Bronikowo (województwo wielkopolskie)
Bronikowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Śmigiel.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
120 m n.p.m. |
| Liczba ludności |
510 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-030[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PKS |
| SIMC |
0376403 |
Położenie na mapie gminy Śmigiel  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kościańskiego  | |
 51°58′20″N 16°28′18″E/51,972222 16,471667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona pierwszy raz w dokumencie zapisanym po łacinie z 1397 pod nazwą „Bronkowo", 1399 "Broncow", 1402 "Bronckowo", 1403 "Bruncowo", 1434 "Broncowycze", 1464 "Bronykowo", 1524 "Bronice”[3].
W połowie XV wieku należała do powiatu wschowskiego Korony Królestwa Polskiego. Od 1423 było siedzibą własnej parafii. W 1510 odnotowano przynależność do dekanatu kościańskiego[3].
Miejscowość była wsią szlachecką należącą do lokalnych rodów szlacheckich i w wyniku zastawów, sprzedaży oraz dziedziczenia zmieniała wielokrotnie właścicieli. W 1397 odnotowano spór sądowy Wojciecha Barklińskiego z niejakim Ramszykiem o czwartą część Bronikowa oraz o całe Jeleniewo. Na przełomie XIV i XV wieku jako posiadacz ziemski we wsi odnotowany jest Gunter zwany Pradel. W 1423 odnotowano imiennie sołtysa Andrzeja byłego burmistrza. W latach 1434-73 właścicielem wsi był sędzia wschowski Jan Bronikowski (również zwany Bronkowskim). W 1453 miało miejsce rozgraniczenie pomiędzy wsią Bronikowo należącą do Jana Bronkowskiego, a Machcinem własnością kasztelana Rafała z Leszna. Usypano kopce graniczne pomiędzy majętnościami. W 1464 usypano kolejne 44. kopce podczas rozgraniczania wsi Bronikowo należącej do Jana Bronkowskiego i Morownicy Dobrogosta Karśnickiego. W latach 1466-77 właścicielem był wicechorąży kościański, wicesędzia poznański i wicepodsędek w Pyzdrach - Mikołaj Bronikowski. W latach 1480-86 wieś należała do kolejnego Bronikowskiego - Mikołaja Włodka[3].
Wieś odnotowana została w historycznych rejestrach podatkowych dzięki czemu można odtworzyć panujące w niej stosunki społeczne i własnościowe. W 1531 we wsi miał miejsce pobór podatków po wiardunku od 3,5 łanów. W 1535 pobór odbył się z 3,5 łana i 3 prętów oraz karczmy. W 1563 pobór z 5 łanów oraz od 5 zagrodników. W 1556 w podziale Bronikowa pomiędzy braci Macieja i Wojciecha Bronikowskich każdy z nich otrzymał także po połowie sołectwa. W 1566 podatki pobrano od właścicieli wsi Macieja i Wojciecha Bronikowskich: od 5 łanów, po 2 grosze od 7 zagrodników oraz 5 groszy od wiatraka. W 1569 wieś obciążona była długiem na rzecz kościoła parafialnego w Grobi w wysokości 24 grzywien. W 1579 pobór z części Wojciecha Bronikowskiego od 2,5 łana, jednego oracza, od pługa nic nie płacił z powodu pożaru. Odnotowano także zmarłego owczarza oraz 2 zagrodników bez roli. Z części Macieja Bronikowskiego pobrano płatność od 1,5 łana, 2 zagrodników z rolą, od oracza od 2 pługów, a także odnotowano jeden łan i 2 zagrody opuszczone z powodu panującej wówczas zarazy[3].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Bronikowo należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej[4]. Bronikowo należało do okręgu śmigielskiego tego powiatu i stanowiło siedzibę majątku Bronikowo, który należał wówczas do Forstera[4]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Bronikowo (wraz z osadą leśną) liczyło 308 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 32 dymy (domostwa)[4].
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bronikowo, po jej zniesieniu w gromadzie Śmigiel. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
We wsi stoi drewniany, zabytkowy kościół św. Franciszka z Asyżu.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10265
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 90 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d Chmielewski 1982 ↓.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 211.
Bibliografia edytuj
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I, (A – H), hasło „Bronikowo”. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 116–117. ISBN 83-04-00938-2.
Linki zewnętrzne edytuj
- Bronikowo w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Strona szkoły podstawowej i gimnazjum
- Dwór w Bronikowie (UAM). staff.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-01)].