Iłowieccy herbu Ostoja
Iłowieccy – polski ród szlachecki pieczętujący się herbem Ostoja[1], należący do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców)[2], wywodzący się z Iłówca w Wielkopolsce.
Iłowieccy wylegitymowali się ze szlachectwa z herbem Ostoja w roku 1838 w Królestwie Polskim. Byli to potomkowie Stanisława Iłowieckiego, który kupił od Umińskich w roku 1760 dobra Przybysławice – Jan Józef Benon Iłowiecki, syn Stanisława i Konstancji Miaskowskiej oraz Józef Aleksander Benedykt Iłowiecki, syn Wojciecha i Estery Nosierowskiej, wnuk Stanisława[3].
Najstarsze świadectwa źródłowe dotyczące rodu edytuj
Poniżej wymienione są ważniejsze świadectwa źródłowe dotyczące Iłowieckich herbu Ostoja oraz Iłówca - ich wsi gniazdowej.
- Iłówiec, gniazdo rodowe Iłowieckich herbu Ostoja, po raz pierwszy odnotowano w 1300 roku. Właścicielem Iłówca w tamtym czasie był Wisław herbu Łodzia[5].
- Pierwszym, znanym historykom Iłowieckim pieczętującym się herbem Ostoja był Miczek (Mikołaj) z Iłówca Wielkiego i Małego, który pojawił się w źródłach w 1393 roku[6].
- W roku 1395 wzmiankowany w źródłach jest Piotr z Iłówca Wielkiego[6].
- W latach 1396-1435 występuje w źródłach Świętosław (Święszek) Iłowiecki herbu Ostoja z Iłówca Wielkiego i Małego, kasztelan karzecki[6].
- W roku 1403 wzmiankowany był prezbiter Wojciech Iłowiecki, brat Świętosława[7].
- W latach 1435-1462 występuje w źródłach Wojciech Iłowiecki, syn Świętosława z Iłówca Wielkiego i Małego[7].
- Iłowieccy byli licznie reprezentowani na Uniwersytecie Jagiellońskim w XV i XVI wieku. Odnotowani na Akademii Krakowskiej byli: Jan Iłowiecki z Iłówca, syn Wojciecha (W latach 1451-1487), Andrzej z Iłówca, syn Jakuba (w roku 1454), Paweł z Iłówca, syn Jana (w 1529 roku), Łukasz Iłowiecki, syn Jakuba (w roku 1561)[8].
Majątki ziemskie należące do rodu edytuj
Poniżej wymienione są ważniejsze dobra ziemskie należące do Iłowieckich herbu Ostoja.
- Iłówiec, Iłówiec Wielki, Pecna, Srocko Wielkie, Krosna (obecnie Krosno), Psarskie[9], Sarnowa (obecnie dzielnica Rawicza), Sarnówka, Żołędnica, Łaszczyn, Racat (obecnie Racot), Wolsztyn[7], Komorowo, Karpicko, Gorzyce[10], Cerekwica, Strzyżewko[11], Przylepki, Boreczek[12], Charzewo[13], Przybysławice[3], Obrzębin[11], Recz[14].
-
Majątki Iłowieckich - Iłówiec, Pecna i Srocko na mapie D. Gilly z lat 1802-1803.
-
Dwór Iłowieckich w Reczu.
Znani przedstawiciele rodu edytuj
- Świętosław (Święszek) Iłowiecki (zm. 1434) – kasztelan karzecki, wicesędzia kościański, zastępca starosty generalnego wielkopolskiego w Kościanie, właściciel dóbr: Iłówiec Mały i Wielki, Krosna (obecnie Krosno), Psarskie, Srocko Wielkie, Pecna.
- Wojciech Iłowiecki (zm. po 1462) – wicepodsędek kościański, asesor sądu w Kościanie w 1448 roku, dziedzic Iłówca Wielkiego i Małego oraz Pecny[7].
- Jan Iłowiecki (zm. 1487) – kanonik poznański, pleban w Nieparcie[7], studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim[8].
- Piotr Iłowiecki (zm. po 1502) – burgrabia poznański, chorąży kaliski, wicechorąży poznański, chorąży poznański, dziedzic w Iłowcu Małym i Wielkim, właściciel Wolsztyna.
