Bodziszek gołębi

Bodziszek gołębi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bodziszkowce
Rodzina	bodziszkowate
Rodzaj	bodziszek
Gatunek	bodziszek gołębi
	Nazwa systematyczna
	Geranium columbinum L.; Sp. Pl.: 682 (1753)
Synonimy
	Geranium diffusum Picard; Geranium pallidum Salisb.; Geranium roseocaeruleum Gilib.;
	Geranium diffusum Picard; Geranium pallidum Salisb.; Geranium roseocaeruleum Gilib.;
	Homonimy
	Geranium columbinum Garsault = Geranium lucidum L.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bodziszek gołębi (Geranium columbinum L.) – gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych. Występuje niemal w całej Europie (z wyjątkiem Islandii, północnej części Półwyspu Skandynawskiego i północnej Rosji), w północnej Afryce (od Maroka do Libii) i w zachodniej Azji (w rejonie Kaukazu i Bliskiego Wschodu)^[3]. W Polsce jest rozpowszechniony na południu, rozproszony na zachodzie i północy, bardzo rzadki w środkowej i północno-wschodniej części kraju. Status gatunku w Polsce jest niejasny, uznawany jest za gatunek prawdopodobnie obcy^[4].

Morfologia edytuj

Pokrój: Roślina zielna osiągająca 5–60 cm wysokości, o łodygach od nasady zwykle rozgałęziających się, wzniesionych lub rozesłanych. Pokryte są one przylegającymi, skierowanymi w dół, białymi włoskami, rzadkimi w dole pędu, gęstszymi w górze^[5].
Liście: Naprzeciwległe, ogonkowe (im wyższe liście tym ogonek mają krótszy, górne są niemal siedzące), u nasady z owłosionymi przylistkami. Blaszki dłoniasto 5- lub 7-dzielne lub sieczne, zwykle z blaszką porozcinaną prawie do nasady. Poszczególne odcinki liścia są pierzasto dzielne, a ich odcinki są równowąskie i rozstawione na boki, z większymi odcinkami podzielonymi jeszcze na dwie lub trzy łatki. Więcej odcinków mają liście dolne, najwyższe składają się zwykle tylko z trzech łatek^[5].
Kwiaty: Wyrastają parami na szypułkach dłuższych od wspierających je liści (czasem kwiaty są pojedyncze, a często szypułki kwiatów z pary są nierówne). Szypułki kwiatowe pokryte są w dół skierowanymi, przylegającymi, białymi włoskami. Działki kielicha jajowate lub podługowane, na brzegu wąsko obłonione, trójnerwowe, zakończone ostką o długości do 3 mm. Działki pokrywają włoski przylegające i białe, ale skierowane ku górze. Korona składa się z płatków różowopurpurowych, odwrotnie sercowatych, podługowatych, osiągających 6–9 mm długości (zwykle są nieco dłuższe od działek)^[5].
Owoce: Rozłupnie rozpadające się na gładkie rozłupki, owłosione tylko na szwie i dziobie, w dole z pękiem szczecinek. Nasiona są brunatne, na powierzchni sieciowato dołeczkowane^[5].

Kwiat
Szypułka przylegająco owłosiona
Liść

Gatunek podobny: Podobnie głęboko wcinane liście o równowąskich łatkach w Europie Środkowej ma tylko jeszcze bodziszek porozcinany G. dissectum. Różni się on owłosieniem górnej części pędów i szypułek kwiatowych częściowo gruczołowatym i odstającym. Szypułki kwiatowe zwykle są krótsze od ogonków wspierających je liści. Działki kielicha są 5-nerwowe i zakończone ostką o długości do 1,5 mm. Płatki korony zwykle nie dłuższe od działek, osiągające 4–6 mm^[5].

Biologia i ekologia edytuj

Roślina jednoroczna i dwuletnia, kwitnąca od maja do sierpnia^[5]. Rośnie w miejscach nasłonecznionych – na zboczach, przydrożach, polach i odłogach, żwirowiskach nadrzecznych i w miejscach kamienistych. W polskich górach sięga do ok. 900–1000 m n.p.m.^[5]

Liczba chromosomów 2n = 18^[6].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-22] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-22] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Geranium columbinum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-22].
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 258, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski: Flora Polska. Tom VIII. Warszawa: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 338-339.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 284. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-22] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-22] (ang.).

[powo-3] Geranium columbinum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-22].

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 258, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[szafer-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski: Flora Polska. Tom VIII. Warszawa: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 338-339.

[rutkowski-6] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 284. ISBN 83-01-14342-8.

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]