Wikipedia

Bazylika Sant’Anastasia al Palatino

(Przekierowano z Bazylika Sant'Anastasia al Palatino)

Bazylika Sant’Anastasia al Palatino (pol. bazylika św. Anastazji na Palatynie) – rzymskokatolicki kościół w diecezji rzymskiej, na Palatynie. Nosi też nazwę Chiesa Rettoria Sant’Anastasia Al Palatino[1]. Tytuł bazyliki mniejszej posiada od niepamiętnych czasów[2].

Bazylika św. Anastazji na Palatynie
Basilica di Sant’Anastasia al Palatino
Kościół tytularny
Ilustracja
Fasada bazyliki
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Piazza di Sant’Anastasia[1]

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Santa Maria in Portico in Campitelli[1]

bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Anastazji

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Anastazji na Palatynie”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Anastazji na Palatynie”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Anastazji na Palatynie”
Ziemia41°53′17,05″N 12°29′03,08″E/41,888069 12,484189
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santa Maria in Portico in Campitelli[1] oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z pierwszego wtorku Wielkiego Postu.

Lokalizacja edytuj

Kościół znajduje się w X Rione Rzymu – Campitelli przy Piazza di Sant’Anastasia[1][3].

Patronka edytuj

Patronką świątyni jest św. Anastazja, urodzona w Rzymie w roku 281, ochrzczona w tajemnicy przez matkę Faustę i wychowywana w wierze przez św. Chryzogona. Po śmierci męża Anastazja poświęciła się działalności charytatywnej. Po skazaniu na śmierć jej przewodnika duchowego wkrótce sama podzieliła jego los. Kult jej osoby szybko rozprzestrzenił się na Ilirię, Panonię i Konstantynopol, docierając wkrótce do jej rodzinnego miasta[4]. Św. Anastazja jest wymieniana w pierwszej modlitwie eucharystycznej.

Historia edytuj

Bazylika Sant’Anastasia znajduje się u podnóża Palatynu, pomiędzy dwoma rzymskimi drogami, które wyznaczyły kierunek osi głównej budynku. Pomimo barokowej fasady, zbudowanej po 1636 roku i XVIII-wiecznego wnętrza, będącego efektem gruntownej renowacji z 1722 roku, Sant’Anastasia jest jednym z najstarszych kościołów w Rzymie; została zbudowana w IV wieku na pierwszym piętrze obszernego, masywnego budynku z przełomu II i III wieku, używanego jako mieszkanie, z dużymi sklepami na parterze[5]. Niektórzy badacze uważają, iż budynek ten należał do niejakiego Publiusza, męża Anastazji[4].

Wczesny kościół chrześcijański był pierwszym, który został wzniesiony w rejonie o zasadniczym znaczeniu społecznym i politycznym w granicach miasta; nawet po wydaniu edyktu mediolańskiego w 313 roku inne kościoły budowano na obszarach położonych mniej centralnie, co było efektem zapobiegliwości władz, chcących uniknąć konfliktów z poganami. Bliskość władzy administracyjnej na Palatynie, sprawowanej przez przedstawicieli cesarza bizantyjskiego sprawiła, iż Sant’Anastasia stała się oficjalnym kościołem władzy[5].

Religijne znaczenie bazyliki zostało podkreślone przez uroczyste nabożeństwa, celebrowane w niej przez papieży, takich jak: Messa dell'Aurora, odprawiana przez Grzegorza I, Eucharystia w pierwszy wtorek wielkiego postu i ponownie we wtorek po Pięćdziesiątnicy; w Środę Popielcową w bazylice spotykało się rzymskie duchowieństwo przed pójściem w procesji do kościoła św. Sabiny.

Bazylika podczas pontyfikatu papieża Damazego I została ozdobiona freskami, a podczas pontyfikatu Hilarego – mozaikami. W ciągu ponad szesnastu wieków swojej historii budynek bazyliki był wielokrotnie przebudowany i restaurowany, między innymi na zlecenie króla Ostrogotów Teodoryka Wielkiego oraz papieży: Jana VII, Leona III, Grzegorza IV, Sykstusa IV, Piusa VII i Piusa IX[5].

