Gospodarka planowa
Gospodarka planowa, gospodarka centralnie planowana, gospodarka centralnie sterowana – system gospodarczy, w którym decyzje dotyczące produkcji i inwestycji zawarte są w planie sformułowanym przez władze centralne, zwykle przez agencję rządową[1][2].
CharakterystykaEdytuj
Gospodarka planowa może składać się zarówno z przedsiębiorstw państwowych, jak i prywatnych, a także mieszanych. Określenia „planowa” i „nakazowa” są niekiedy używane jako synonimy – jest to błędne, zasadniczo rzecz biorąc, gdyż gospodarka nakazowa oznacza system gospodarczy, w którym rząd kontroluje produkcję, dystrybucję i ceny, co w gospodarce planowej nie zawsze ma miejsce[3].
Ten typ organizacji gospodarki jest stosowany w okresie wojny. Występuje też w większości państw o ustroju socjalistycznym[4].
Planowanie gospodarcze jest przeciwieństwem wolnego rynku, na którym decyzje dotyczące produkcji, dystrybucji, cen i inwestycji podejmują niezależne i prywatne firmy, w oparciu o swój indywidualny interes, a nie plan makroekonomiczny. Istnieje też gospodarka mieszana, w której łączą się wpływy wolnego rynku i planowania[1]; model ten jest zwykle nazywany regulowaną gospodarką rynkową[5].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Alec Nove: „planned economy” [w:] The New Palgrave: A Dictionary of Economics, 1987, t. 3, s. 879 i 880.
- ↑ Martin Myant, Jan Drahokoupil: Transition Economies: Political Economy in Russia, Eastern Europe, and Central Asia. Hoboken: Wiley-Blackwell, 2010/2011. ISBN 978-0-470-59619-7.
- ↑ „planned economy”. Dictionary.com
- ↑ Michael Ellman: „The Rise and Fall of Socialist Planning” [w:] Saul Estrin, Grzegorz Kołodko, Milica Uvalić: Transition and Beyond: Essays in Honour of Mario Nuti. New York: Palgrave Macmillan, 2007, s. 22. ISBN 0-230-54697-8.
- ↑ John Barkley: Comparative Economics in Transforming World Economy. MIT, 1992, s. 10. ISBN 0-262-68153-6.