Bitwa pod Lepanto (1571)
Bitwa pod Lepanto (obecnie Nafpaktos) – bitwa morska stoczona 7 października 1571 na południowy zachód od Lepanto pomiędzy Imperium Osmańskim a Ligą Świętą, zakończona zwycięstwem chrześcijan. Bój pod Lepanto był jedną z najkrwawszych bitew morskich w dziejach świata[2].
| |||
 Bitwa pod Lepanto, autor nieznany | |||
| Czas | 7 października 1571 | ||
| Miejsce | Zatoka Patraska, Morze Jońskie | ||
| Terytorium | obecnie  Grecja
| ||
| Wynik | pełne zwycięstwo floty Ligi Świętej | ||
| Strony konfliktu | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||
| 38°12′N 21°18′E/38,200000 21,300000 | |||
PodłożeEdytuj
Po zdobyciu Konstantynopola w 1453 Imperium Osmańskie zaczęło przejmować kontrolę nad całym szlakiem handlowym z Indii do Europy, co zrodziło spory z kupiecką Republiką Wenecji. Dodatkowo sułtan wspierał algierskich korsarzy[1]. W 1570 r. Imperium Osmańskie zażądało od Wenecji przekazania Cypru, Wenecjanie jednak zignorowali groźbę turecką. W rezultacie Cypr został najechany przez wojska tureckie. Po upadku Nikozji papież Pius V zorganizował dla obrony Famagusty (maj 1571) wśród państw chrześcijańskich Ligę Świętą, w której główne role odgrywały Hiszpania i Wenecja.
Chrześcijańska armada wyruszyła, by napotkać osmańską. Pod Lepanto, po stronie Ligi walczyło ok. 200 okrętów, w tym 6 silnie uzbrojonych w artylerię galeasów; Turcy mieli ok. 250 okrętów. Siłami chrześcijańskimi dowodził książę Juan de Austria, nieślubny syn cesarza Karola V Habsburga, zaś muzułmańskimi – Ali Pasza[2].
Przebieg bitwyEdytuj
Starcie rozpoczęła flota turecka, próbując oskrzydlić flotę chrześcijan, ale potężne galeasy weneckie miały wielką przewagę ogniową, która pozwalała im łatwo zniszczyć osmańskie galery. W tej sytuacji Turkom pozostał jedynie abordaż. Tymczasem okręty chrześcijańskie, szybsze od galer tureckich, nie przyjęły taktyki przeciwnika, lecz starały się ustawiać doń burtami, wykorzystując całą siłę swych dział. Walczono z ogromną determinacją, ale z wolna jęła się zarysowywać przewaga po stronie floty europejskiej. W rezultacie flota osmańska poniosła druzgocącą klęskę - większość okrętów wchodzących w jej skład zostało zdobytych lub zatopionych przez siły Ligi Świętej.
PokłosieEdytuj
Zwycięstwo sił chrześcijańskich podniosło morale w Europie, jednak nie zostało wykorzystane militarnie. Wielki Wezyr Sokollu Mehmed Pasza wyjaśnił weneckiemu ambasadorowi różnicę między waszą i naszą klęską: „Pod Lepanto chrześcijanie mnie ogolili. Na Cyprze ja odciąłem im ramię. Moja broda odrośnie...”[3]. I miał poniekąd rację: wkrótce Liga Święta rozpadła się, Cypr pozostał w rękach tureckich, a w 1574 r. Hiszpania musiała opuścić Tunis – jednakże flota turecka straciła pod Lepanto setki doświadczonych, zaprawionych w boju marynarzy.
Zwycięstwo Ligi Świętej w bitwie pod Lepanto papież Pius V przypisał wstawiennictwu Najświętszej Maryi Panny i w 1572 roku 7 października ogłosił świętem Matki Boskiej Zwycięskiej, zmienionym w 1573 przez jego następcę, papieża Grzegorza XIII, na święto Matki Boskiej Różańcowej[4].
UczestnicyEdytuj
Wybrani uczestnicy bitwy:
- Miguel de Cervantes - autor Don Kichota
- Maria la Bailadora - jedyna kobieta żołnierz, która brała udział w bitwie.
Szkic bitwy pod Lepanto (1571)
Bitwa pod Lepanto, Paolo Veronese (1528–1588)
W rocznicę bitwy, 7.10.2000, Wenecjanie ufundowali tablicę pamiątkową Nafpaktos.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Focus Historia ekstra nr 4/2016 sierpień-wrzesień, Dariusz Milewski Starcie cwywilizacji, s. 31
- ↑ a b Edmund Kosiarz, Bitwy morskie, Wydawnictwo Morskie, wyd. I, 1964, str. 59-60
- ↑ Miracle Lepanto - Proud Empty Boast (ang.)
- ↑ Ogłoszenie święta „Matki Boskiej Różańcowej (ang.).
BibliografiaEdytuj
- Zygmunt Ryniewicz, Bitwy świata. Leksykon, Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1995, ISBN 83-214-1046-4, OCLC 750742205.