Hala Targowa w Krakowie
Hala Targowa (poprzednio Miejska Hala Targowa), (znana również jako hala Grzegórzecka) – zabytkowa hala targowa znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy II przy ulicy Grzegórzeckiej 3–5 oraz przy alei Ignacego Daszyńskiego 3, na Grzegórzkach.
 nr rej. Gminna ewidencja zabytków – Kraków[1]
| |
 Widok z ul. Grzegórzeckiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny |
modernizm (funkcjonalizm) |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1937 |
| Ukończenie budowy |
1940 |
| Właściciel |
Podwawelska Spółdzielnia Spożywców |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°03′29,0″N 19°56′57,5″E/50,058056 19,949306
| |
Historia
edytujW drugiej połowie lat 20. XX wieku Rada Miasta Krakowa zdecydowała się wyprowadzić możliwość handlu produktami spożywczymi za pośrednictwem miejskich kramów i jatek oraz stworzyć dla nich miejsce odpowiadające wymogom sanitarnym. W 1928 roku architekci pracujący dla Urzędu Budownictwa Miejskiego Krakowa; Edward Kreisler i Czesław Boratyński udali się w delegację do Czech i Niemiec, aby zapoznać się z tym, jak wyglądają tamtejsze hale targowe[2]. W rezultacie przeprowadzonej przez nich delegacji, Rada Miasta Krakowa zdecydowała aby wybudować w Krakowie trzy obiekty o tejże funkcji; przy Rynku Kleparskim, w Podgórzu, przy ul. Kalwaryjskiej i ul. Ignacego Krasickiego oraz trzeciego, największego, który miał zostać umieszczony na tzw. gruntach poaugustiańskich, przy zbiegu ul. Grzegórzeckiej i al. Ignacego Daszyńskiego. Miał on stanowić tzw. „spiżarnię” śródmieścia, Kazimierza oraz Salwatora. Budowla miała zwiększyć i ułatwić przebieg handlu w tym miejscu z uwagi na to, że już wcześniej znajdował się tam plac targowy[2].
Rozpoczęcie budowy hal było długo opóźniane. Ostatecznie wybudowana została tylko jedna z nich – przy ul. Grzegórzeckiej i al. Ignacego Daszyńskiego. Wykonanie projektu budowli zlecono Juliuszowi Dumnickiemu. Pierwsze plany hali powstały w 1936 roku[3]. Niedługo później Dumnicki udał się w delegację służbową do Katowic, Chorzowa, Warszawy i Gdyni w celu przeprowadzenia analiz porównawczych. Po powrocie do Krakowa, architekt całkowicie zmienił swoją koncepcję hali targowej. Zamiast budynku o horyzontalnej bryle, płaskim dachu i długich pasach okien, który zaprojektował przed delegacją, Dumnicki zdecydował się w swoim planie na niski gmach, o podłużnym rzucie i bazylikowym układzie, z wyższym, poprzecznie zakomponowanym skrzydłem na tyłach. Budowa hali rozpoczęła się w 1937 roku[2][4][5].
W hali znalazło się 36 stoisk do handlu. Budowa została prowadzona przez renomowaną krakowską firmę „Spójnia Budowlana Mączyński i Ska”, wiodącą prym w konstrukcjach żelbetowych, jednak nie udało się jej ukończyć budowy przez wybuchem II wojny światowej. Ostatecznie budowę sfinalizowali Niemcy w 1940 roku. Otwarto ją 17 sierpnia 1940 w dniu, w którym Niemcy burzyli pomnik Mickiewicza w Rynku Głównym.
W latach dziewięćdziesiątych XX wieku przestrzeń hali przedzielono stropem tworzącym dodatkową kondygnację[2][5].
Hala Targowa została wpisana do gminnej ewidencji zabytków[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 2024-01-13].
- ↑ a b c d Hala Targowa – Witamy na stronie Krakowskiego Szlaku Modernizmu – SzlakModernizmu.PL [online] [dostęp 2024-01-14] (pol.).
- ↑ Uroczystość otwarcia Hali Targowej przy ul. Grzegórzeckiej [online], Niemiecki Kraków 1939-1945, 23 czerwca 2018 [dostęp 2024-01-14] (pol.).
- ↑ Stacja Grzegórzki: jak w sąsiedztwie Hali Targowej pogodzić najważniejsze interesy i dowieźć miejsko-kolejowe projekty do końca [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2024-01-14].
- ↑ a b Hala Targowa | Archi Mapa Krakowa [online] [dostęp 2024-01-14] (pol.).
- ↑ Gminna ewidencja zabytków – Kraków. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. bip.krakow.pl. [dostęp 2024-01-14]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9 t. I s. 473