Ariopsis (roślina)

*Ariopsis*
	; Ariopsis peltata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Aroideae
Rodzaj	Ariopsis
	Nazwa systematyczna
	Ariopsis Nimmo; Cat. Pl. Bombay 252 (1839)
	Typ nomenklatoryczny
	Ariopsis peltata Nimmo
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ariopsis Schott – rodzaj bylin, litofitycznych geofitów, należący do rodziny obrazkowatych, liczący 2 azjatyckie gatunki: A. peltata Nimmo (występujący w południowo-zachodnich Indiach) i A. protanthera N.E.Br. (występujący od Nepalu do północnej Tajlandii), oba wchodzące w okres spoczynku i zasiedlające głazy przy ciekach wodnych w suchych, wiecznie zielonych lasach na wysokości do 300 m n.p.m. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów άρης (aris → arum – roślina z rodzaju obrazków) oraz όψης (opsis – twarz, wygląd, podobieństwo)^[4]. Rodzaj Ariopsis posiada homonim w taksonomii zoologicznej – Ariopsis Gill. – rodzaj ryb sumokształtnych z rodziny ariusowatych.

Morfologia edytuj

Pokrój: Bardzo małe (A. protanthera do 12 cm) do średniej wielkości (A. peltata do 40 cm), smukłe rośliny zielne, zawierające sok mleczny.

Łodyga: Niemal kulista bulwa pędowa.

Liście: Rośliny tworzą zwykle pojedynczy liść właściwy, rzadziej kilka, na bardzo smukłym ogonku, o maksymalnej długości od 14 cm (A. protanthera) do 30 cm (A. peltata), tworzącym u nasady krótką pochwę. Blaszka tarczowata, sercowato-jajowata, cienka, o wymiarach od 5–10×4–10 cm (A. protanthera) do 15×30 cm (A. peltata). Użyłkowanie pierwszorzędowe pierzaste, dalsze siatkowate.

Kwiaty: Roślina jednopienna. Kwiatostan złożony, wierzchotkowy, składający się z od 1 do 3 kwiatostanów typu kolbiastego pseudancjum, pojawia się przed liściem (A. protanthera) lub w tym samym czasie (A. peltata). Szypułka bardzo smukła, równa długości pochwy lub dłuższa, wzniesiona. Pochwa kwiatostanu jajowata, łódkokształtna, szeroko otwarta na całej długości, nie skręcona u podstawy, z zewnątrz matowo żółta. Kolba krótsza od pochwy, na najniższym odcinku pokrytym kilkoma kwiatami żeńskimi, przylegająca do pochwy. Kwiaty męskie oddzielone od żeńskich krótką, nagą szczeliną, położone na całej pozostałej długości kolby. Zalążnie jajowato do podłużno-jajowatych, jednokomorowe, z wieloma 4-6-łożyskowymi zalążkami położonymi ciemieniowo. Szyjka słupka nieobecna. Znamię słupka gwiaździste z 4-6 wpierw wzniesionymi, następnie odgiętymi listkami. Kwiaty męskie synandryczne. Nitki pręcików zrośnięte, tworzące wąski, dłuższy niż szerszy trzonek. Pylniki niemal kuliste do eliptycznych. Synandria zrośnięte szczytowo, tworzące niemal zwartą powierzchnię, pokrytą szczelinami, do których wpada pyłek.

Owoce: Zielone, 4-6-kątne jagody, zawierające wiele nasion. Nasiona podłużne, szczytowo zwężone i tępe. Łupina grubawa, podłużnie żeberkowana. Zarodek położony szczytowo, mały. Bielmo obfite.

Gatunki podobne: Rośliny z rodzajów Steudnera (różnią się posiadaniem kłącza oraz żywym, żółtym lub purpurowo-czerwonym kolorem pochwy) i Hapaline (różnice obejmują nietarczowe blaszki liściowe, biały kolor pochwy oraz rozłogi).

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 28, 84^[5].

Systematyka edytuj

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do plemienia Colocasieae, podrodziny Aroideae, rodziny obrazkowatych, rzędu żabieńcowców w kladzie jednoliściennych^[2]^[6].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala z roku 2007 (2010): Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist, Takht. & Zimmerm. ex Reveal), podgromada Magnoliophytina (Frohne & U. Jensen ex Reveal), klasa Magnoliopsida (Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd obrazkopodobne (Aranae Thorne ex Reveal), rząd obrazkowce (Arales Juss. ex Bercht. & J. Presl), rodzina obrazkowate (Araceae Juss.)^[7]^[8].

Pozycja rodzaju według Crescent Bloom (system Reveala z lat 1993–1999): Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina (Frohne & U. Jensen ex Reveal), klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa obrazkowe (Aridae Takht.), nadrząd obrazkopodobne (Aranae Thorne ex Reveal), rząd obrazkowce (Arales Dumort.), rodzina obrazkowate (Araceae Juss.), plemię Ariopsideae Engl.^[9].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-20] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).
↑ Umberto Quattrocchi: CRC world dictionary of plants names: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. Boca Raton: CRC Press, 1999, s. 195. ISBN 0-8493-2673-7.
↑ T. Stützel, Klaus Kubitzki: Flowering Plants. Monocotyledons : Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae) (The Families and Genera of Vascular Plants). Springer, s. 70. ISBN 3-540-64061-4.
↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008.
↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families. 2008-03-29. [dostęp 2010-05-29]. (ang.).
↑ James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. 2010-05-20. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).
↑ Crescent Bloom: Hierarchical position of the Genus Ariopsis. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).

Bibliografia edytuj

R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).
Peter C. Boyce. Ariopsis (Araceae: Colocasieae) a new generic record for Thailand & preliminary observations on trans-Himalayan biogeography in Araceae. „Thai For. Bull. (Bot.)”. 37, s. 9-14, 2009.
William J. Hooker. Ariopsis. „Curtis's botanical magazine”. 72, s. 4222, 1846. Londyn.

Linki zewnętrzne edytuj

Mapa występowania. araceae.e-monocot.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-29)].
Zdjęcia Ariopsis peltata

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-20] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).

[4] Umberto Quattrocchi: CRC world dictionary of plants names: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. Boca Raton: CRC Press, 1999, s. 195. ISBN 0-8493-2673-7.

[5] T. Stützel, Klaus Kubitzki: Flowering Plants. Monocotyledons : Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae) (The Families and Genera of Vascular Plants). Springer, s. 70. ISBN 3-540-64061-4.

[cabrera-6] L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008.

[7] James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families. 2008-03-29. [dostęp 2010-05-29]. (ang.).

[8] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. 2010-05-20. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).

[9] Crescent Bloom: Hierarchical position of the Genus Ariopsis. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-06-20]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]