Czystogarb

wieś w województwie podkarpackim

Czystogarb (j. łemkowski Чыстогорб, w latach 1977–1981 Górna Wieś) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza[4][5]. Leży we wschodniej części Beskidu Niskiego w dolinie potoku Barbarka i jej dopływu, przy drodze wojewódzkiej nr 897.

Czystogarb
wieś
Ilustracja
Kościół filialny pw. Dobrego Pasterza
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Gmina

Komańcza

Liczba ludności (2020)

276[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-543[3]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0354258[4]

Położenie na mapie gminy Komańcza
Mapa konturowa gminy Komańcza, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Czystogarb”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Czystogarb”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Czystogarb”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Czystogarb”
Ziemia49°21′31″N 22°01′31″E/49,358611 22,025278[1]
Cerkwisko

Historia edytuj

Nazwa wsi:

  • gwarowo: Czystohorb, Garbolin, Garb, Puszcza;
  • historycznie: 1524 Czistohorb, 1563 Czystohorba, 1665–1877 Czystohorb, 1898 Horb
  • w latach 1977–1981 Górna Wieś.

Wieś lokowana została na prawie wołoskim 17 sierpnia 1524 przez starostę sanockiego Mikołaja Wolskiego. Osadźcami byli Fiodor i Tymko synowie kniaźia z Komańczy[6]. Wieś królewska Czystohorb położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[7], w drugiej połowie XVII wieku należała do starostwa krośnieńskiego[8].

W 1819 władze austriackie sprzedały Czystogarb prywatnym właścicielom. Około 1539 miejscowość była w posiadaniu Mikołaja Herburta Odnowskiego. Do 1772 województwo ruskie, ziemia sanocka. Od 1772 należał do cyrkułu leskiego a następnie sanockiego w Galicji. W okresie zaborów funkcjonowała we wsi szkoła. W 1898 miejscowość liczyła 724 mieszkańców (głównie Rusinów) oraz 105 domów, pow. wsi wynosiła 15,54 km². Do 1914 powiat sądowy w Sanoku, gmina Bukowsko. Przed II wojną światową wieś zamieszkiwało ponad 860 osób w tym blisko 100 Cyganów zajmujących się handlem końmi. Po 1944 miejscowa ludność ukraińska została wysiedlona na Ukrainę w ramach wymiany ludności. Wieś zasiedlono osadnikami z całej Polski. U schyłku lat pięćdziesiątych powstał PGR znacznie rozbudowany w następnych latach. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

We wsi znajdowała się drewniana cerkiew pw. św. Michała Archanioła. Zbudowali ją huculscy cieśle w 1900; trzykopułową wzorowaną na cerkwiach ukraińskich. Świątynia spłonęła w 1946[9]. Od 1947 wieś należy do parafii rzymskokatolickiej w Wisłoku Wielkim. W 1991 zbudowano kościół filialny pw. Dobrego Pasterza.

Według danych na koniec 2011 na ogólną liczbę 276 mieszkańców było 124 kobiety i 152 mężczyzn[10][11].

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21036
  2. Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str.3 [dostęp 2022-01-17]
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 202 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Witold Grzesik, Tomasz Traczyk, Od Komańczy do Bartnego, Warszawa 1992 ss. 20-22
  7. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. „Ziemie Ruskie” Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
  8. Lustracja województwa ruskiego 1661–1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 281.
  9. Czystogarb. komancza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-07)].. Gmina Komańcza [dostęp 2017-01-06]
  10. Wieś Czystogarb w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  11. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

Bibliografia edytuj

  • Witold Grzesik, Tomasz Traczyk, Od Komańczy do Bartnego, Warszawa: Stanisław Kryciński, 1992, ISBN 83-85531-01-7, OCLC 749436962.
  • Janusz Michalak, W dorzeczu Osławy, Krosno: Roksana, 1997, ISBN 83-905940-6-4, OCLC 749741114.

Linki zewnętrzne edytuj