Gorzuchowo (województwo kujawsko-pomorskie)
Gorzuchowo (niem. 1403 Gorszechow, Gorsechaw, Gorszechau, 1570 Gorzochowa[4], 1866 Gottersfeld[5]) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Stolno.
| wieś | |
 Budynek stacji kolejowej Gorzuchowo Chełmińskie w Gorzuchowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
190[2] |
| Strefa numeracyjna |
56 |
| Kod pocztowy |
86-212[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CCH |
| SIMC |
0848990 |
Położenie na mapie gminy Stolno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego  | |
 53°21′08″N 18°41′43″E/53,352222 18,695278[1]
| |
Podział administracyjny
edytujW latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Demografia
edytujWedług Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 190 mieszkańców[2]. Jest dziewiątą co do wielkości miejscowością gminy Stolno.
Położenie
edytujPrzez wieś przechodzi droga wojewódzka nr 543. Przecina ją także linia kolejowa nr 207.
Historia
edytuj
Pierwsze wzmianki o wsi pojawiają się ok. 1403[4]. W średniowieczu miejscowość istniała pod nazwami: Gorszechow, Gorsechaw, Gorszechau[4]. Pod władzą Zakonu wieś znajdowała się w okręgu lipeńskim, a należała do Hankiego z Gorzuchowa[4]. Następnym potwierdzonym właścicielem (na lata 1440 i 1447) był Otto z Gorzuchowa.
W roku 1570 wieś stała się własnością szlachecką. Właścicielem był Adam Gorzechowski. Wraz z Anną Białochowską posiadali po 9 łanów i po 2 zagrodników[4][6].
W XIX w. znajdowały się tutaj stacja kolejowa, telegraficzna oraz pocztowa[7], choć sama wieś była także związana z pocztą w Trzebiełuchu[5]. W tym czasie było 16 budynków, w tym 8 domów mieszkalnych, a samą miejscowość zamieszkiwana przez 78 katolików oraz 28 ewangelików[5]. Znajdowała się przy trakcie grudziącko-chełmińskim, od Chełmna oddalony o 1 milę, a od Grudziądza o 1,5 mili[5]. Od średniowiecza wieś związana z parafią katolicką Sarnowo[5][4].
Majątek w Gorzuchowie w 1922 roku kupił generał Józef Haller. W skład majątku (określanego resztówką) wchodziło 120-150 hektarów gruntu i zabudowania. Majątek był wpierw dzierżawiony p. Stanisławowi Piechockiemu, a od 1932 roku generał Haller mieszkał tam na stałe do 1939 roku, gdy wybuchła wojna. Generał Haller ufundował m.in. krzyż, grotę Matki Boskiej i kaplicę z figurą św. Andrzeja Boboli. Po II wojnie światowej majątek został skonfiskowany przez państwo polskie[8].
Zabytki
edytujWedług rejestru zabytków NID[9] na listę zabytków wpisany jest park dworski z połowy XIX w., nr rej.: 448 z 1.10.1985.
Znane osoby
edytujW latach 20. XX wieku osiedlił się w miejscowym majątku generał Józef Haller. Na Górze św. Jana przy drodze do Sarnowa ufundował grotę Matki Bożej. Mieszkał tu do wybuchu II wojny światowej.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35184
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 326 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2022-06-04].
- ↑ a b c d e Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1881, s. 734.
- ↑ zagrodnik – Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2024-04-18] (pol.).
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 7, red. B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1886, s. 846.
- ↑ Robert Litwiński, Testament generała Józefa Hallera, „Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 36 (1), 2016, s. 127–138, DOI: 10.12775/KLIO.2016.007, ISSN 1643-8191 [dostęp 2019-05-28] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024, s. 30 [dostęp 2016-05-26].