- Paweł Iłowiecki (zm. 1536) – kanonik poznański[15].
- Konstanty Iłowiecki (1709-1777) – opat lądzki, komisarz, wikariusz i wizytator generalny polskiej prowincji cysterskiej, przeor klasztoru w Wągrowcu.
- Jan Kanty Iłowiecki (zm. 1801) – kanonik gnieźnieński i poznański, prałat kanclerz poznański, absolwent Akademii Krakowskiej, doktor obojga praw, proboszcz w Sośnicy.
- Wawrzyniec Iłowiecki (zm. 1810) – pisarz grodzki[16], sędzia grodzki wałecki[17].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584, wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego, Kraków 1858, s. 372.
- ↑ K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. VIII, s. 648-652.
- ↑ a b E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2007, s. 231.
- ↑ K. Miaskowski, Aristoteles clarus in Orbe scientifico in Miecislaviano Lycaeo clarissimus. Nam in Plenilunio Gloriae, sub Avitis Illustrissimae Iłowiecciorum Domus, ..., Poznań 1765.
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, praca zborowa pod red. T. Jurka, IHPAN 2010-2019, Poznań, część II, s. 2-3.
- ↑ a b c Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, praca zborowa pod red. T. Jurka, IHPAN 2010-2019, Poznań, część II, s. 3.
- ↑ a b c d e Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, praca zborowa pod red. T. Jurka, IHPAN 2010-2019, Poznań, część II, s. 4.
- ↑ a b CORPUS ACADEMICUM CRACOVIENSE
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, praca zborowa pod red. T. Jurka, IHPAN 2010-2019, Poznań, część II, s. 1-6.
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, praca zborowa pod red. T. Jurka, IHPAN 2010-2019, Poznań, część II, s. 4-5.
- ↑ a b c d S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. V, s. 259.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Poznań > Inskrypcje > XVII/XVIII wiek, 2918 (Nr. 1105 VIII) 1682.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Gniezno > Część 1 - 11640 (Nr. 94) 1724.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Gazety > XIX wiek > Część 1 - 4364 (Dziennik Poznański) 1882.
- ↑ K. Lutyński, Poznańscy prałaci i kanonicy w XVI wieku [w:] „Saeculum Christianum”, 1994, nr 1-2, s. 153.
- ↑ A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1889-1913, t. VIII, s. 50.
- ↑ S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. V, s. 260.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Monografie - Nasierowscy, Nasiorowscy h. Ślepowron.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Gazety > XIX wiek > Część 1 - 6119 (Dziennik Poznański) 1887.
Bibliografia edytuj
- B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584, wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego, Kraków 1858, s. 367-373.
- K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. IV, s. 403.
- Teki Dworzaczka, Biblioteka Kórnicka, PAN.
- Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, praca zborowa pod red. T. Jurka, IHPAN 2010-2019, Poznań, część II, s. 1-2 (hasło: Iłowiec Mały), s. 2-6 (hasło: Iłowiec Wielki).
- Urzędnicy wielkopolscy XII-XV wieku. Spisy, (praca zbiorowa pod red. A. Gąsiorowskiego), Wrocław, Warszawa, Łódź, Kraków, Gdańsk 1985, s. 186.
- Polski Słownik Biograficzny, t. LI, s. 549-550.
- A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1889-1913, t. VIII, s. 50-51.
- S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. V, s. 259-260.
- E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2007, s. 231.
- Z. Cieplucha, Z przeszłości ziemi Kościańskiej, Kościan 1929, s. 165-167.
- J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, Gniezno 1883, t. II, s. 191-193.
- J. Nowiński, Opat Lądu Konstanty Iłowiecki i jego pamiątkowe tablice [w:] „Seminare. Poszukiwania naukowe”, 2013, t. XXXIV, s. 295-309.
- K. Lutyński, Poznańscy prałaci i kanonicy w XVI wieku [w:] „Saeculum Christianum”, 1994, nr 1-2, s. 153.
- K. Miaskowski, Aristoteles clarus in Orbe scientifico in Miecislaviano Lycaeo clarissimus. Nam in Plenilunio Gloriae, sub Avitis Illustrissimae Iłowiecciorum Domus, ..., Poznań 1765.
- CORPUS ACADEMICUM CRACOVIENSE