Imre Kertész
Imre Kertész (ur. 9 listopada 1929 w Budapeszcie, zm. 31 marca 2016 tamże[1][2]) – węgierski pisarz żydowskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2002.
| ||
Imre Kertész podczas spotkania z czytelnikami na Uniwersytecie w Segedynie | ||
Data i miejsce urodzenia | 9 listopada 1929 Budapeszt | |
Data i miejsce śmierci | 31 marca 2016 Budapeszt | |
Narodowość | węgierska | |
Dziedzina sztuki | literatura | |
Ważne dzieła | ||
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() |
ŻyciorysEdytuj
Urodził się w ubogiej rodzinie żydowskiej. W 1944 w wieku 15 lat został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, później przeniesiony do Buchenwaldu. Cała jego rodzina – oprócz matki – zginęła w czasie wojny. Doświadczenia te wywarły decydujący wpływ na jego późniejszą twórczość.
W 1945 powrócił na Węgry, gdzie od 1948 pracował jako dziennikarz w gazecie „Világosság”. Z pracy został zwolniony w 1951 roku, gdy czasopismo stało się oficjalnym organem węgierskiej partii komunistycznej. Potem pracował m.in. w służbach prasowych Ministerstwa Przemysłu, skąd również go zwolniono w 1953 roku. Od tego czasu poświęcił się głównie pisaniu i wykonywaniu tłumaczeń. W latach 50. i 60. tłumaczył z niemieckiego (Nietzsche, Freud, Hofmannsthal, Schnitzler, Roth, Wittgenstein i Canetti).
Kertész mieszkał wraz z żoną w Berlinie.
Los utraconyEdytuj
W latach 70. napisał powieść Los utracony, w której opisał doświadczenia chłopca w nazistowskich obozach koncentracyjnych: w Auschwitz, w Buchenwaldzie i podobozie mieszczącym się w Zeitz.
W 2005 książka doczekała się filmowej adaptacji pod tym samym tytułem. Reżyserii podjął się węgierski operator, pracujący również za granicą, Lajos Koltai.
Los utracony oraz dwie kolejne powieści Fiasko i Kadysz za nienarodzone dziecko stanowią tzw. „trylogię ludzi bez losu”.
Nagrody i wyróżnieniaEdytuj
Był laureatem wielu nagród literackich – zarówno węgierskich, jak i zagranicznych, m.in. Brandenburger Literaturpreis (1995), Leipziger Buchpreis (1997) oraz WELT-Literaturpreis (2000).
W 2002 otrzymał literacką Nagrodę Nobla „za pisarstwo, które wynosi doświadczenia jednostki ponad przeciwieństwa brutalnej historii”.
W 2014 roku otrzymał najwyższe węgierskie odznaczenie – Wielki Krzyż Orderu św. Stefana.
DziełaEdytuj
- 1975: Los utracony (Sorstalanság)
- 1977: A nyomkereső
- 1988: Fiasko (A kudarc)
- 1990: Kadysz za nienarodzone dziecko (Kaddis a meg nem született gyermekért)
- 1991: Angielska flaga (Az angol lobogó)
- 1992: Dziennik galernika (Gályanapló)
- 1993: A holocaust mint kultúra
- 1993: Jegyzõkönyv
- 1997: Ja, inny. Kronika przemiany (Valaki más: a változás krónikája)
- 1998: A gondolatnyi csend, amíg a kivégzőosztag újratölt
- 2001: Język na wygnaniu (A száműzött nyelv)
- 2003: Likwidacja (Felszámolás)
- 2006: Dossier K. (K. dosszié)
- 2008: Európa nyomasztó öröksége
- 2011: Mentés másként
- 2014: Ostatnia gospoda. Zapiski (A végső kocsma)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Nobel literature laureate Imre Kertesz dies at 86 (ang.). The Seattle Times. [dostęp 2016-03-31].
- ↑ Imre Kertesz nie żyje (www.tvn24.pl). serwis TVN24. [dostęp 2016-03-31].
- ISNI: 0000 0001 2148 6458
- VIAF: 116884614
- LCCN: n91126249
- GND: 119204290
- NDL: 00930415
- LIBRIS: gdsvxtq04156zs1
- BnF: 12356611r
- SUDOC: 032559542
- SBN: IT\ICCU\VIAV\101957
- NLA: 43250807
- NKC: jn20000603353
- DBNL: kert002
- BNE: XX1028312
- NTA: 071390820
- BIBSYS: 90855710
- CiNii: DA12498135
- Open Library: OL2827682A
- PLWABN: 9810580665505606
- NUKAT: n02046156
- NLI: 000075367
- PTBNP: 1159266
- CANTIC: a10253543
- LNB: 000112681
- NSK: 000309305
- CONOR: 7505251
- ΕΒΕ: 263131
- BLBNB: 000558100
- KRNLK: KAC201719583
- NSZL: 93905
- WorldCat: lccn-n91126249