Cyprysik groszkowy

Cyprysik groszkowy
	; Drzewo w prefekturze Fukushima w Japonii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	cyprysowce
Rodzina	cyprysowate
Rodzaj	cyprysik
Gatunek	cyprysik groszkowy
	Nazwa systematyczna
	Chamaecyparis pisifera (Siebold & Zucc.) Endl.; Syn. Conif. 64 1847
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera Endl.) — gatunek rośliny z rodziny cyprysowatych. W naturze rośnie na japońskich wyspach Honsiu i Kiusiu, jest uprawiany w wielu krajach świata^[5]. Do Europy został sprowadzony w XIX wieku^[6]. Nazwa gatunkowa pochodzi od tego, że jego szyszki mają wielkość nasion grochu^[7].

MorfologiaEdytuj

Gałązka

Pokrój: Zimozielone drzewo o stożkowej, stosunkowo luźnej koronie, z silnie spłaszczonymi, ułożonymi w jednej płaszczyźnie rozgałęzieniami. Typowa forma gatunku na naturalnych stanowiskach dorasta do 45 m wysokości^[6]. Odmiany ozdobne są znacznie mniejsze, osiągają wysokość od 2 – 10 m (w zależności od odmiany). Występują wśród nich także formy krzewiaste^[8].
Pień i pędy: Pień prosty, gładki, w dolnych partiach szeroko karbowany. Kora czerwonobrązowa, z wiekiem łuszcząca się długimi pasami^[6]. Dolne części gałązek silnie wybarwione na niebieskobiały kolor.
Liście: W formie drobnych pazurkowato zgiętych łusek, ciemnozielone i błyszczące, od spodu widoczny biały, woskowaty rysunek przypominający motylek (kokardkę). Łuski błyszczące o odstających końcach, ułożone w spłaszczonych gałęziach^[6].
Kwiaty: Kwiatostany męskie brązowawe. Kwiatostany żeńskie są zielone^[6].
Szyszki: Kuliste szyszki do 8 mm średnicy, początkowo zielone a w późniejszym okresie brązowe^[6].

ZastosowanieEdytuj

'Golden Charm'

'Filifera Aurea'

Jest uprawiany jako roślina ozdobna. Gatunek długowieczny, wolno rosnący^[6]. Może być uprawiany jako soliter, ale dobrze nadaje się także na szpalery i do tworzenia kompozycji z innymi iglakami oraz do ogrodów skalnych i na wrzosowiska. Szczególnie dobrze prezentuje się pośród roślin o pokroju kolumnowym i roślin płożących się (np. płożących się odmian jałowca)^[7].

UprawaEdytuj

Roślina światłolubna, doskonale rosnąca w miejscach o dużej wilgotności powietrza, na glebach kwaśnych, głęboko uprawianych i żyznych. Duża odporność na mróz, jednak posadzone na terenie odkrytym, narażonym na silne wiatry, łatwo brązowieją i zrzucają boczne odgałęzienia. Wykazuje dużą odporność na zanieczyszczenia powietrza, jednak wpływa ono na jego wygląd oraz tempo wzrostu. Odmiany o ulistnieniu igiełkowatym lub pierzastym są znacznie wrażliwsze na wysychanie^[6]. Na stanowiskach suchych i wietrznych igły w środku rośliny zasychają i obumierają. Można temu zapobiec przez delikatne przystrzyganie całej rośliny, co dodatkowo wpływa na jej zagęszczenie i ładniejszy wygląd. Przystrzyganie znosi dobrze^[9].

Odmiany botaniczne można rozmnażać przez wysiew nasion, odmiany ogrodowe uprawiane z nasion nie zachowują cech rośliny matecznej i należy je rozmnażać przez sadzonki (ukorzeniają się łatwo)^[8].

Niektóre odmiany ogrodoweEdytuj

'Baby Blue'
'Compacta'
'Boulevard'
'Dwarf Blue'
'Filifera'
'Filifera Aurea'
'Filifera Aurea Nana'
'Filifera Nana'
'Filifera Aureovariegata'
'Golden Charm'
'Golden Mops'
'Nana'
'Nana Aureovariegata'
'Plumosa'
'Plumosa Argenteovariegata'
'Plumosa Aurea'
'Plumosa Aurea Compacta'
'Plumosa Compressa Aurea'
'Pygmea'
'Snow'
'Squarrosa'
'Squarrosa Intermedia'
'Squarosa Sulphurea'
'Sungold'
'True Blue

PrzypisyEdytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2013-01-30].
↑ Chamaecyparis pisifera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2013-01-30].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Tadeusz Szymanowski: Drzewa ozdobne. Warszawa: Arkady, 1957.
↑ ^a ^b Ogrodnik amator. Cyprysik groszkowy. [dostęp 2013-01-31].
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[christenhusz2011-2] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2013-01-30].

[iucn-4] Chamaecyparis pisifera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2013-01-30].

[Szymanowski-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Tadeusz Szymanowski: Drzewa ozdobne. Warszawa: Arkady, 1957.

[ogrodnik-7] Ogrodnik amator. Cyprysik groszkowy. [dostęp 2013-01-31].

[E-8] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[kido-9] Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[8]

[9]