Herrerazaury (Herrerasauria) – infrarząd obejmujący jedne z najstarszych znanych dinozaurów. Nazwę dla kladu ukuł paleontolog Peter Galton w 1985 r, lecz dopiero Langer (2004)[1] zaproponował dla niego definicję (wszystkie dinozaury mające bliższego wspólnego przodka z herrerazaurem niż liliensternem i plateozaurem). Sereno (2005)[2] uważa tak definiowane Herrerasauria za młodszy synonim rodziny Herrerasauridae sensu Sereno, 1998[3].

Herrerazaury
Herrerasauria
Galton, 1985
Ilustracja
rekonstrukcja Herrerasaurus ischigualastensis
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody (?)

Infrarząd

herrerazaury

Żyły w okresie triasu (ok. 228-225 mln lat temu) głównie na terenach współczesnej Ameryki Południowej (Brazylia, Argentyna); przedstawicielem grupy może być ponadto północnoamerykański czindezaur. Niedźwiedzki i współpracownicy (2014) opisali europejskiego przedstawiciela grupy na podstawie skamieniałości odkrytych w Polsce[4]. Długość ciała 2-4 m, wysokość ok. 1 m, masa do 100 kg.

Pierwsze analizy kladystyczne sugerowały, że herrerazaury są bazalnymi dinozaurami nie należącymi ani do Saurischia ani do Ornithischia[5][6]. Odkrycie nowych skamieniałości herrerazaura, w tym czaszki, w 1988 r. dało dodatkowy materiał do badań i porównań. Mimo to analizy kladystyczne z ostatnich lat dają różne rezultaty, a pozycja systematyczna herrerazaurów pozostaje przedmiotem sporów. Obecnie wśród naukowców najbardziej popularne są dwie koncepcje: według pierwszej herrerazaury są bazalnymi teropodami, nie należącymi do bardziej zaawansowanych ewolucyjnie neoteropodów[7][8], według drugiej - bazalnymi dinozaurami gadziomiednicznymi, nie należącymi do bardziej zaawansowanego ewolucyjnie kladu Eusaurischia, obejmującego teropody i zauropodomorfy[1][9][10]. Według analizy Nesbitta (2011) Staurikosaurus i Herrerasaurus były bazalnymi teropodami; nie tworzyły one kladu, lecz były sukcesywnie bardziej odległymi grupami zewnętrznymi w stosunku do kladu obejmującego neoteropody i rodzaje Eoraptor oraz Tawa. Gdy jednak w analizie kladystycznej nie uwzględniano rodzaju Tawa, Staurikosaurus i Herrerasaurus znajdowały się w nierozwikłanej politomii z zauropodomorfami oraz z kladem obejmującym neoteropody i eoraptora[11].

Klasyfikacja herrerazaurów:
Herrerasauria


← mln lat temu
Herrerazaury
←4,6 mld 541 485 443 419 359 299 252 201 145 66 23 2


Przypisy

edytuj
  1. a b Langer, M. C. (2004) "Basal Saurischia." Pp. 25–46 in Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). The Dinosauria, Second Edition. University of California Press, Berkeley, 861 pp.
  2. Sereno, P. C. 2005. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7]; Taxon Search - Herrerasauria
  3. P. C. Sereno (1998) "A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria." Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen 210 (1):41-83
  4. Grzegorz Niedźwiedzki, Stephen L. Brusatte, Tomasz Sulej i Richard J. Butler. Basal dinosauriform and theropod dinosaurs from the mid–late Norian (Late Triassic) of Poland: implications for Triassic dinosaur evolution and distribution. „Palaeontology”, 2014. DOI: 10.1111/pala.12107. (ang.). 
  5. Gauthier, J. A. (1986) "Saurischian monophyly and the origin of birds." In: Padian, K (ed.) The Origin of Birds and the Evolution of Flight Memoirs of the California Academy of Sciences 8:1-55
  6. Brinkman, D. B. & Sues, H.-D. (1987) "A staurikosaurid dinosaur from the Upper Triassic Ischigualasto Formation of Argentina and the relationships of the Staurikosauridae." Palaeontology 30(3):493-503
  7. Sereno, P. C. (1999) "The evolution of dinosaurs." Science 284:2137-2147
  8. Rauhut, O. W. M. (2003) "The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs." Special Papers in Palaeontology 69:1-213
  9. Langer, M. C. & Benton, M. J. (2006) "Early dinosaurs: a phylogenetic study." Journal of Systematic Palaeontology 4(4):309-358 DOI:10.1017/S1477201906001970
  10. Ezcurra, M. D. (2006) "A review of the systematic position of the dinosauriform archosaur Eucoelophysis baldwini Sullivan & Lucas, 1999 from the Upper Triassic of New Mexico, USA." Geodiversitas 28(4):649-684
  11. Sterling J. Nesbitt. The early evolution of archosaurs : relationships and the origin of major clades. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 352, s. 1–292, 2011. (ang.).