Asturia, Księstwo Asturii (hiszp. Asturias, Principado de Asturias, ast. Asturies, Principáu d’Asturies) – region historyczno-geograficzny, wspólnota autonomiczna i prowincja[1] w Hiszpanii.

Księstwo Asturii
Principáu d’Asturies
wspólnota autonomiczna
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Hymn: Asturias, patria querida
Państwo

 Hiszpania

Siedziba

Oviedo

Data powstania

11 stycznia 1982

Kod ISO 3166-2

O

Prezydent

Adrián Barbón (PSOE)

Powierzchnia

10 604 km²

Populacja (2006)
• liczba ludności


1 077 000

• gęstość

101 os./km²

Języki urzędowe

hiszpański / asturyjski

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba senatorów

2

Liczba posłów

8

Położenie na mapie Hiszpanii
Położenie na mapie
Strona internetowa

Podczas rządów gen. Franco Asturia nazywana była prowincją Oviedo, jej historyczna nazwa została przywrócona za czasów demokratycznych.

Język

edytuj

Większość ludności mówi językiem hiszpańskim, natomiast ok. 18% językiem asturyjskim, który nie ma statusu oficjalnego języka Hiszpanii.

Geografia

edytuj
 
Asturia – widok z kosmosu

Stolicą Asturii jest Oviedo, lecz największym miastem jest Gijón, inne większe miasta: Avilés, Cangas de Onís, Cangas del Narcea, Grado, Langreo (La Felguera i Sama), Mieres, Villaviciosa i Llanes. W skład księstwa Asturii wchodzi jedna prowincja o takiej samej nazwie.

Położenie

edytuj

Asturia jest położona w północnej Hiszpanii nad Zatoką Biskajską, od wschodu graniczy z prowincją Kantabria, od południa z Kastylią i Leónem, a na zachodzie z Galicją.

Warunki naturalne

edytuj

Większą część powierzchni Asturii zajmują Góry Kantabryjskie z kulminacją Torre de Cerredo o wysokości 2648 m n.p.m., na północy wąski pas nadbrzeżnej niziny. Góry Kantabryjskie są silnie rozczłonkowane.

Główne rzeki

edytuj

Budowa geologiczna

edytuj

Góry Kantabryjskie zbudowane są z wapieni, marmurów i kwarcytów, obniżenia z mniej odpornych łupków i piaskowców. Jest to obszar najbogatszy w skały wapienne na Półwyspie Iberyjskim. Miąższość wapieni dochodzi do 2,5 km. Licznie występują formy krasowewąwozy, jaskinie i in.

Ochrona przyrody

edytuj

Na południowym wschodzie największy w Hiszpanii Park Narodowy Picos de Europa, założony w 1918, o powierzchni 650 km². Leży on w środkowej części masywu Picos de Europa.

Podział terytorialny

edytuj

Asturia jest wspólnotą autonomiczną oraz prowincją. Dzieli się wyłącznie na comarcas.

Gospodarka

edytuj

Przemysł

edytuj

Region rozwinięty przemysłowo, koncentracja zakładów występuje głównie w dolinach rzek. Silnie rozwinięty przemysł wydobywczy, stanowiący podstawę gospodarki (eksploatacja złóż węgla kamiennego, rud żelaza, manganu, cynku i ołowiu), ponadto przemysł metalurgiczny (hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych), maszynowy, stoczniowy, zbrojeniowy, chemiczny (koksowniczy), włókienniczy, skórzany, szklarski, spożywczy i papierniczy (celuloza).

Rolnictwo

edytuj

Uprawa zbóż (głównie pszenica, proso i kukurydza), ziemniaków, winorośli, fasoli, warzyw i owoców. Hodowla bydła i koni, a na wybrzeżu rybołówstwo.

Turystyka

edytuj

Liczne kąpieliska na Zielonym Wybrzeżu (hisz. Costa Verde) m.in.: Luarca, Ribadesella, Llanes.

Historia

edytuj
 
Somiedo

Osadnictwo ludności na ziemiach dzisiejszej Asturii miało miejsce już w czasach paleolitu (Altamira).

