Wikipedia

Dietrich Buxtehude

niemiecki kompozytor i organista

Dietrich Buxtehude (ur. ok. 1637 prawdopodobnie w Oldesloe (Szlezwik-Holsztyn), zm. 9 maja 1707 w Lubece) – duński[1][2] lub niemiecki[2] kompozytor i organista okresu baroku.

Dietrich Buxtehude
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

ok. 1637
Oldesloe, Niemcy[1][2]

Data i miejsce śmierci

9 maja 1707
Lubeka, Niemcy[2]

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Buxtehude urodził się w rodzinie organisty i nauczyciela[1]. Niedługo po narodzinach Dietricha ojciec został organistą w Helsingborgu w Szwecji, skąd przeprowadził się do położonego po duńskiej stronie Sundu Helsingøru, by grać w tamtejszej katedrze św. Olafa[1]. Ojciec wykształcił muzycznie syna, który powtórzył rodzinny szlak: w latach 1657 albo 1658 do 1660 Dietrich Buxtehude był organistą kościoła Mariackiego w Helsingborgu, a od 1660 do 1688 w kościele pod tym samym wezwaniem w duńskim Helsingørze[1][2].

W 1668 Buxtehude objął po zmarłym Franzu Tunderze posadę organisty w kościele Mariackim w Lubece[1][2]. Tam też poślubił młodszą córkę Tundera, z którą doczekał się pięciorga dzieci[1]. Sporą popularność zyskały zainicjowane przez Buxtehudego i organizowane pięć niedziel w roku koncerty Abendmusiken, na których prezentowano muzykę religijną poza nabożeństwami[1][2].

Dietrich Buxtehude zmarł w 1707[1][2]. Z pięciorga dzieci przeżyła go tylko jedna córka, którą pojął za żonę, zgodnie z lubeckim zwyczajem, nowy organista kościoła, Johann Christian Schieferdecker[1].

Twórczość

edytuj

Twórczość Buxtehudego (obok Nicolausa Bruhnsa) stanowi szczytowe osiągnięcie północnoniemieckiej szkoły organowej[2]. Styl gry i komponowania utworów zyskał szerszy rozgłos i miał duży wpływ m.in. na Jana Sebastiana Bacha, który w 1705 przybył do Lubeki, by posłuchać Buxtehudego, a oczarowany został dłużej, niż planowano[1][2]. Dwa lata wcześniej (w 1703) muzyka odwiedzili Georg Friedrich Händel i Johann Mattheson[1][2].

Dietrich Buxtehude komponował głównie muzykę organową i kościelną muzykę wokalną, co miało związek z jego pracą muzyka kościelnego[2][3]. Sławę zapewniły mu wśród współczesnych przede wszystkim Preludia[1]. Katalog twórczości kompozytora, Buxtehude-Werke-Verzeichnis (w skrócie BuxWV) obejmuje 275 utworów, w tym:

  • utwory wokalne (BuxWV 1-135):
    • kantaty (1–112);
    • inne utwory wokalne, w tym 8 arii, 3 motety, 1 msza, 2 kanony itp. (113-135);
  • utwory organowe (BuxWV 136–225):
    • preludia, toccaty, canzony, canzonetty, chaccony, passacaglia, fugi (136–176)
    • preludia chorałowe, w tym 3 wersje Magnificat, (177–224)
    • canzonetta (225)
  • utwory klawesynowe (BuxWV 226–251)
    • 19 suit (226–244)
    • courante z wariacjami, 5 arii z wariacjami, 7 suit zaginionych (245–251)
  • muzyka kameralna (BuxWV 252–275)
    • 7 sonat op. 1 (wydane ok. 1694) na skrzypce, violę da gamba i basso continuo
    • 7 sonat op. 2 (wydane 1696) na skrzypce, violę da gamba i basso continuo.
    • 10 sonat na różne składy smyczkowe (wszystkie wykorzystują solową violę da gamba) i basso continuo

Dodatek do katalogu (Anhang) obejmuje 13 utworów, z tego:

  • nr 1-8 to utwory o wątpliwym pochodzeniu;
  • nr 9-13 to utwory innych autorów, błędnie przypisane Buxtehudemu.

Część utworów wymienionych w katalogu zaginęła. Niektóre zachowały się dzięki uczniom Buxtehudego i ich następcom[3]. Komplet osiągalnych utworów wydano w latach 1925-1958 nakładem Glaubensgemeinde Ugrino[2].

Posłuchaj

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Keith Anderson, nota biograficzna w Buxtehude. Organ Music. Vol. 7, 2007. Nagranie Naxos 8.570312. s. 2 (ang.)
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Andrzej Chodkowski (red.): Encyklopedia muzyki. Warszawa: PWN, 2005, s. 132. ISBN 83-01-11390-1.
  3. ↑ a b Keith Anderson, nota biograficzna w Buxtehude. Organ Music. Vol. 7, 2007. Nagranie Naxos 8.570312. ss. 2-3 (ang.)

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dietrich_Buxtehude&oldid=71339048”