Imre Kertész

	Imre Kertész
	Imre Kertész
	; Imre Kertész podczas spotkania z czytelnikami na Uniwersytecie w Segedynie
Data i miejsce urodzenia	9 listopada 1929 ; Budapeszt
Data i miejsce śmierci	31 marca 2016 ; Budapeszt
Narodowość	węgierska
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	Fiasko; Los utracony;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Imre Kertész (ur. 9 listopada 1929 w Budapeszcie, zm. 31 marca 2016 tamże^[1]^[2]) – węgierski pisarz żydowskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2002.

ŻyciorysEdytuj

Urodził się w ubogiej rodzinie żydowskiej. W 1944 w wieku 15 lat został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, później przeniesiony do Buchenwaldu. Cała jego rodzina – oprócz matki – zginęła w czasie wojny. Doświadczenia te wywarły decydujący wpływ na jego późniejszą twórczość.

W 1945 powrócił na Węgry, gdzie od 1948 pracował jako dziennikarz w gazecie „Világosság”. Z pracy został zwolniony w 1951 roku, gdy czasopismo stało się oficjalnym organem węgierskiej partii komunistycznej. Potem pracował m.in. w służbach prasowych Ministerstwa Przemysłu, skąd również go zwolniono w 1953 roku. Od tego czasu poświęcił się głównie pisaniu i wykonywaniu tłumaczeń. W latach 50. i 60. tłumaczył z niemieckiego (Nietzsche, Freud, Hofmannsthal, Schnitzler, Roth, Wittgenstein i Canetti).

Kertész mieszkał wraz z żoną w Berlinie.

Los utraconyEdytuj

W latach 70. napisał powieść Los utracony, w której opisał doświadczenia chłopca w nazistowskich obozach koncentracyjnych: w Auschwitz, w Buchenwaldzie i podobozie mieszczącym się w Zeitz.

W 2005 książka doczekała się filmowej adaptacji pod tym samym tytułem. Reżyserii podjął się węgierski operator, pracujący również za granicą, Lajos Koltai.

Los utracony oraz dwie kolejne powieści Fiasko i Kadysz za nienarodzone dziecko stanowią tzw. „trylogię ludzi bez losu”.

Nagrody i wyróżnieniaEdytuj

Był laureatem wielu nagród literackich – zarówno węgierskich, jak i zagranicznych, m.in. Brandenburger Literaturpreis (1995), Leipziger Buchpreis (1997) oraz WELT-Literaturpreis (2000).

W 2002 otrzymał literacką Nagrodę Nobla „za pisarstwo, które wynosi doświadczenia jednostki ponad przeciwieństwa brutalnej historii”.

W 2014 roku otrzymał najwyższe węgierskie odznaczenie – Wielki Krzyż Orderu św. Stefana.

DziełaEdytuj

1975: Los utracony (Sorstalanság)
1977: A nyomkereső
1988: Fiasko (A kudarc)
1990: Kadysz za nienarodzone dziecko (Kaddis a meg nem született gyermekért)
1991: Angielska flaga (Az angol lobogó)
1992: Dziennik galernika (Gályanapló)
1993: A holocaust mint kultúra
1993: Jegyzõkönyv
1997: Ja, inny. Kronika przemiany (Valaki más: a változás krónikája)
1998: A gondolatnyi csend, amíg a kivégzőosztag újratölt
2001: Język na wygnaniu (A száműzött nyelv)
2003: Likwidacja (Felszámolás)
2006: Dossier K. (K. dosszié)
2008: Európa nyomasztó öröksége
2011: Mentés másként
2014: Ostatnia gospoda. Zapiski (A végső kocsma)

PrzypisyEdytuj

↑ Nobel literature laureate Imre Kertesz dies at 86 (ang.). The Seattle Times. [dostęp 2016-03-31].
↑ Imre Kertesz nie żyje (www.tvn24.pl). serwis TVN24. [dostęp 2016-03-31].

[1] Nobel literature laureate Imre Kertesz dies at 86 (ang.). The Seattle Times. [dostęp 2016-03-31].

[2] Imre Kertesz nie żyje (www.tvn24.pl). serwis TVN24. [dostęp 2016-03-31].

[1]

[2]