Edward (książę Edynburga)

(Przekierowano z Edward (hrabia Wesseksu))

Edward, książę Edynburga (Edward Antony Richard Louis, ur. 10 marca 1964 w Londynie) – książę Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów, książę Edynburga (od 2023), hrabia Wesseksu (od 1999 do 2023), syn Elżbiety II, królowej Zjednoczonego Królestwa i jej męża, Filipa, księcia Edynburga; znajduje się na 14. miejscu w linii sukcesji brytyjskiego tronu.

Edward
Ilustracja
Książę Edward (2022)
Wizerunek herbu
książę Edynburga
Okres

od 10 marca 2023

Poprzednik

Karol III

hrabia Wesseksu
Okres

od 19 czerwca 1999
do 10 marca 2023

Następca

Jakub, hrabia Wesseksu

Dane biograficzne
Dynastia

Windsorowie
(wł. Glücksburgowie)

Data i miejsce urodzenia

10 marca 1964
Londyn

Ojciec

Filip, książę Edynburga

Matka

Elżbieta II

Rodzeństwo

Karol III, król Zjednoczonego Królestwa
Anna, księżniczka królewska
Andrzej, książę Yorku

Żona

Zofia, księżna Edynburga
(śl. 1999)

Dzieci

lady Ludwika Windsor
(ur. 2003)
Jakub, hrabia Wesseksu
(ur. 2007)

Odznaczenia
Order Podwiązki (Wielka Brytania) Rycerz Krzyża Wielkiego Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania) Rycerz Komandor Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania) Komandor Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania) Medal Srebrnego Jubileuszu Królowej Elżbiety II Medal Złotego Jubileuszu Królowej Elżbiety II Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (wer. brytyjska) Order Zasługi Saskatchewanu (Kanada) Medal Pamiątkowy 100-lecia Saskatchewanu (Kanada) Nowozelandzki Medal Pamiątkowy 1990 Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa

Książę Edward urodził się w Londynie jako czwarte dziecko i trzeci syn Filipa, księcia Edynburga i Elżbiety II, królowej Zjednoczonego Królestwa.

W 1986 ukończył Jesus College, University of Cambridge. W 1987 wstąpił do Royal Marines.

W 1999 poślubił Zofię Rhys-Jones, z którą ma dwoje dzieci: lady Ludwikę Windsor (ur. 2003) i Jakuba, hrabiego Wesseksu (ur. 2007).

Od urodzenia nosił tytuł Jego Królewskiej Wysokości Księcia Edwarda. W dniu ślubu otrzymał od matki tytuły hrabiego Wesseksu, a w 2019 dodatkowy tytuł hrabiego Forfar. 10 marca 2023 jego brat, król Karol III, nadał mu tytuł księcia Edynburga[1].

Zaangażowany jest w działalność publiczną i charytatywną. Reprezentował matkę w oficjalnych wystąpieniach i patronuje wybranym organizacjom. W 1999 razem z żoną założył fundację The Wessex Youth Trust. Jest patronem między innymi Brytyjskiej Organizacji Paraolimpijskiej i Federacji Igrzysk Wspólnoty Narodów.

Poprzez swojego przodka, Jana Wilhelma Friso, księcia Oranii, spokrewniony jest ze wszystkimi rodzinami królewskimi i książęcymi panującymi w Europie.

Mieszka w Pałacu Świętego Jakuba w Londynie oraz w Bagshot Park w Surrey.

Edukacja, kariera zawodowa

edytuj

W szkole Gordonstoun był przewodniczącym samorządu szkolnego. Od dziecka wykazywał zdolności sportowe i aktorskie.

Po skończeniu studiów na wydziale historii Jesus College na Uniwersytecie w Cambridge wstąpił do Królewskiej Piechoty Morskiej, ale wkrótce opuścił wojsko. Pragnąc kontynuować karierę teatralną, w 1987 zrealizował komediowe widowisko telewizyjne It’s a Royal Knockout z udziałem Rowana Atkinsona[2]. Program zebrał fatalne recenzje[2], a wielu widzów uznało udział w tego rodzaju programie za naruszenie godności rodziny królewskiej. Niezrażony krytyką, książę Edward rozpoczął pracę z producentem teatralnym Andrew Lloydem Webberem, a w 1993 założył własną wytwórnię telewizyjną Ardent Productions.

W latach 90. XX wieku był przez kilka lat sekretnie związany z brytyjską aktorką musicalową, Ruthie Henshall[3] W 1999 poślubił Zofię Rhys-Jones, dyrektorkę przedsiębiorstwa public relations. Finansowe porażki Ardent Productions i niepochlebne komentarze w prasie na temat przedsiębiorstwa jego żony doprowadziły w końcu do tego, że para książęca ogłosiła w tym roku, że wstrzymuje działalność zarobkową, aby skoncentrować się na przygotowaniach do złotego jubileuszu królowej.

