Czarnowo-Biki
Czarnowo-Biki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Kulesze Kościelne[4][5]. Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii pw. św. Bartłomieja Apostoła w Kuleszach Kościelnych[6].
| wieś | |
 Fragment wsi Czarnowo-Biki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
108[2] |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-208[3] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0400314[4] |
Położenie na mapie gminy Kulesze Kościelne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
 53°01′46″N 22°27′21″E/53,029444 22,455833[1]
| |
Historia edytuj
Nazwa Czarnowo pochodzi prawdopodobnie z czasów pierwszego osadnictwa w tej okolicy z X-XIII stulecia[7]. Książę mazowiecki Janusz I w nadaniu dla rycerzy herbu Cholewa z Ziemi płockiej zapisał w roku 1418 nazwę Czarnowo. Na początku XV w. obszar ten został sztucznie podzielony granicą mazowiecko–litewską. Powstały tu trzy wsie. Czarnowo-Undy i Czarnowo-Dąb należały do parafii Kołaki Kościelne, leżącej na Mazowszu. Współczesne Czarnowo-Biki znalazły się po stronie litewskiej. Zasiedlone przez ród Kuleszów.
Z lat 1431–1441 pochodzą wzmianki o wsi Czarnowo alias Kulesze-Bogdanowięta. W tym okresie wymieniony Jakub Kulesza z Czarnowa. Mieszkający tu Kuleszowie przyjęli przydomek Biki. W pierwszej połowie XVI w. żył Joannis Biko. Bik to według językoznawców staropolskie określenie: próżniaka, piecucha, drągala. Andrzej hearades de Ciarnowo Biki wymieniony w 1493 r. jako jeden z fundatorów kościoła w Kuleszach Rokitnicy. Popis pospolitego ruszenia z 1528 r. informuje o wsi Byki. Mieszkało tu 3 rycerzy: Matej Szczepanowicz, Mroczek Bartoszewicz i Andrej Petrowicz.
W 1569 Cziarnowo Biki, w czasie spisu podatkowego z 1580 roku Kuliesze Biki, Bykow, Cziarnowo. Na mapie Podlasia z 1790 wyszczególniono ją jako Kulesze Cziarnowo. W XIX wieku przyjęła się nazwa Czarnowo Biki. Spis podatkowy z roku 1580 wylicza tę wieś razem z Kuleszami, zatem była to część okolicy szlacheckiej Kulesze, a nie Czarnowo[7].
Zaścianek szlachecki Czarnowo Byki należący do okolicy zaściankowej Kulesze położony był w drugiej połowie XVII wieku w powiecie brańskim ziemi bielskiej województwa podlaskiego[8].
W 1827 roku w miejscowości 11 domów i 57 mieszkańców. Dane z 1891 roku informują o 10 drobnoszlacheckich gospodarzach uprawiających 74 ha ziemi. Oprócz tego posiadali 4 ha lasów i 1 ha łąk. Słownik Geograficzny z 1880 roku zapisał: Czarnowo Byki (właściwie Biki), wieś szlachecka, powiat mazowiecki, gmina Mazowieck, parafia Kulesze[9]. W 1921 r. wieś liczyła 21 domów i 125 mieszkańców[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego. W 2021 r. liczba mieszkańców wsi wynosiła 108[2].
Transport edytuj
Komunikację zbiorową realizuje Arriva Bus Transport Oddział Bielsk Podlaski. Na terenie miejscowości znajduje się także stacja kolejowa Czarnowo-Undy, jednak na linii kolejowej nr 36 od 2000 roku nie kursują pociągi pasażerskie.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 19340
- ↑ a b Wieś Czarnowo-Biki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-11-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 172 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ a b c Gmina Kulesze Kościelne :: Powiat Wysokomazowiecki :: Województwo podlaskie | Historia [online], www.kuleszek.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 91.
- ↑ Czarnowo (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 762.