Marian Ludwik Sochański
Marian Ludwik Sochański (ur. 16 września 1899 w Górach, zm. 7 lipca 1954 w Warszawie) – major artylerii Wojska Polskiego, urzędnik w II Rzeczypospolitej, ostatni przedwojenny starosta powiatu zamojskiego, więzień polityczny komunistycznych władz Polski Ludowej.
_1.jpg)
| |
 major artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 września 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 lipca 1954 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1916–1927 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Piechoty, |
| Stanowiska |
dowódca plutonu, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
      
| |
.png){kind=small}
_1.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 września 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 lipca 1954 |
| Wicewojewoda województwa lwowskiego | |
| Okres |
od lat 30. |
| Wicewojewoda województwa nowogródzkiego | |
| Okres |
od 1936 |
| Następca | |
| Starosta powiatu zamojskiego | |
| Okres |
od lutego 1937 |
| Poprzednik | |
Życiorys edytuj
Urodził się 16 września 1899[1][a] jako syn Jana (1864–1916) i Anieli z domu Glus (1868–1953). Jego braćmi byli: Mieczysław (1896–1919, oficer Legionów), Otto (1904–1971), Jan (1914–1929).
Należał do Polskich Drużyn Strzeleckich. Podczas I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich, w których od maja 1916 służył w 1 pułku piechoty w składzie I Brygady, od grudnia 1916 w 2 pułku piechoty w składzie II Brygady. W lipcu 1917 został zwolniony ze służby legionowej. Pod koniec tego roku został wcielony do c. i k. armii i skierowany na front włoski, gdzie służył do połowy 1918.
Ukończył Gimnazjum im Jana Goetza w Brzesku w 1917. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia porucznika artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[2][3]. Został oficerem 1 pułku artylerii górskiej w garnizonie Nowy Sącz, następnie Nowy Targ, gdzie był dowódcą plutonu szkolnego. W szeregach tej jednostki brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w funkcji dowódcy baterii. Po wojnie odbył kurs w Centrum Wyszkolenia Artylerii nr 3 w Krakowie i został w nim instruktorem. W 1923, 1924 był oficerem macierzystego 1 pułku artylerii górskiej[4][5]. Pełnił funkcję dowódcy 4 baterii. Przeniesiony do 7 pułku artylerii polowej w garnizonie Częstochowa, gdzie był adiutantem dywizjonu. Później był referentem samodzielnego referatu w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr V w garnizonie Kraków. W 1927 został przeniesiony do rezerwy. Został awansowany do stopnia kapitana artylerii ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[6]. W 1928 był w kadrze oficerów artylerii przydzielonym do DOK V i 5 pułku artylerii ciężkiej Krakowie[7]. Później awansowany do stopnia majora.
Równolegle ze służbą wojskową od 1919 do 1924 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaś od 1927 do 1928 kształcił się w Szkole Nauk Politycznych przy Wydziale Prawa UJ. Wstąpił do służby państwowej. W 1930 został mianowany radcą ds. mniejszości narodowych w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Od listopada 1931 był naczelnikiem w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie zajmując się rozpracowywaniem podziemnych struktur ukraińskich. Pełnił urząd wicewojewody lwowskiego. W tym czasie działał we lwowskim okręgu Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[8]. 27 czerwca 1936 ze stanowiska wicewojewody lwowskiego został mianowany na stanowisko wicewojewody nowogródzkiego[9][10]. Po rezygnacji z tego stanowiska w lutym 1937 objął urząd starosty powiatu zamojskiego[11] i pełnił go do końca istnienia II Rzeczypospolitej w 1939. Pełniąc powyższe stanowiska działał w sferze kulturalnej, m.in. na rzecz zabytków. Był inicjatorem renowacji Starego Miasta w Zamościu[12]. Był seniorem honorowym Polskiej Korporacji Akademickiej „Fidelia Leopoliensis”, założonej w 1930[13]. Pełnił także funkcję prezesa zarządu okręgowego POW we Lwowie[14].
Po wybuchu II wojny światowej w okresie kampanii wrześniowej działał nadał w Zamościu. Przyczynił się do ukrycia przed Niemcami obrazu „Hołd pruski”[15]. Następnie ewakuował się na południe. Dotarł do Zaleszczyk, skąd zawrócił 17 września 1939. Został aresztowany 9 listopada 1939[16], po czym zwolniony i wyznaczony jako zakładnik. Powtórnie aresztowany 20 marca 1940, był przetrzymywany w więzieniu zamojskim oraz na zamku w Lublinie do 17 czerwca 1940, po czym zwolniony. Od lipca 1940 przebywał w Krakowie, gdzie ponownie został aresztowany, osadzony w obozie Liban, a następnie zwolniony. W Krakowie doczekał końca wojny.
