Bieńków
Bieńków (niem. Pinquart) – przysiółek wsi Duża Wólka, położony w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Grębocice.
| przysiółek wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | |
| Część miejscowości | |
| Wysokość |
104 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
31 |
| Kod pocztowy |
59-150 |
| Tablice rejestracyjne |
DPL |
| SIMC |
0363955 |
Położenie na mapie gminy Grębocice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu polkowickiego  | |
 51°33′28″N 16°08′55″E/51,557778 16,148611[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Położenie
edytujPrzysiółek leży 1,6 km na południowy wschód od zasadniczej części Dużej Wólki, przy drodze prowadzącej z Świnina (osady Dużej Wólki) do Żukowa. Jest oddalona o 4,6 km na południe od siedziby gminy – Grębocic, 8,2 km na północny zachód od Polkowic i o 12,3 km na południe od Głogowa[2].
Środowisko naturalne
edytujMiejscowość znajduje się w obrębie mikroregionu Grzbiet Dalkowski, wchodzącego w skład mezoregionu Wzgórza Dalkowskie[3][4].
Tereny położone na wschód od przysiółka porastają lasy. Na wschód i północ od niej rozłożone są grunty orne[5].
Dominują tu gleby brunatne wyługowiałe i kwaśne. Występują tu też czarne ziemie właściwe i zdegradowane[5].
Przysiółek leży nad bezimiennym dopływem Brusiny. Na południowy wschód od miejscowości granicą sołectwa przepływa potok Moskorzynka[6].
W pobliskich lasach występują stanowiska nocka dużego (Myotis myotis)[7].
Historia
edytujOk. V-VI w. przybyło tu słowiańskie plemię Dziadoszan[8]. Zbudowali oni gród na podmokłych łąkach położonych na zachód od przysiółka, który funkcjonował od schyłku IX do końca X w. Występujące w nim pokłady żużlów żelaznych sugerują, że miejscowa ludność trudniła się produkcją oraz prawdopodobnie dystrybucją tego surowca. W niedużej odległości na północny wschód od grodziska zidentyfikowano pozostałości osady produkcyjnej, która była jednym z miejsc jego wytwarzania z lokalnych rud darniowych oraz prawdopodobnie wstępnej jego obróbki. Znaleziono tam ślady uznane za pozostałości ognisk dymarskich, warstwę wyprażonej rudy darniowej, żelazne wytopki oraz liczne fragmenty dysz dymarskich i żelazne obcęgi kowalskie. Z tutejszym ośrodkiem grodowym związanych jest kilka stanowisk archeologicznych z terenów Dużej Wólki i Starej Rzeki[5].
Ok. 985-990 r., pod koniec swego panowania Mieszko I przyłączył Śląsk, wraz z ziemią Dziadoszan, do nowo powstającego państwa polskiego. Grody plemienne zaczęły ustępować wówczas centralnemu grodowi administracji państwowej wybudowanemu w Głogowie[9].
Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1407 roku[5].
Bieńków reprezentował wieś przyfolwarczną o charakterze ulicówki. Centralną część wsi zajmował folwark. Na wschód znajdowały się stawy[5]. Ok. 1,1 km na południowy wschód od siedliska wsi funkcjonował młyn wodny, nazywany w źródłach Koschinsky Mühle[5], czy później Schiebler Mühle[10].
Nazwa
edytujWedług Słownika etymologicznego nazw geograficznych Śląska, pierwotna nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska Pickart → Bickhardt[11].
Nadana po II wojnie światowej polska nazwa Bieńków nie jest związana z historycznym nazewnictwem wsi[11].
Historyczne warianty nazwy miejscowości[5]:
- 1407 – Pynqwart;
- 1424 – Pinczequart;
- 1430 – Pyntczquarth;
- 1432 – Pyntczquart;
- 1442 – Pintczquart;
- 1443 – Pinczquard;
- 1451, 1466, 1468 – Pintqwart;
- 1457 – Pintquardt;
- 1471-1500 – Pyntczquarth, Pynczquart, Pintczqrt, Pintczqwart, Pintczquart, Pintquart;
- 1500 – Pinckwart;
- 1505 – Pinquart.
