Nikozja

stolica Cypru

Nikozja (gr. Λευκωσία, Lefkosía, tur. Lefkoşa) – stolica Cypru, zarazem największe miasto wyspy.

Nikozja
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Cypr

Dystrykt

Nikozja

Burmistrz

Konstandinos Jorkadzis

Powierzchnia

111 km²

Wysokość

149 m n.p.m.

Populacja (2005)
• liczba ludności
• gęstość


309 500
2788,3 os./km²

Nr kierunkowy

22

Kod pocztowy

1010–1107

Położenie na mapie Cypru
Mapa konturowa Cypru, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nikozja”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Nikozja”
Ziemia35°10′N 33°21′E/35,166667 33,350000
Strona internetowa

Położone jest w środkowej części wyspy na równinie Mesaria, nad rzeką Pedias (Kalindere). Stanowi siedzibę rządu oraz główne centrum biznesowe. Nikozja jest stolicą jednostki administracyjnej Dystryktu Nikozja. Pomimo ostatnich symbolicznych gestów likwidacji małych fragmentów muru dzielącego miasto czynionych przez przedstawicieli obydwu społeczności zamieszkujących Nikozję, stolica Cypru nadal pozostaje jedyną na świecie podzieloną stolicą, z częścią północną (turecką) i częścią południową (grecką), oddzielonymi od siebie zieloną linią, strefą zdemilitaryzowaną utrzymywaną przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Niewielu jednakże używa terminów „Nikozja Północna” i „Nikozja Południowa”. Już po pewnym podziale stolicy w 1964 roku, turecka inwazja ostatecznie podzieliła miasto na pół w 1974 roku. Turcy cypryjscy uważają północną część Nikozji za stolicę nieuznawanego na arenie międzynarodowej (a jedynie przez Turcję) państwa znanego jako Cypr Północny.

Populacja części miasta pod kontrolą Republiki Cypryjskiej wyniosła pod koniec 2004 roku 270 000, plus dalsze 84 893 osoby w strefie tureckiej. W zespole miejskim mieszka 300 000[1], natomiast w aglomeracji 330 000 mieszkańców[2]. Nikozja jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, kulturalnym i turystycznym Cypru. Produkuje się tam m.in. tkaniny, skórę, ceramikę i plastik. Niedaleko miasta znajdują się kopalnie miedzi. Nikozja jest również siedzibą Uniwersytetu Cypryjskiego.

Historia edytuj

 
Widok na Nikozję
 
Katedra Świętego Jana Teologa
 
Greckie domy w tureckiej części Nikozji
 
Bunkier graniczny na ulicy w centrum Nikozji. Widoczne flagi: grecka, cypryjska, turecka i północnocypryjska. W głębi na wzgórzu turecki napis propagandowy

Burmistrzowie Nikozji edytuj

Okres brytyjski edytuj

Część grecka po 1959 roku edytuj

Część turecka po 1958 roku edytuj

Na podstawie[3]:

Klimat edytuj

Nikozja znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[4][5] typu śródziemnomorskiego[6], z bardzo łagodnymi zimami i długimi ciepłymi, w większości gorącymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 26 °C w dzień i 13 °C w nocy.

Średnia temperatura i opady dla Athalassa, przedmieść Nikozji
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 15.5 15.9 19.2 24.0 29.7 34.3 37.2 36.9 33.5 29.0 22.1 17.0 26,2
Średnie dobowe temperatury [°C] 10.6 10.6 13.1 17.1 22.3 26.9 29.7 29.4 26.2 22.3 16.3 12.0 19,7
Średnie temperatury w nocy [°C] 5.7 5.2 7.0 10.2 14.8 19.4 22.2 21.9 18.8 15.6 10.4 7.1 13,2
Opady [mm] 54.7 41.6 28.3 19.9 23.5 17.6 5.8 1.3 11.7 17.4 54.6 65.8 342
Średnia liczba dni z opadami 7.3 6.5 5.4 3.5 2.7 1.3 0.5 0.1 0.6 2.8 4.7 7.7 43,1
Średnie usłonecznienie [h] 183 200 239 267 332 369 388 366 312 276 213 171 3314
Źródło: Department of Meteorology of Cyprus[7]

Zabytki i turystyka edytuj

 
Meczet Selima (kiedyś katedra świętej Zofii)
 
Muzeum Cypryjskie
  • Sobór św. Jana Teologa – prawosławna katedra z XVIII-wiecznymi freskami i ikonostasem, pierwotnie XIV-wieczna kaplica klasztoru benedyktyńskiego
  • Meczet Selima (Nikozja Północna) – dawna gotycka katedra św. Zofii z XIII wieku, od XVI wieku meczet
  • Meczet Omara
  • Mury miejskie z XVI wieku:
  • Muzeum Cypryjskie
  • Muzeum Miejskie Leventis
  • Muzeum Bizantyjskie – Muzeum Bizantyjskie (Βυζαντινό Μουσείο, Πλ. Δημαρχείας 26) – kolekcja bizantyjskich dzieł sztuki z terenu całego Cypru
  • Muzeum Walki Wyzwoleńczej
  • Muzeum Etnograficznego Derwisza Paszy (Derviş Paşa Etnoğrafya Müzesi, Beliğ Paşa Sk) (Nikozja Północna)
  • Dom Hadżigeorgakisa Kornesiosa z muzeum etnograficznym
  • Buyuk Han – dawny karawanseraj, czyli zajazd z czasów tureckich
  • Park miejski

Sport edytuj

 
Stadion GSP

W mieście działa kilka klubów piłkarskich: APOEL Nikozja, Ethnikos Achna, Olympiakos Nikozja i Omonia Nikozja, ten ostatni posiada także sekcję piłki siatkowej.

Z Nikozji pochodzi dziesięciu olimpijczyków: Lina Aristodimou, Alekhis Fotiadis, Pavlos Fotiadis, Theodoros Christodoulou, Khristos Kourtellas, Sofia Miaouli, Kyriakos Onisiforou, Khrysanthos Papakhrysanthou, Antonis Petris i Giannos Pipis[8].

Miasta partnerskie edytuj

Miasta partnerskie Nikozji[9]:

Przypisy edytuj

  1. World Urban Areas – Demographia, 2018
  2. Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas – Eurostat, 2018
  3. 1958’den günümüze LTB Başkanlığı görevini üstlenen belediye başkanları. [w:] Belediyemizin Tarihçesi [on-line]. lefkosabelediyesi.org. [dostęp 2015-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-03)]. (tur.).
  4. Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
  5. Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
  6. World Map of Köppen – Geiger Climate Classification.
  7. Department of Meteorology of Cyprus: Meteorological Service – Climatological and Meteorological Reports. [dostęp 2014-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-26)].
  8. Olympic Athletes Born in Nicosia, Lefkosia, Cyprus. Sports-Reference.com. [dostęp 2012-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-14)]. (ang.).
  9. Twinnings [online], Nicosia Municipality [dostęp 2021-09-28].