Hermanowicze
Hermanowicze (biał.: Германавічы, ros.: Германовичи) – dawne miasteczko, obecnie wieś w rejonie szarkowszczyńskim obwodu witebskiego; położone nad rzeką Dzisną 18 km na północny wschód od Szarkowszczyzny, centrum administracyjne sielsowietu hermanowickiego – Германавіцкі сельсавет.
| ||
 Pałac Szyrynów | ||
| Państwo |  Białoruś
| |
| Obwód | witebski | |
| Rejon | szarkowszczyński | |
| Populacja • liczba ludności |
645 (2006) | |
Położenie na mapie Białorusi   Hermanowicze | ||
 55°24′50″N 27°44′00″E/55,413889 27,733333
| ||
Portal  Białoruś
| ||
Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w województwie połockim[1].
HistoriaEdytuj
Przed 1500 r. wieś cząstkowa bojarów putnych. Następnie Hermanowicze należały do dóbr Sapiehów z centrum w Ikaźni. Wzmiankowane w 1563 r. pod nazwą Jermanawicze jako osada w województwie połockim Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1565 r. w powiecie brasławskim województwa wileńskiego. W 1739 r. Józef Stanisław Sapieha sprzedał za miasteczko Hermanowicze z folwarkiem Szabaławszczyzna Janowi Hylzenowi, przedstawicielowi inflanckiego rodu szlacheckiego. Od tego czasu Hermanowicze stały się centrum klucza hermanowickiego dóbr Hylzenów, obejmującego: Biały Dwór (Белы Двор), Mariampol, Przemiana, Pużany, Porzecz, Reczki (Рэчкі), Józefów (Юзафоў, Józefowo).
Od 1782 r., kiedy Józef Hylzen (wojewoda mścisławski) sprzedał Hermanowicze Ignacemu Szyrynowi, miejscowość stała się własnością rodu Szyrynów, który przetrwał tu do 1939 r.
Ignacy Szyryn ufundował w Hermanowiczach kościół rzymskokatolicki, a jego trzeci syn Justyn kaplicę. Od tego czasu rzymskokatoliccy mieszkańcy Hermanowicz i sąsiednich osad wyróżniali się wśród rzeszy unickich (a później prawosławnych) wiernych tych terenów.
Po drugim rozbiorze Polski w 1793 r. Hermanowicze znalazły się w granicach Imperium Rosyjskiego w powiecie dziśnieńskim. Po reformie uwłaszczeniowej w 1861 r. – centrum włości powiatu dziśnieńskiego. Jednak folwark Szyrynów obejmował jeszcze ponad 10 tysięcy dziesięcin ziemi. Pod koniec XIX wieku było tu 300 mieszkańców, gorzelnia, młyn, sklep, karczma. Ludność żydowska liczyła około 100 osób.[2] Po pokoju ryskim w 1921 r. w granicach II Rzeczypospolitej jako centrum gminy w powiecie dziśnieńskim województwa nowogródzkiego, a potem wileńskiego. W 1927 r. Skarb Państwa nabył za ponad 35 tysięcy złotych hermanowicki pałac Szyrynów na potrzeby szkoły. Po agresji ZSRR w 1939 r. w BSRR – od 12 X 1940 r. centrum sielsowietu. W czasie wielkiej wojny ojczyźnianej w l. 1941-1944 pod okupacją niemiecką: Komisariat Rzeszy Wschód.
Po II wojnie światowej Hermanowicze znalazły się w granicach radzieckiej Białorusi. W 1970 roku we wsi było 649 mieszkańców i 209 gospodarstw domowych, centrum Rolnicza Spółdzielni „Hermanowicze”, gimnazjum, przedszkole, biblioteka, centrum kultury, szpital, poczta, 7 sklepów. W miejscowości działa szkolne muzeum historii lokalnej, Literacko-Artystyczne Muzeum im. Michała Rajczonka oraz Hermanowickie Muzeum Sztuki i Etnografii im. Józefa Drozdowicza (Jaziep Drazdowicz – biał.: Язэп Драздовіч)[3].
Parafia Kościoła rzymskokatolickiegoEdytuj
Hermanowicze są siedzibą rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego, należącej do dekanatu szarkowszczyńskiego diecezji witebskiej.
ZabytkiEdytuj
- kościół katolicki pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego – ufundowany przez Ignacego Szyryna, wzniesiony w stylu baroku wileńskiego w 1787 r.; po II wojnie światowej nieczynny, zwrócony wiernym w 1988 r.[4], przy kościele groby pięciu żołnierzy polskich poległych w wojnie polsko-bolszewickiej.
- klasycystyczny zespół pałacowo-parkowy Szyrynów z pocz. XIX w.[5],
- cerkiew staroobrzędowców z 1926 r.[6],
- cmentarz z grobami m.in.: krajoznawcy i malarza Michała Rajczonki[7], Józefy Narcyzowej Drozdowicz (Drozdovič) (1841-1921), matki Józefa Drozdowicza[8] oraz kwaterą polskich żołnierzy z 1920 r.[9][10],
- cmentarz żydowski[11]
Linki zewnętrzneEdytuj
- Hermanowicze w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo. Warszawa 1900.
- Nowe Hermanowicze w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.
- Hermanowicze na radzima.org
- Historia Hermanowicz (bel)
- Parafia w Hermanowiczach (bel)
- Hermanowicze w Wikimapii
- Pogoda w Hermanowiczach
PrzypisyEdytuj
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 75.
- ↑ JewishGen Locality Page – Germanovichi, Belarus.
- ↑ Centrum Kultualno-Oświatowe im. Jaziepa Drazdowicza, zob. też [1]; [2]; [3]; [4].
- ↑ Kościół Przemienienia Pańskiego, m-ko Hermanowicze.
- ↑ Zespół pałacowo-parkowy, m-ko Hermanowicze.
- ↑ Малельня стараверская, мяст. Германавічы.
- ↑ Cmentarz chrześcijański, m-ko Hermanowicze.
- ↑ Fotogaleria.
- ↑ Hermanowicze (Германавічы) [Olsztyńska Strona Rowerowa].
- ↑ W Ciereszkach zakończono renowację kwatery żołnierzy polskich, poległych w wojnie polsko-bolszewickiej pod Hermanowiczami, Związek Polaków na Białorusi [dostęp 2016-04-25] (pol.).
- ↑ Германовичи.