XX-wieczna renowacja edytuj

W ostatnich dekadach XX wieku silna degradacja budynku oraz konieczność jego gruntownej restauracji, przeprowadzonej pod kierunkiem Soprintendenza ai Beni Ambientali e Architettonici di Roma spowodowały zamknięcie kościoła na ponad 35 lat. Dopiero w maju w Roku Jubileuszowym 2000 został on ponownie otwarty dla potrzeb codziennego kultu[5].

Wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu edytuj

2 marca 2001 roku ówczesny rektor kościoła, don Alberto Pacini, podjął decyzję, iż w bazylice będzie się odbywać wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu. Zwyczaj ten podjęły następnie niektóre parafie rzymskie oraz kościoły w innych krajach, takich jak Kolumbia, Peru, Sri Lanka, Uganda i Tanzania[4].

Architektura i wystrój wnętrza edytuj

Fasada po zawaleniu się w 1634 roku została zrekonstruowana na zlecenie papieża Urbana VIII przez jego nadwornego architekta Luigiego Arrigucciego.

Wnętrze zostało zmodernizowane w latach 1721–1722 przez maltańskiego architekta Carlo Gimacha. W kasetonowym stropie nawy umieszczono duży obraz Michelangelo Cerrutiego przedstawiający męczeństwo św. Anastazji (1723). Na stropie transeptu widnieje XIX-wieczny fresk przedstawiający Baranka Bożego w otoczeniu czterech Ewangelistów.

W ołtarzu głównym znajduje się rzeźba św. Anastazji, leżącej na stosie męczeństwa, dzieło rozpoczęte przez Francesco Aprile, a ukończone przez Ercole Ferratę. Wnętrze bazyliki zdobią ponadto liczne obrazy pędzla takich artystów jak: Lazzaro Baldi (Narodzenie w ołtarzu głównym), Pier Francesco Mola (Święty Jan Chrzciciel), Francesco Trevisani czy Étienne Parrocel[5].

 
Wnętrze bazyliki
 
Męczeństwo św. Anastazji, obraz na suficie nawy głównej, mal. Michelangelo Cerruti (1723)
 
Św. Anastazja, rzeźba w ołtarzu głównym


Wykopaliska archeologiczne pod kościołem edytuj

Kompleks archeologiczny, widoczny pod kościołem, jest zbiorem struktur należących do różnych okresów, począwszy od epoki republiki rzymskiej do V wieku naszej ery. Są to pomieszczenia wychodzące na via dei Cerchi oraz domy pod prawą nawą kościoła i wzdłuż stoków Palatynu. najbardziej interesującą część całego stanowiska archeologicznego stanowi obszerny kompleks, utworzony przez szereg dużych sklepów (łac. tabernae), datowanych na I wiek naszej ery, poprzedzonych rzędem słupów wyciętych z bloków tufu wulkanicznego, pokrytych masywnymi, ceglanymi pilastrami w drugiej fazie budowy[6].

Kościół tytularny edytuj

Bazylika św. Anastazji na Palatynie jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Anastasiae)[7]. Według legendy jej pierwszym kardynałem prezbiterem miał być św. Hieronim, który, według tradycji, mieszkał w pobliżu bazyliki Sant' Anastasia i odprawiał w niej msze[5].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Chiesa rettoria sant’Anastasia al Palatino w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-31)]. (wł.).
  2. ↑ GCatholic.org: Basilicas: Italy, Vatican City State, San Marino (559). gcatholic.org. [dostęp 2015-10-07]. (ang.).
  3. ↑ Sant’Anastasia na Churches of Rome. [dostęp 2018-10-31]. (ang.).
  4. ↑ a b c Maria Ballarin: ChIESE DI ROMA/Santa Anastasia, la prima chiesa cristiana della città eterna. ilsussidiario.net. [dostęp 2015-10-07]. (wł.).
  5. ↑ a b c d e f Pietro Cannata: La Basilica romana di Santa Anastasia al Palatino. s.anastasia.wedge.ru. [dostęp 2015-10-07]. (wł.).
  6. ↑ Francesca Ausili: Chiesa di S. Anastasia. romasotterranea.it. [dostęp 2015-10-07]. (wł.).
  7. ↑ Bazylika Sant’Anastasia al Palatino [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-10-31] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bazylika_Sant’Anastasia_al_Palatino&oldid=73436113”