Demografia
edytujLiczba ludności Bieńkowa na przestrzeni lat 1990–2021[7]:
Działalność społeczna
edytujW miejscowości działa stowarzyszenie „Równi Sobie”, zajmujące się prowadzeniem terapii z udziałem zwierząt: hipoterapią i dogoterapią[12].
Zabytki
edytuj| Nr stanowiska | Nr obszaru AZP | Obiekt | Datowanie | Nr rejestru | Data wpisu |
|---|---|---|---|---|---|
| 1/8 | 70-20 | grodzisko | wczesne średniowiecze | KZA-1-V-131/68 209/85 | 01.12.1968 r. |
| 2/9 | 70-20 | osada produkcyjna | wczesne średniowiecze | KZA-1-V-135/68 213/85 | 01.12.1968 r. |
| 3/10 | 70-20 | osada produkcyjna | wczesne średniowiecze | KZA-1-V-119/68 204/85 | 01.12.1968 r. |
Oświata
edytujMiejscowość należy do obwodu Szkoły Podstawowej im. Janusza Kusocińskiego w Grębocicach[13].
Turystyka
edytujPrzez Bieńków przebiegają szlaki turystyczne[14]:
Szlak Polskiej Miedzi – Grodowiec – Żuków – Bieńków – Duża Wólka – Obiszów;
Szlak rowerowy „Wokół gminy Grębocice”– Grodowiec – Żuków – Bieńków – Świnino – Duża Wólka;
– Grodowiec – Żuków – Bieńków – Świnino – Duża Wólka.
Religia
edytujRzymskokatoliccy mieszkańcy miejscowości należą do parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Grodowcu[15].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5787
- ↑ Mariusz Micka, Mapa przyrodniczo-turystyczna powiatu polkowickiego, wyd. 3, Mapa powiatu 1:60 000, Staniszów: Wydawnictwo Kartograficzne Jel-Kart, 2015, ISBN 978-83-60866-11-5, OCLC 1150509956 (pol.).
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 166-167, ISBN 83-01-13050-4, OCLC 749524664 (pol.).
- ↑ Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91, Warszawa: IGiPZ PAN, 2018, s. 143-170, ISSN 2300-7362, OCLC 1570648 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Dagmara Adamska, Dominik Nowakowski (red.), Słownik wsi śląskich w średniowieczu t.3: Powiat polkowicki, Agnieszka Latocha-Wites i inni, Wrocław: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 2024, s. 51-53, ISBN 978-83-66463-95-0 (pol.).
- ↑ Mapa hydrograficzna - Katalog zasobów - Geoportal Dolny Śląsk [online], geoportal.dolnyslask.pl [dostęp 2024-06-21].
- ↑ a b Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Grębocice [online], marzec 2023 [dostęp 2024-06-19] (pol.).
- ↑ Krzysztof. Czapla, Dziadoszanie plemię zamieszkujące ziemię głogowską w X wieku, Głogów – Wietszyce: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, 2007, ISBN 978-83-63349-06-6, OCLC 900171301 [dostęp 2020-08-30] (pol.).
- ↑ tablica informacyjna przy Osadzie Dziadoszan w Obiszowie
- ↑ Polkwitz, 1933 (Meßtischblatt) (niem.).
- ↑ a b Stanisława Sochacka (red.), Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. 17: Suplement A-Ż, Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski : Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski, 2016, s. 56, ISBN 978-83-7126-041-4 [dostęp 2024-06-19].
- ↑ O Stowarzyszeniu [online], www.rownisobie.pl [dostęp 2024-06-19] (pol.).
- ↑ Statut Szkoły Podstawowej im. Janusza Kusocińskiego w Grębocicach [online] (pol.).
- ↑ Mariusz Micka, Mapa przyrodniczo-turystyczna powiatu polkowickiego, wyd. 3, Mapa powiatu 1:60 000, Staniszów: Wydawnictwo Kartograficzne Jel-Kart, 2015, ISBN 978-83-60866-11-5, OCLC 1150509956 (pol.).
- ↑ GRODOWIEC pw. św. Jana Chrzciciela [online], Oficjalna strona Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej [dostęp 2024-06-19] (pol.).