Iwan Gonczarow
Iwan Aleksandrowicz Gonczarow (ros. Иван Александрович Гончаров; ur. 6 czerwca?/18 czerwca 1812 w Symbirsku, Imperium Rosyjskie – zm. 15 września?/27 września 1891 w Petersburgu, Imperium Rosyjskie) – rosyjski pisarz. Autor realistycznych powieści ukazujących bierność ideową ziemiaństwa rosyjskiego.
Portret autorstwa Iwana Kramskiego, 1865 | |
Imię i nazwisko |
Iwan Aleksandrowicz Gonczarow |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość | |
Język | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Muzeum artysty |
Muzeum Gonczarowa w Ulianowsku |
Ważne dzieła | |
Życiorys
edytujGonczarow urodził się w bogatej rodzinie kupieckiej, jego ojciec handlował zbożem. Po ukończeniu Uniwersytetu Moskiewskiego w 1834 Gonczarow pracował 30 lat jako niższy urzędnik państwowy.
Jako pisarz debiutował w 1847 roku powieścią Zwyczajna historia (Обыкновенная история, wydanie polskie 1955), pokazującą konflikty między rosyjską szlachtą a warstwą kupiecką oraz romantyzmem i realizmem. W 1842 powstał (opublikowany w 1848) naturalistyczny szkic psychologiczny Iwan Sawicz Podżabrin (Иван Савич Поджабрин).
Między 1852 a 1855 Gonczarow podróżował po Anglii, Afryce i Japonii, skąd wrócił do Rosji przez Syberię jako sekretarz admirała Putianina. Jego podróżny dziennik, noszący tytuł Fregata „Pallada” (Фрегат „Паллада”) został wydany w 1858 roku. Pierwszy duży sukces literacki odniósł Gonczarow powieścią Obłomow (Обломов), wydaną w 1859 (wydanie polskie 1922). W powieści został pokazany narodowy charakter Rosjan. Główny bohater był przez wielu porównywany do Hamleta.
Od 1860 roku korespondencyjny członek Petersburskiej Akademii Nauk.
W 1867 roku Gonczarow odszedł na emeryturę i opublikował swoją ostatnią powieść Urwisko (Обрыв), historię rywalizacji trzech mężczyzn o serce jednej, tajemniczej kobiety. W utworze tym wyraźnie widać krytykę nihilizmu.
Prócz tego Gonczarow pisał nowele, eseje i wspomnienia, które były wydane pośmiertnie w 1919 roku. Resztę życia spędził na samotnym podróżowaniu, porzuciwszy literaturę z powodu nadmiernej krytyki. Gonczarow nigdy się nie ożenił. Zmarł w Petersburgu.
Obecnie w mieście Ulianowsk (dawniej Symbirsk) działa muzeum Iwana Gonczarowa, zaś główna ulica miasta jest nazwana jego imieniem.
Wybrana twórczość
edytuj- 1838 – Lichaja bolest' (ros. Лихая болесть)
- 1839 – Sczastliwaja oszybka (ros. Счастливая ошибка)
- 1842 – Iwan Sawicz Podżabrin (ros. Иван Савич Поджабрин)
- 1848 – Obyknowienna istorija (ros. Обыкновенная история), pol. Zwykła historia[1]
- 1858 – Fregat „Pallada” (ros. Фрегат „Паллада”), pol. Fregata Pallada[2]
Przypisy
edytuj- ↑ Iwan Gonczarow , Zwykła historia, Wacław Rogowicz (tłum.), Warszawa: Książka i Wiedza, 1955 (pol.).
- ↑ Iwan Gonczarow , Fregata Pallada, Roman Auderski (tłum.), Warszawa: Iskry, 1960 (pol.).
- ↑ Iwan Gonczarow , Obłomow, Franciszek Rawita-Gawroński (tłum.), Instytut wydawniczy Biblioteka Polska, 1922 (pol.).
- ↑ Iwan Gonczarow , Obłomow, Lucjan Suchanek (red.), Nadzieja Drucka (tłum.), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990, ISBN 83-04-02967-7, OCLC 749629372 [dostęp 2020-08-22] (pol.).
- ↑ Iwan Gonczarow , Urwisko, Kazimierz Andrzej Jaworski (tłum.), 1952 .
Bibliografia
edytujŹródła w języku angielskim
- Biografia Gonczarowa i informacje o jego pochówku na portalu Find A Grave. [dostęp 2014-03-20]. (ang.).
- Ivan Aleksandrovich Goncharov, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-03-20] (ang.).
Źródła w języku rosyjskim
- Biografia Gonczarowa na portalu Peoples.ru. [dostęp 2014-03-20]. (ros.).
- Biografia Gonczarowa na portalu Chronos. [dostęp 2014-03-20]. (ros.).
- Biografia Gonczarowa na portalu Krugoswiet. [dostęp 2014-03-20]. (ros.).
Linki zewnętrzne
edytuj- http://www.goncharov.spb.ru – strona poświęcona osobie i twórczości pisarza (ros.)
- Dzieła Iwana Gonczarowa w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000120963742, 0000000416419332
- VIAF: 71391722, 304918095
- LCCN: n79056733
- GND: 118540734
- NDL: 00441240
- LIBRIS: 75kmhtlr11kczqj
- BnF: 11905384r
- SUDOC: 027323706
- SBN: CFIV062414
- NLA: 35132897
- NKC: jn20000602045
- DBNL: gont001
- RSL: 000083135
- BNE: XX1162436
- NTA: 068408501
- BIBSYS: 90182061
- CiNii: DA00687684
- Open Library: OL116017A
- PLWABN: 9810671689005606
- NUKAT: n94208441
- J9U: 987007261826905171
- PTBNP: 38087
- LNB: 000029109
- CONOR: 8783971
- ΕΒΕ: 96807, 172528
- KRNLK: KAC201420524