W drugiej połowie I tysiąclecia p.n.e. tereny zasiedlało celtyckie plemię Asturów, w wyniku wojny kantabryjskiej w latach 2519 p.n.e. pokonane i podporządkowane Cesarstwu Rzymskiemu.

Na przełomie V i VI wieku miał miejsce podbój terenów dzisiejszej Asturii przez Wizygotów. W czasie arabskiego najazdu na Półwysep Iberyjski (początek VIII wieku), góry Asturii stały się schronieniem dla arystokracji wizygockiej, która pod wodzą Pelagiusza, pierwszego króla Asturii wygrała bitwę pod Covadongą w roku 722 i utworzyła Królestwo Asturii. Nowo powstałe królestwo zapoczątkowało rekonkwistę i do 910 roku wyparło muzułmanów aż po rzekę Duero. Podziały i unie dynastyczne zakończyły się włączeniem w 1230 roku ziem Asturii do Królestwa Kastylii. Od 1388 roku następca tronu Kastylii (a następnie Hiszpanii) nosił tytuł księcia Asturii.

Zaniedbana prowincja królestwa hiszpańskiego w drugiej połowie XIX wieku, po odkryciu złóż węgla i rud żelaza, stała się jednym z najbardziej uprzemysłowionych regionów kraju. W październiku 1934 roku miała miejsce rewolucja robotnicza przeciw udziałowi prawicy w rządzie republiki. Rewolucja została krwawo stłumiona, a w jej pacyfikacji zginęło wielu cywili, gdyż oficerowie pacyfikujący rebelię nakazali traktować miasto jako wrogie (tak jak podczas wojen zagranicznych)[2]. W okresie wojny domowej 1936–1939 Asturia została opanowana w zaciętych walkach przez frankistów przy udziale korpusu włoskiego. W 1982 roku otrzymała status wspólnoty autonomicznej.

Lista prezydentów Asturii

edytuj
Okres sprawowania rządów Prezydent[3] Partia
1981 – 1983 Rafael Fernández Álvarez PSOE
1983 – 1991 Pedro de Silva PSOE
1991 – 1993 Juan Luis Rodríguez-Vigil PSOE
1993 – 1995 Antonio Trevín PSOE
1995 – 1999 Sergio Marqués Fernández PP/URAS
1999 – 2011 Vicente Álvarez Areces PSOE
2011 – 2012 Francisco Álvarez-Cascos FAC
2012 – Javier Fernández Fernández PSOE

Demografia

edytuj
Ludność Asturii w latach 1787–2006
Ewolucja demograficzna Asturii w latach 1900–2006 Rok Ludność % ludności Hiszpanii Rok Ludność % ludności Hiszpanii
1787 342 537 3,34% 1960 989 344 3,23%
1857 524 529 3,39% 1970 1 045 635 3,08%
1877 576 352 3,47% 1981 1 127 007 2,99%
1887 595 420 3,39% 1991 1 098 725 2,79%
1897 612 663 3,39% 1996 1 087 885 2,74%
1900 627 069 3,37% 2001 1 075 329 2,62%
1910 685 131 3,43% 2002 1 073 971 2,57%
1920 743 726 3,48% 2003 1 075 381 2,52%
1930 791 855 3,34% 2004 1 073 761 2,48%
1940 836 642 3,22% 2005 1 076 635 2,44%
1950 888 149 3,16% 2006 1 076 896 2,41%

Miasta Asturii

edytuj
 
Gijón
 
Oviedo
Miasto Populacja (2005)
Gijón 273 931
Oviedo 212 174
Avilés 83 855
Siero 48 991
Langreo 46 558
Mieres 45 943
Castrillón 22 932
San Martin del Rey Aurelio 19 698
Corvera de Asturias 15 769
Cangas del Narcea 15 672
Llanes 12 982
Ribadesella 6 205

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Do 1983 roku pod nazwą Provincia de Oviedo.
  2. Preston, Paul (2010) „The Theorists of Extermination”. essay in Unearthing Franco’s Legacy, s. 61. University of Notre Dame Press, ISBN 0-268-03268-8.
  3. Rulers: Spain: Autonomous communities. rulers.org. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).