Bitwa pod Lepanto (1571)

Podboje Turcji Osmańskiej
	Didymotyka (1352) – Adrianopol (1365) – Marica (1371) – Dubravnica (1381) – Plocznik (1386) – Bileća (1388) – Kosowe Pole (1389) – Tyrnowo (1393) – Rowina (1395) – Nikopolis (1396) – Ankara (1402) – Powstanie w Bułgarii (1403) – Gallipoli (1416) – Siedmiogród (1438) – Jałomica (1442) – Warna (1444) – Kosowe Pole (1448) – Konstantynopol (1453) – Belgrad (1456) – Albulena (1457) – Serbia (1458) – Târgovişte (1462) – Kruja (1466) – Başkent (1473) – Vaslui (1475) – Valea Albă (1476) – Chlebowe Pole (1479) – Krbavsko Polje (1493) – Sapienza (1499) – Czałdyran (1514) – Mardż Dabik (1516) – Ar-Rajdanijja (1517) – Rodos (1522) – Mohacz (1526) – Wiedeń (1529) – Preveza (1538) – Dżerba (1560) – Malta (1565) – Cypr – Famagusta (1570/1571) – Lepanto (1571)

	Bitwa pod Lepanto
	Bitwa pod Lepanto
	; Bitwa pod Lepanto, autor nieznany
Czas	7 października 1571
Miejsce	Zatoka Patraska, Morze Jońskie
Terytorium	obecnie Grecja
Wynik	pełne zwycięstwo floty Ligi Świętej
	Strony konfliktu
Liga Święta:; Hiszpania; Republika Wenecka; Państwo Kościelne; Republika Genui; Księstwo Sabaudii-Piemontu; Zakon maltański	Imperium Osmańskie
	Dowódcy
Juan de Austria	Ali Pasza †
	Siły
6 galeasów,; 208 galer,; 26 galeonów,; 76 mniejszych jednostek,; (łącznie 316 okrętów); 12 tys marynarzy,; 20 tys żołnierzy piechoty	230 galer,; 56 galeot,; 16 tys żołnierzy
	Straty
9 tys. zabitych i rannych,; 12 galer straconych	30 tys. zabitych i rannych,; 137 okrętów zdobytych,; 50 okrętów zatopionych
	Położenie na mapie Morza Śródziemnego miejsce bitwy
	38°12′N 21°18′E/38,200000 21,300000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bitwa pod Lepanto (obecnie Nafpaktos) – bitwa morska stoczona 7 października 1571 na południowy zachód od Lepanto pomiędzy Imperium Osmańskim a Ligą Świętą, zakończona zwycięstwem chrześcijan. Bój pod Lepanto był jedną z najkrwawszych bitew morskich w dziejach świata^[2].

PodłożeEdytuj

Po zdobyciu Konstantynopola w 1453 Imperium Osmańskie zaczęło przejmować kontrolę nad całym szlakiem handlowym z Indii do Europy, co zrodziło spory z kupiecką Republiką Wenecji. Dodatkowo sułtan wspierał algierskich korsarzy^[1]. W 1570 r. Imperium Osmańskie zażądało od Wenecji przekazania Cypru, Wenecjanie jednak zignorowali groźbę turecką. W rezultacie Cypr został najechany przez wojska tureckie. Po upadku Nikozji papież Pius V zorganizował dla obrony Famagusty (maj 1571) wśród państw chrześcijańskich Ligę Świętą, w której główne role odgrywały Hiszpania i Wenecja.

Chrześcijańska armada wyruszyła, by napotkać osmańską. Pod Lepanto, po stronie Ligi walczyło ok. 200 okrętów, w tym 6 silnie uzbrojonych w artylerię galeasów; Turcy mieli ok. 250 okrętów. Siłami chrześcijańskimi dowodził książę Juan de Austria, nieślubny syn cesarza Karola V Habsburga, zaś muzułmańskimi – Ali Pasza^[2].

Przebieg bitwyEdytuj

Starcie rozpoczęła flota turecka, próbując oskrzydlić flotę chrześcijan, ale potężne galeasy weneckie miały wielką przewagę ogniową, która pozwalała im łatwo zniszczyć osmańskie galery. W tej sytuacji Turkom pozostał jedynie abordaż. Tymczasem okręty chrześcijańskie, szybsze od galer tureckich, nie przyjęły taktyki przeciwnika, lecz starały się ustawiać doń burtami, wykorzystując całą siłę swych dział. Walczono z ogromną determinacją, ale z wolna jęła się zarysowywać przewaga po stronie floty europejskiej. W rezultacie flota osmańska poniosła druzgocąca klęskę - większość okrętów wchodzących w jej skład zostało zdobytych lub zatopionych przez siły Ligi Świętej.

PokłosieEdytuj

Zwycięstwo sił chrześcijańskich podniosło morale w Europie, jednak nie zostało wykorzystane militarnie. Wielki Wezyr Sokollu Mehmed Pasza wyjaśnił weneckiemu ambasadorowi różnicę między waszą i naszą klęską: „Pod Lepanto chrześcijanie mnie ogolili. Na Cyprze ja odciąłem im ramię. Moja broda odrośnie...”^[3]. I miał poniekąd rację: wkrótce Liga Święta rozpadła się, Cypr pozostał w rękach tureckich, a w 1574 r. Hiszpania musiała opuścić Tunis – jednakże flota turecka straciła pod Lepanto setki doświadczonych, zaprawionych w boju marynarzy.

Zwycięstwo Ligi Świętej w bitwie pod Lepanto papież Pius V przypisał wstawiennictwu Najświętszej Maryi Panny i w 1572 dzień 7 października ogłosił świętem Matki Boskiej Zwycięskiej, zmienionym w 1573 przez jego następcę, papieża Grzegorza XIII, na święto Matki Boskiej Różańcowej^[4].

UczestnicyEdytuj

Wybrani uczestnicy bitwy:

Miguel de Cervantes - autor Don Kichota
Maria la Bailadora - jedyna kobieta żołnierz, która brała udział w bitwie

Szkic bitwy pod Lepanto (1571)
Bitwa pod Lepanto, Paolo Veronese (1528–1588)
W rocznicę bitwy, 7.10.2000, Wenecjanie ufundowali tablicę pamiątkową Nafpaktos

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b Focus Historia ekstra nr 4/2016 sierpień-wrzesień, Dariusz Milewski Starcie cwywilizacji, s. 31
↑ ^a ^b Edmund Kosiarz, Bitwy morskie, Wydawnictwo Morskie, wyd. I, 1964, str. 59-60
↑ Miracle Lepanto - Proud Empty Boast (ang.)
↑ Ogłoszenie święta „Matki Boskiej Różańcowej (ang.).

BibliografiaEdytuj

ZygmuntZ. Ryniewicz ZygmuntZ., Bitwy świata. Leksykon, Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1995, ISBN 83-214-1046-4, OCLC 750742205 .

[Focus_Historia_ekstra-1] Focus Historia ekstra nr 4/2016 sierpień-wrzesień, Dariusz Milewski Starcie cwywilizacji, s. 31

[kosiarz-2] Edmund Kosiarz, Bitwy morskie, Wydawnictwo Morskie, wyd. I, 1964, str. 59-60

[3] Miracle Lepanto - Proud Empty Boast (ang.)

[4] Ogłoszenie święta „Matki Boskiej Różańcowej (ang.).

[2]

[1]

[3]

[4]