Góry (województwo świętokrzyskie)
Góry – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów[6][5].
| wieś | |
 Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Górach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-411[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TPI |
| SIMC |
0250270[5] |
Położenie na mapie gminy Michałów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego  | |
 50°28′17″N 20°24′01″E/50,471389 20,400278[1]
| |
Historia
edytujNa przełomie XVI i XVII należały do włości rodowych Strojnowskich[7].
W XVI i XVII w. Góry związane były z działalnością braci polskich, a istniejący kościół w latach 1561–1664 pełnił funkcję zboru ariańskiego. W 1668 r. ponownie został zamieniony na kościół katolicki[8].
Od XVII w. do 1864 r. wieś była własnością rodziny Dembińskich, a do końca II wojny światowej tu mieściła się ich siedziba rodowa[9]. Swoje dzieciństwo spędził tu Henryk Dembiński – żołnierz napoleoński i dowódca z okresu powstania listopadowego.
18 czerwca 1863 w czasie powstania styczniowego w pobliżu rozegrała się bitwa pod Górami[10]. Siłami powstańców dowodził płk Kazimierz Konrad Błaszczyński Bończa – ranny w bitwie, zmarł następnego dnia.
Do 1954 roku siedziba gminy Góry. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Góry. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0250286 | Bojnówka | przysiółek |
| 0250292 | Doły | część wsi |
| 0250300 | Kwietniówka | część wsi |
| 0250317 | Pode Dworem | część wsi |
| 0250323 | Smołowiec | część wsi |
| 0250330 | Wymysłów | osada leśna |
Zabytki
edytuj- Kościół pw. Wniebowzięcia NMP z 1764 r. Ufundowany przez podczaszego krakowskiego Arnolfa Dembińskiego. Budowla została prawdopodobnie przekształcona z pierwotnego zboru kalwińskiego z XVII w. Kościół był gruntownie przebudowany w latach 1912–1913. Wewnątrz znajduje się epitafium chorążego krakowskiego Ignacego Dembińskiego, wykonane z czarnego marmuru. Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.638 z 15.01.1957 i z 14.01.1972)[11].
- Zespół dworski (dwór, pozostałości zabudowy folwarcznej, park z aleją wjazdową) z XVIII–XIX w. (nr rej.: 1055 z 31.08.1989)[11].
- Klasycystyczna kaplica cmentarna Dembińskich z 1839 r. (nr rej.: A.639 z 14.01.1972)[11]. Obok kaplicy znajduje się nagrobek krewnych pisarza Adolfa Dygasińskiego[12].
Osoby związane z Górami
edytuj- Daniel Clementinus – pochodzący z Gór pastor kalwiński;
- Henryk Dembiński – żołnierz napoleoński, dowódca z okresu powstania listopadowego;
- Marian Ludwik Sochański – major artylerii Wojska Polskiego, ostatni przedwojenny starosta powiatu zamojskiego.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 36791
- ↑ Wieś Góry w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-04-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-04-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 328 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Obraz wieku panowania Zygmunta III. Króla Polskiego i Szwedzkiego, Franciszek Siarczyński, s. 80, Lwów, 1828.
- ↑ Halina Maria Machul, Ariańskim szlakiem po ziemi kieleckiej., Warszawa , s. 107
- ↑ Gospodarka łowiecka w dobrach Dembińskich z Gór w I połowie wieku XIX, Michał Nowak, Łowiec Świętokrzyski, nr 4/2009 (51), s. 78–84, ISSN 1505-7003.
- ↑ opis bitwy pod Górami. [dostęp 2009-12-09]. (pol.).
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024, s. 48–49 [dostęp 2015-12-24].
- ↑ Zygmunt Małecki, Stanisław Marcinkowski, Ziemia pińczowska, Kraków, s. 104.
Bibliografia
edytuj- Michał Jurecki, Grzegorz Matyja, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047.