Edwin Hubble

astronom amerykański

Edwin Powell Hubble (ur. 20 listopada 1889 w Marshfield w Missouri, zm. 28 września 1953 w San Marino w Kalifornii) – amerykański astronom, który jako pierwszy udowodnił, że tzw. mgławice spiralne są odległymi galaktykami znajdującymi się poza Drogą Mleczną[1]. Współodkrywca prawa Hubble’a-Lemaître’a razem z Georges’em Lemaître’em.

Edwin Hubble
Ilustracja
Edwin Hubble (1931)
Data i miejsce urodzenia

20 listopada 1889
Marshfield, Missouri

Data i miejsce śmierci

28 września 1953
San Marino, Kalifornia

podpis

Życiorys

edytuj
 
Teleskop Hubble’a

W latach młodości Hubble’a większe uznanie wzbudzały raczej jego osiągnięcia sportowe niż intelektualne – podczas jednych zawodów szkolnych w roku 1906 zdobył w różnych dyscyplinach sportowych (m.in. rzucie dyskiem, rzucie oszczepem i skoku wzwyż) siedem pierwszych i jedno trzecie miejsce. W tym samym roku ustanowił rekord w skoku wzwyż stanu Illinois[2].

Podczas studiów na Uniwersytecie Chicagowskim skoncentrował się na matematyce oraz astronomii, czego uwieńczeniem było uzyskanie tytułu Bachelor of Science w roku 1910.

Przez następne trzy lata studiował prawo na Uniwersytecie Oksfordzkim. Uzyskawszy tytuł magisterski (Master of Arts), powrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie został nauczycielem i trenerem koszykówki w New Albany w stanie Indiana.

Do astronomii Hubble powrócił w Obserwatorium Yerkes należącym do Uniwersytetu Chicagowskiego, gdzie uzyskał tytuł doktora w roku 1917. Dwa lata później otrzymał propozycję zatrudnienia w obserwatorium Mount Wilson w Pasadenie w Kalifornii, gdzie pracował aż do śmierci.

Walczył w obu wojnach światowych[3].

Odkrycia

edytuj
 
Teleskop znajdujący się w Mount Wilson Observatory w Kalifornii, którego Edwin Hubble używał do badania wszechświata

W pracy naukowej zajmował się badaniem obiektów mgławicowych[3]. Jego przybycie do Mount Wilson zbiegło się w czasie z ukończeniem budowy najpotężniejszego wówczas na świecie Teleskopu Hookera o średnicy 100 cali. Dzięki poczynionym przy jego użyciu w latach 1923–1924 obserwacjom, Hubble ustalił ponad wszelką wątpliwość, że zaobserwowane już wcześniej z zastosowaniem słabszych instrumentów niewyraźne obiekty określane mianem mgławic nie znajdują się – jak dotychczas sądzono – w obrębie naszej galaktyki, lecz same stanowią odrębne galaktyki poza Drogą Mleczną. W 1924 roku odkrył cefeidy w kilku mgławicach (między innymi w M31)[3]. Swoje odkrycie opublikował 30 grudnia 1924 roku. Odkrycie to zmusiło astronomów do zmodyfikowania poglądów na strukturę kosmosu. Opracował klasyfikację galaktyk na podstawie kształtu oraz zaproponował schemat ich ewolucji[3].

W 1929 roku odkrył i obliczył wraz z Miltonem Humasonem zależność między odległością dzielącą galaktyki a prędkością, z jaką się od siebie oddalają (obecnie zależność ta określana jest mianem prawa Hubble’a-Lemaître’a, wcześniej nazywano ją prawem Hubble’a[4]). W tym celu Hubble użył wyznaczonych przez siebie odległości do galaktyk oraz ich prędkości ucieczki (przesunięć ku czerwieni) uzyskanych przez Humasona i (w większości) Vesto Sliphera. Idea oddalania się od siebie galaktyk doprowadziła w konsekwencji do powstania koncepcji Wielkiego Wybuchu i rozszerzania się Wszechświata[5].

Hubble odkrył także planetoidę (1373) Cincinnati[6] i kometę nieokresową C/1937 P1 (Hubble)[7].

Nagrody, wyróżnienia i upamiętnienie

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Hubble Edwin Powell, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-24].
  2. Kolb 2006 ↓, s. 206.
  3. a b c d Kamil Złoczewski: Kosmiczne zderzenie. Bliskie spotkanie galaktyk.. T. 3. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2010, s. 10, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Encyklopedia Astronomii i Astronautyki.. ISBN 978-83-252-1354-1.
  4. Hubble’a prawo, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-08-24].
  5. Heller 1994 ↓, s. 45.
  6. (1373) Cincinnati w bazie Minor Planet Center (ang.)
  7. C/1937 P1 (Hubble) w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
  8. (2069) Hubble w bazie Minor Planet Center (ang.)
  9. Hubble on Moon. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-08-24]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj