Bitwa pod Ostrogiem

Bitwa pod Ostrogiem – walki oddziałów 18 Dywizji Piechoty z jednostkami 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Bitwa pod Ostrogiem
Wojna polsko-bolszewicka
Ilustracja
Bitwa o Ostróg 6 - 8 lipca 1920
Czas

7 lipca 1920

Miejsce

Ostróg

Terytorium

II Rzeczpospolita

Wynik

wycofanie się Polaków z Ostroga

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
gen. Franciszek Krajowski
Siły
18 Dywizja Piechoty 14 Dywizja Kawalerii
brak współrzędnych
Ostróg - panorama - rzeka Horyń

Przed bitwą

edytuj

W końcu czerwca 1920 1 Armia Konna ponownie przełamała front polski zrywając łączność taktyczną między polskimi 2 a 6 Armiami. Dowódca 6 Armii gen. Jan Romer skierował 2 lipca grupę gen. Franciszka Krajowskiego w składzie: 18 Dywizja Piechoty, 44 pułk piechoty, I/4 pułku strzelców podhalańskich i 6 pułk ułanów nad Horyń, spodziewając się, że właśnie tam dojdzie do rozstrzygającej bitwy z 1 Armią Konną Budionnego[1][2].

Grupa gen. Krajowskiego ruszyła pod Starokonstantyna na Zasław i Michnów dwiema kolumnami. Po drodze toczyła walki z Brygadą Kawalerii Kotowskiego i z 45 Dywizją Strzelców między innymi pod Biełopolem. W Zasławiu napotkano X Brygadę Piechoty gen. Pawła Szymańskiego i 105 pułk piechoty. 6 lipca gen. Krajowski otrzymał rozkaz osłony lewego skrzydła wycofującej się 6 Armii. Równocześnie miał podjąć próbę nawiązania styczności z prawym skrzydłem 2 Armii gen. Kazimierza Raszewskiego i zaatakowania części oddziałów Budionnego[1].

Wieczorem 6 lipca lotnik zrzucił rozkaz dowódcy 6 Armii. Wynikało z niego, że kawaleria sowiecka zajęła Równe, polska 2 Armia kontynuuje odwrót, a grupa gen. Krajowskiego ma maszerować na Dubno – Krzemieniec[3]. Gen Krajowski podjął jednak decyzję by zająć Ostróg, to bowiem może zmusić 1 Armię Konną do skierowania części sił przeciwko 18 DP i opóźnić jego ruch w kierunku Lwowa. Dodatkowo zamierzał pobić brygadę kawalerii Budionnego, która, jak mniemał, znajdowała się w Ostrogu. Dopiero potem zamierzał przystąpić do obsadzania frontu pod Dubnem i Krzemieńcem[1]. Realizując swoją decyzję, o zmroku wymaszerowano z Zasławia czterema kolumnami[4]. Tabory zmniejszono do minimum, aby zwiększyć tempo marszu. Sztab dywizji dysponował jedynie bryczką i samochodem dowódcy, a wszyscy oficerowie sztabu byli na koniach[5].

Walki dywizji o Ostróg

edytuj

O świcie 7 lipca 1920 Grupa Operacyjna płk. Franciszka Krajowskiego dotarła do Ostroga i zajęła go prawie bez walki przy słabym oporze nieprzyjacielskich czat[6]. W mieście nie napotkano większych oddziałów 1 Armii Konnej[7]. Pierwszy, wyprzedziwszy inne kolumny 18 DP, zajął Ostróg 49 pułk piechoty[8]. 145 pułk piechoty dotarł do Ostroga od wschodu, wzdłuż rzeki Horyń. Uwolniono 69 polskich jeńców i zdobyto duże zapasy prowiantu. W mieście zorganizowano obronę okrężną. 44 pułk piechoty bronił go od zachodu, 49 pułk piechoty od północnego zachodu, 144 pułk piechoty zajął stanowiska na południowych przedmieściach Ostroga[1]. 42 pułk piechoty zajął Kuniów nad rzeczką Wilią, gdzie jako odwód odpoczywał po ostatnich walkach[5].

Około 13.00 oddziały sowieckiej 14 Dywizji Kawalerii rozpoczęły natarcie na miasto[9]. Atak kilku szwadronów na stanowiska 44 pułku piechoty załamał się w celnym ogniu broni maszynowej. Na pozycje 44 pułku piechoty od strony Michałpola i 49 pp od strony Rozważa, kozacy szarżowali z niezwykłą zaciętością[10]. W efekcie bolszewicy ponieśli olbrzymie strat, a na pozycje wyjściowe wróciły niedobitki szwadronów. Kolejne natarcie przeciwnik, wzmocniony dwoma pułkami kawalerii, wyprowadził o 16.30. Atakowano w szyku pieszym na pozycje 44 i 144 pułków piechoty. Ten i kolejny atak z 20.00 został odparty[11][12].

W tym czasie 2 Armia gen. Kazimierza Raszewskiego szykowała się do ataku na Budionnego w Równem[13]. Natarcie to zostało przeprowadzone 8 lipca i zakończyło się sukcesem[10]. Ponieważ jednak rozkazy gen. Romera z poprzedniego dnia wyraźnie mówiły o odwrocie 2 Armii, a generał Krajowski nie miał żadnych wiadomości o zamierzonym kontrataku 2 A na Równe, dowódca grupy postanowił 7 lipca wieczorem opuścić Ostróg i ruszyć przez Buderaż na Dubno[14]. Wymarsz nastąpić miał o zmroku dwiema kolumnami: na obsadzony przez 42 pp Kuniów i Nowomalin. Po rozpoczęciu marszu oddziały maszerujące z Ostroga na Kuniów zostały ostrzelane ogniem karabinów maszynowych ustawionych w pobliżu wsi Bielmaż. Dopiero zdecydowane działania 145 pułku piechoty umożliwiły spokojny przemarsz wojska po tej drodze. Pod silnym ogniem artylerii nieprzyjacielskiej 145 pp dwukrotnie zaatakował na bagnety i rozerwał szyki obronne Sowietów. W tym czasie straże tylne 44 i 144 pułków piechoty odpierały natarcia wojsk bolszewickich w Ostrogu. Około 21.00 prawa kolumna ruszyła w kierunku na Luczyn – Nowomalin – Buszczę. Jej straż tylna – 44 pułk piechoty opuściła Ostróg o 3.00. Po szybkim, uciążliwym marszu, w południe 8 lipca 18 Dywizja Piechoty stanęła w rejonie Buderaża[10]. Następnego dnia grupa gen. Krajowskiego stoczyła walkę pod Moszczanicą Wielką[15].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj