Bukowina (powiat biłgorajski)
Bukowina – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim, w gminie Biszcza[5][4]. Leży na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, nad Łazowną.
| wieś | |
.jpg) Kościół pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
23-425[3] |
| Tablice rejestracyjne |
LBL |
| SIMC |
0886593[4] |
Położenie na mapie gminy Biszcza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego  | |
 50°22′37″N 22°40′25″E/50,376944 22,673611
| |
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 979 mieszkańców[6] i była drugą co do wielkości miejscowością gminy Biszcza. Bukowina składa się z dwóch sołectw: Bukowiny I (kolonia od strony zachodniej i części wsi zwanej Arendą) i Bukowiny II (Stara wieś, Koniec i kolonia wschodnia). Od południa Bukowina przylega do województwa podkarpackiego, granicę stanowi rzeka Złota, zwana też Bukowinką. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 863.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0886601 | Arenda | część wsi |
| 0886618 | Kolonia Wschodnia | część wsi |
| 0886624 | Kolonia Zachodnia | część wsi |
| 0886630 | Koniec | część wsi |
| 0886647 | Stara Wieś | część wsi |
Historia edytuj
W roku 1588 król Zygmunt III Waza darował Bukowinę hetmanowi i kanclerzowi wielkiemu koronnemu, Janowi Zamoyskiemu, w nagrodę za wspieranie w czasie elekcji i zwycięstwo pod Byczyną. Po utworzeniu Akademii Zamojskiej, w roku 1600 hetman „(…) wieś Bukowinę ze wszystkimi jej pożytkami i przynależnościami” nadał jako uposażenie profesorom uczelni. Bukowina stała się także miejscem wypoczynku (letniskiem) profesorów Akademii Zamojskiej. Z pobytami we wsi profesorów wiąże się powstanie najcenniejszego w okolicy zabytku, w Bukowinie II znajduje się drewniany kościół pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny. W 1637 r. staraniem profesorów Akademii Zamojskiej zbudowano w Bukowinie skromną kapliczkę. W latach 1674 – 1675 ks. Andrzej Abrek, profesor Akademii, zbudował nową kaplicę, do której dobudowano zakrystię i kruchtę, przekształcając w obecny kościół filialny pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny. Bukowinianie czczą także Matkę Boską Anielską, której obraz znajduje się w ołtarzu bocznym. W kościele odbywają się w roku dwa odpusty, ku czci Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny (21 listopada) i Matki Boskiej Anielskiej (2 sierpnia), który przyciąga szczególnie duże rzesze wiernych.
Kościół, uznany za zabytek klasy zerowej, zbudowany jest na kamiennej podmurówce, z drewnianych ciosanych belek, ma konstrukcję zrębową na węgieł gładki; jest oszalowany i otoczony nietypowym w tym regionie góralskim ogrodzeniem z poziomo ułożonych tarcic. Całość ogrodzenia pokryta jest gontowym daszkiem.
Wnętrze jednonawowego kościółka z przedsionkiem i niewielką zakrystią zdobią barokowe rzeźby, obrazy i stare malowidła, charakterystyczne dla malarstwa włoskiego. W ołtarzu głównym jak już wyżej wspomniano znajduje się obraz „Matki Boskiej z Dzieciątkiem”, który jest kopią „Matki Boskiej Śnieżnej” z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie - podobnie jak cudowny obraz „Matki Boskiej Berdyczowskiej”. Osobliwością jest obraz „Adoracja Matki Boskiej z Dzieciątkiem przez Jana Kantego i św. Antoniego”, z widokiem Zamościa w tle, a także „Adoracja Świętej Trójcy” w tle – jak przypuszczają historycy sztuki – ze starym Szczebrzeszynem.
W bramie wejściowej na cmentarz kościelny znajduje się dzwon ważący około 280 kg, ufundowany pod koniec XIX wieku przez młodych Bukowinian. Otrzymał on imię „Józef – Oblubieniec Najświętszej Maryi Panny”, a poświęcił go biskup warszawski, Kazimierz Ruszkiewicz. Dzwon ma własną ciekawą historię.
W kościele znajduje się też tablica upamiętniająca ofiary II wojny światowej. 1 lipca 1943 r. dokonano wysiedlenia polskich mieszkańców Bukowiny przez Niemców w ramach akcji Werwolf; na ich miejsce przymusowo sprowadzono Ukraińców z Grodysławic[7]. W miejscowości utworzono także posterunek Ukraińskiej Policji Pomocniczej, którego załoga szczególnie aktywnie brała udział w represjach wobec ludności polskiej[8]. Podczas wysiedlenia zginęło 12 mieszkańców Bukowiny[9]. W nocy z 25 na 26 lipca 1943 r. oddział partyzancki Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana” w odwecie spalił 31 gospodarstw należących pierwotnie do Polaków, a zamieszkanych przez przesiedlonych Ukraińców. Polscy partyzanci zabili 10 cywilnych Ukraińców i spalili posterunek policji, którego załoga zbiegła ze wsi krótko po ataku. Posterunek policji przeniesiony po tym wydarzeniu do Biszczy, zaś Ukraińcy uciekli ze wsi do innych miejscowości[10].
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bukowina, po jej zniesieniu w gromadzie Biszcza. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
W Bukowinie II znajduje się Dom Weselny z m.in. remizą strażacką oraz szkoła podstawowa.
Gęstość zaludnienia w Bukowinie jest niewielka z uwagi na przeprowadzoną w 1935 roku komasację. Scalenie gruntów sprawiło, że wieś ma charakterystyczny układ osiedleńczy – tzw. kolonie. Większą część powierzchni wsi zajmują pola uprawne, a poza tym łąki i lasy. Mieszkańcy trudnią się głównie rolnictwem. Uprawia się tu zboża, rzepak, kukurydzę, tytoń, grykę, owoce miękkie i warzywa oraz hoduje krowy mleczne i mięsne. Okoliczne lasy obfitują w grzyby, najczęściej spotykane gatunki grzybów to kurki, podgrzybki, gąski, purchawki oraz opieńki.
-
Dom Ludowy w Bukowinie -
Kapliczka -
Krzyż
Przypisy edytuj
- ↑ Wieś Bukowina w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2023-01-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 106 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Kraju miłyj, seło ridnoje my was pokidajem
- ↑ M. Zajączkowski, Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 119-120.
- ↑ G. Motyka, Tak było w Bieszczadach, Volumen, Warszawa 1999, ISBN 83-7233-065-4, s.172
- ↑ M. Zajączkowski, Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 252-253.