starosta jasielski niebanalny (2). skibamariusz.pl, 2012-01-19. [dostęp 2015-06-23].
- Mariusz Skiba: Antoni Zoll – starosta jasielski niebanalny (1). jasloiregion.pl, 2013-01-05. [dostęp 2015-06-23].
- Mariusz Skiba: Antoni Zoll – starosta jasielski niebanalny (2). jasloiregion.pl, 2013-01-31. [dostęp 2015-06-23].
- II. W ziemi sanockiej 1920–1930. W: Stanisław Proń: Szukałem człowieka. Wspomnienia. Kraków: Muzeum Farmacji Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 66-67. ISBN 978-83-933657-8-4.