Czynnik chłodniczy

Czynnik chłodniczy, chłodziwo, czynnik ziębniczy, ziębnik – czynnik termodynamiczny uczestniczący w wymianie ciepła w urządzeniu chłodniczym lub pompie ciepła. Wrząc pod niskim ciśnieniem i w niskiej temperaturze pobiera ciepło, które następnie oddaje w trakcie skraplania pod wyższym ciśnieniem i w wyższej temperaturze.

Czynniki chłodnicze zostały wprowadzone do chłodnictwa w latach trzydziestych XIX wieku, wraz z wynalezieniem przez Jacoba Perkinsa parowego sprężarkowego urządzenia chłodniczego.

Podział czynników chłodniczych

Klasyfikacja płynów roboczych wykorzystywanych w urządzeniach chłodniczych:

• syntetyczne
  • jednorodne
    • freony
  • niejednorodne
    • mieszaniny azeotropowe – niewykazujące poślizgu temperaturowego
    • mieszaniny zeotropowe (nieazeotropowe) – wykazujące poślizg temperaturowy. Czynniki te są mieszaniną czynników jednoskladnikowych o różnej lotności. Poślizg temperaturowy jest zjawiskiem niekorzystnym, gdyż powoduje, że zjawisko parowania nie przebiega izotermicznie.
• naturalne
  • organiczne
    • węglowodory (lub ich mieszaniny)
  • nieorganiczne
    • amoniak (R-717)
    • dwutlenek węgla (R-744)
    • powietrze (R-729)
    • woda lodowa (może zawierać znaczne ilości dodatków, np. glikolu)

Wymagania stawiane czynnikom chłodniczym

Idealny czynnik chłodniczy powinien mieć dobre własności termodynamiczne, być bezpieczny dla ludzi i środowiska oraz nie powodować korozji. Nie znaleziono jeszcze substancji, która spełniałaby te wszystkie wymagania.