Ciemino (powiat słupski)
Ciemino (kaszb. Cemino[4], niem. Zemmin[4]) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2018) |
150[2] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
76-220[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0744367 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
Położenie na mapie gminy Główczyce  | |
 54°37′53″N 17°23′59″E/54,631389 17,399722[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Nazwa
edytujNazwa, wzmiankowana po raz pierwszy w formie Cemin w 1436, ma genezę słowiańską i charakter topograficzny. Powstała przez dodanie do pomorskiej nazwy pospolitej *tьma „ciemność, mrok” (por. stpol. ćma „ciemność”, płb. ťåmă „ciemność”) formantu *-ъno lub jest nazwą pierwotną wyprowadzoną z nazwy pospolitej *tьmno „ciemne, zaciemnione miejsce”[5]. Friedrich Lorentz odnotował formy nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Cìe̯mjinɵ, Cìę̯mjinɵ, Cì·mjinɵ wraz z nazwami mieszkańców – zarówno z pominiętym formantem -in-: Cìę̯mjȯu̯n : Cìę̯mjȯu̯n : Cì·mjȯu̯n, Cìę̯mjȯu̯nkă : Cìę̯mjȯu̯nkă : Cì·mjȯu̯nkă „cieminianin, cieminianka”, jak i w postaci pełnej: Cìe̯mjińȯu̯n : Cìę̯mjińȯu̯n : Cì·mjińȯu̯n, Cìe̯mjińȯu̯nkă : Cìę̯mjińȯu̯nkă : Cì·mjińȯu̯nkă „ts.”[6]. Niemiecka nazwa Zemmin jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej z przemieszaniem formantów -in- i -no-[5], oddanym także we współczesnej polskiej formie Ciemino w miejscu spodziewanej *Ciemno[5].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Cemino[7].
Historia
edytujPierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1401 roku. Zabudowa powstała na planie wielodrogowym. Od 1519 roku wieś była własnością von Stojentinów, drogą dziedziczenia w 1634 roku przeszła w ręce Albrechta von Puttkamera. Następnie Ciemino zostało przejęte przez ród von Zitzewit. Pod koniec XVIII wieku we wsi był jeden folwark i powstał drugi nazywany Neuhof (czyli Zgierz) jak i 21 dymów. Jeszcze wtedy używano żywo mowy kaszubskiej. W 1846 roku dobra kupił Eugen von Weiher. Ostatnimi posiadaczami majątku ciemińskiego byli Margarete von Puttkamer, z domu Weiher i jej mąż Eugen, który przeprowadził się tu z rodziną z Główczyc[8].
We wsi znajduje się dawny murowany dwór późnoklasycystyczny z połowy XIX wieku, później nieco przebudowany. W okolicy dworu znajduje się stara aleja wysadzana lipami i jesionami. Podobna aleja prowadzi z Ciemina do wsi Rzuszcze. Przy dworze znajduje się pięcioklepiskowa stodoła ryglowa wypełniona gliną, z około połowy XIX wieku. W pobliżu wsi znajduje się obszar ochrony ścisłej Ciemińskie Błota[8].
Zobacz też
edytuj- inne miejscowości o nazwie Ciemino: Ciemino
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17418
- ↑ Gmina w liczbach [online], www.glowczyce.dt.pl [dostęp 2023-11-18] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 168 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 132.
- ↑ a b c Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 29.
- ↑ Friedrich Lorentz, Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1467.
- ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 201, ISBN 978-83-62137-50-3.
- ↑ a b Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich - Okręg Słupski, 1998, s. 37 (pol.).