Gołcza

wieś w województwie małopolskim

Gołcza – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Gołcza.

Gołcza
wieś
Ilustracja
Urząd Gminy w Gołczy
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

miechowski

Gmina

Gołcza

Liczba ludności (2021)

471[2]

Strefa numeracyjna

12

Kod pocztowy

32-075[3]

Tablice rejestracyjne

KMI

SIMC

0319279

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Gołcza”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Gołcza”
Położenie na mapie powiatu miechowskiego
Mapa konturowa powiatu miechowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Gołcza”
Położenie na mapie gminy Gołcza
Mapa konturowa gminy Gołcza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gołcza”
Ziemia50°20′09″N 19°55′35″E/50,335833 19,926389[1]

Przez Gołczę płynie rzeka Gołczanka, która jest prawym dopływem rzeki Szreniawa. Na rzece Gołczance znajduje się starorzecze, w okolicy szkoły w Gołczy.

Demografia

edytuj

Liczba ludności

edytuj
  • 1998 – 433
  • 2002 – 438  
  • 2009 – 475  
  • 2011 – 473  
  • 2021 – 471   [4]

Historia Gołczy

edytuj

Najstarsze źródło historyczne wspomina o Gołczy w 1325 roku – wtedy istniała w tej miejscowości parafia, a jej plebanem był niejaki Jakub. Inne wzmianki notują wieś pod rozmaitymi nazwami np.: De Golecz (1398), De Golcz (1425), Golcza (1470–1480). Osada była własnością szlachecką – najpierw Jana Niemierzy z Gołczy herbu Mądrostki i Stanisława Gołeckiego, a później krewnych[5]. Miejscowe probostwo stanowiło uposażenie kapituły św. Floriana w Krakowie. W 1779 roku wieś będąca w zastawie przeszła na fundusz Akademii Krakowskiej[5]. Tu urodził się Jan Nepomucen Kossakowski (1755–1808), późniejszy biskup inflancki i wileński, członek Komisji Edukacji Narodowej.

Gołcza po trzecim rozbiorze Polski znalazła się w zaborze austriackim w tzw. Galicji Zachodniej. W 1809 roku Galicja Zachodnia została przyłączona do Księstwa Warszawskiego, a w 1815 po kongresie wiedeńskim Gołcza znalazła się pod zaborem rosyjskim. W 1905 roku rząd carski prowadził w Gołczy czterooddziałową szkołę podstawową o celach rusyfikacyjnych. Języka polskiego uczono dwie godziny tygodniowo i tylko w soboty. W tej sytuacji Andrzej Duda założył tajną szkołę polską, w której uczył języka polskiego, rachunków i geografii.

Po odzyskaniu niepodległości szybko rozwija się życie kulturalne. Powstają polskie szkoły, ochotnicza straż pożarna, domy ludowe. Po II wojnie światowej następuje szybki rozwój gminy. Odbudowano domy, drogi, zelektryfikowano miejscowości.

Obecnie wszystkie wioski posiadają sieć wodociągową, większość posiada sieć gazową i telekomunikacyjną, niektóre posiadają stałe łącza internetowe. Ukończono budowę sieci kanalizacyjnej w Rzeżuśni i w części Gołczy, obecnie trwają prace przygotowawcze do podłączenia kolejnych miejscowości.

Do 1954 roku siedziba gminy Rzerzuśnia. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gołcza, po reformie w 1973 gminy Gołcza. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego. Integralna część miejscowości: Podkrępie[6].

Zabytki

edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7].

  • Dzwonnica w granicach dawnego cmentarza kościelnego. Kościół został przeniesiony do Przesławic w gminie Miechów.

inne zabytki

edytuj

Galeria

edytuj

Ludzie związani z Gołczą

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Gołczy.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34651
  2. Wieś Gołcza w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 323 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Wieś Gołcza w liczbach, - Polska w liczbach [dostęp 2019-04-07 liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. a b Walaszczyk 1972 ↓, s. 19.
  6. GUS. Rejestr TERYT
  7. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-06].

Bibliografia

edytuj
  • Antoni Walaszczyk: Informator Turystyczny Powiatu Miechowskiego. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno Graficzne, 1972.

Linki zewnętrzne

edytuj

GOŁCZA, Wniebowzięcia NMP, Oficjalna Strona Diecezji Kieleckiej