Małżeństwo, rodzina i tytuły

edytuj
 
Książę Edward z żoną, 2010
Brytyjska rodzina królewska
 

JKM król Wielkiej Brytanii i JKM królowa Wielkiej Brytanii


19 czerwca 1999 książę Edward poślubił w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze Zofię Rhys-Jones. Kameralny, rodzinny ślub był zerwaniem tradycji wystawnych, formalnych uroczystości królewskich odbywających się w Opactwie Westminsterskim.

W dniu ślubu królowa Elżbieta II nadała swemu najmłodszemu synowi parowski tytuł „hrabiego Wesseksu” i, jako dodatkowy, „wicehrabiego Severn” (w Zjednoczonym Królestwie tytuły te noszą najstarsi synowie parów, jako ich następcy, tak też będzie stylizowany syn Edwarda). Było to zerwanie ze zwyczajem, że królewskim synom nadaje się parowskie tytuły książęce (diuków), najwyższe w hierarchii arystokracji brytyjskiej, zaraz poniżej rodziny królewskiej. Tytuł hrabiowski Wesseksu nie jest zwyczajnym tytułem, gdyż ostatnią osobą go noszącą był Harold Godwinson przed swoim wstąpieniem na tron Anglii w 1066 (jako Harold II). Książę Edward jest obecnie znany i oficjalnie tytułowany „Jego Królewską Wysokością hrabią Wesseksu” (His Royal Highness The Earl of Wessex), a jego żona „Jej Królewską Wysokością hrabiną Wesseksu” (Her Royal Highness The Countess of Wessex). Ogłoszono także, że po śmierci swojego ojca, Filipa Mountbattena-księcia żona, kiedy jego tytuł księcia Edynburga wygaśnie wraz z „przejściem” do Korony, Edward zostanie kreowany nowym księciem Edynburga (ostatecznie tytuł odziedziczył jego najstarszy brat, książę Karol).

Wesseksowie podjęli także decyzję, że ich przyszłe dzieci nie będą tytułowane zgodnie z przysługującym im formalnie prawem „Ich Królewskimi Wysokościami książętami Zjednoczonego Królestwa” (jako wnukowie monarchy w linii męskiej), lecz jak potomstwo parowskiego hrabiego, to znaczy najstarszy syn będzie wicehrabią Severn, młodsi synowie będą „wielmożnymi” (The Honourable), a córki będą posługiwały się tytułami „lady”.

8 listopada 2003 hrabiostwu Wesseksu, mieszkającemu w rezydencji Bagshot Park, urodziło się pierwsze dziecko, córka – Louise Alice Elizabeth Mary, znana jako lady Louise Windsor.

17 grudnia 2007 na świat przyszło drugie dziecko Edwarda i Zofii, ósmy wnuk królowej Elżbiety II. James Windsor otrzymał tytuł „wicehrabiego Severn”.

Książę Edward został sportretowany w serialu komediowym The Windsors; w jego rolę wcielił się Matthew Cottle[4]

10 marca 2023, w 59. urodziny, otrzymał od swojego brata, króla Zjednoczonego Królestwa Karola III, tytuł księcia Edynburga[5][6]. Tytuł ten nie jest dziedziczny, więc po śmierci Edwarda nie przejdzie na jego dzieci, ale będzie mógł zostać nadany innemu starszemu członkowi rodziny królewskiej[6].

Genealogia

edytuj

Przodkowie

edytuj
Osoba Rodzice Dziadkowie Pradziadkowie
Edward, książę Edynburga Filip, książę Edynburga Książę Andrzej z Grecji i Danii Jerzy I, król Greków
Olga, królowa Greków
Alicja, księżna Andrzej z Grecji i Danii Ludwik Mountbatten, 1. markiz Milford Haven
Wiktoria, markiza Milford Haven
Elżbieta II, królowa Zjednoczonego Królestwa Jerzy VI, król Zjednoczonego Królestwa Jerzy V, król Zjednoczonego Królestwa
Maria, królowa Zjednoczonego Królestwa
Elżbieta, królowa Zjednoczonego Królestwa Claude Bowes-Lyon, 14. hrabia Strathmore i Kinghorne
Cecilia Bowes-Lyon, hrabina Strathmore i Kinghorne

Przypisy

edytuj
  1. King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title [online], bbc.com [dostęp 2024-04-23].
  2. a b Marek Rybarczyk, Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 271, ISBN 978-83-287-2183-8.
  3. Wywiad z R. Henshall.
  4. Royal satire The Windsors will return for a second series on Channel 4. radiotimes.com. [dostęp 2018-01-03].
  5. Crown Office. thegazette.co.uk, 2023-03-14. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).
  6. a b Sean Coughlan: King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title. bbc.com, 2023-03-10. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).