Po wojnie 29 kwietnia 1949 został aresztowany i osadzony więzieniu mokotowskim w Warszawie. Został oskarżony za „faszyzację” życia w Polsce przed 1939 i skazany na karę 8 lat pozbawienia wolności. Zmarł w więziennym szpitalu przy ulicy Rakowieckiej 7 lipca 1954.
Był autorem pamiętnika, pisanego do 1946.
Jego żoną była Zofia z domu Serafin (1898–1981). Oboje zostali pochowani na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC12-C-4)[17].
W 2003 Marian Sochański został uznany za pokrzywdzonego w rozumieniu art. 6 ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej.
21 marca 2012 Sąd Najwyższy uniewinnił Mariana Sochańskiego, skazanego wyrokiem sądu Polski Ludowej 1951/1952[18][19]
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934)[20][21][22]
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz pierwszy 9 listopada 1931[23])
- Medal Niepodległości (24 maja 1932)[24]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[25]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[26]
Upamiętnienie edytuj
W kwietniu 1981 na fasadzie gmachu Narodowego Banku Polskiego w Zamościu odsłonięto tablicę upamiętniającą Mariana Sochańskiego.
Zobacz też edytuj
- Marian Jan Sochański – inny major artylerii Wojska Polskiego II RP
Uwagi edytuj
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 podał datę dzienną 15 września 1899: Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 1774.
Przypisy edytuj
- ↑ Oficerowie. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. [dostęp 2015-06-24].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 826.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 750.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 775.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 695.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928, s. 471.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928, s. 438.
- ↑ Rozbudowa lwowskiego okręgu L. O. P. P.. „Wschód”. Nr 9, s. 7, 20 kwietnia 1936.
- ↑ Mianowanie wicewojewody Sochańskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 146 z 28 czerwca 1936.
- ↑ Marian Sochański. „Wschód”, s. 2, Nr 17 z 10 lipca 1936.
- ↑ Nowy wicewojewoda stanisławowski. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 31 z 10 lutego 1937.
- ↑ Bogdan Szyszka. Listy Zygmunta Klukowskiego do Sochańskich. „Archiwariusz Zamojski”, s. 72, 2006.
- ↑ Bronisław Haczewski. Korporacje akademickie. „Jednodniówka A. O. Z. S.”, s. 39, 19 marca 1932. Akademicki Oddział Związku Strzeleckiego.
- ↑ Komitet obchodu 25-lecia Z. W. C. oraz Tygodnia Propagandy Związku Strzeleckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 262 z 23 września 1933.
- ↑ Franciszek Zawisza. Wojenne wspomnienia ks. Franciszka Zawiszy. „Archiwariusz Zamojski”, s. 43, 2003.
- ↑ Jacek Feduszka: Ostatni burmistrz przedwojennego Zamościa Michał Wazowski (1882–1941). s. 4. [dostęp 2015-06-28].
- ↑ Cmentarz parafialny Kraków Salwator - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2020-08-11].
- ↑ Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska: Mjr Sochański uniewinniony po 60 latach. lex.pl, 2012-03-23. [dostęp 2015-06-28].
- ↑ Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska: Mjr Sochański uniewinniony po 60 latach. brzesko.ws, 2012-03-23. [dostęp 2015-06-28].
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi na polu administracji państwowej”.
- ↑ Odznaczenie wicewojewody p. Mariana Sochańskiego. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 2, Nr 722 z 8 listopada 1934.
- ↑ Wykaz odznaczeń. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 3, Nr 724 z 10 listopada 1934.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu administracji państwowej”.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 121, poz. 152 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ Na podstawie Plik:Marian Ludwik Sochański (officer) 1.jpg
Bibliografia edytuj
- Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928, 1932.
- Rodzina Sochańskich. brzesko.ws. [dostęp 2015-06-28].
- Jerzy Wyczesany. Galeria sławnych Brzeszczan. Marian Sochański (1899–1954). „Brzeski Magazyn Informacyjny”, s. 26, Marzec 2003.
- Bogdan Szyszka. Listy Zygmunta Klukowskiego do Sochańskich. „Archiwariusz Zamojski”, s. 72, 2006.
