Izbiczno

wieś w województwie wielkopolskim

Izbicznowieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Dobrzyca.

Izbiczno
wieś
Ilustracja
Centrum wsi i pozostałości po Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

pleszewski

Gmina

Dobrzyca

Liczba ludności (2022)

229[2]

Strefa numeracyjna

62

Kod pocztowy

63-330[3]

Tablice rejestracyjne

PPL

SIMC

0196457

Położenie na mapie gminy Dobrzyca
Mapa konturowa gminy Dobrzyca, w centrum znajduje się punkt z opisem „Izbiczno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Izbiczno”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Izbiczno”
Położenie na mapie powiatu pleszewskiego
Mapa konturowa powiatu pleszewskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Izbiczno”
Ziemia51°50′30″N 17°37′12″E/51,841667 17,620000[1]

Historia

edytuj

Izbiczno zostało założone przez Dobrzyckich herbu Leszczyc, właścicieli miasta i okolic. Pierwszą wzmiankę można znaleźć w protokole z roku 1510 dotyczącego uposażenia dobrzyckiego probostwa. Kolejne informacja pochodzą z ksiąg metrykalnych i datowane są na lata 1605 (o narodzinach Sebastjana Dąb, syna gajowego Marcina i Apolonii w gajówce zwanej Zielony Dąb), 1652 (o Zofii z Izbiczna) i z 1681 (o Krzysztofie z Izbiczna). Przypuszcza się, że nazwa wsi pochodzi od wyrazu izba w pierwotnym znaczeniu, czyli cała chata, a więc Izbica, Izbiczny, Izbicznoto nazwy, które nosiła wieś – miejsce, gdzie stoją chaty. Pierwsze próby osadnictwa w izbicy przeprowadzał już w roku 1602 dziedzic Skoraszewski ze Skoraszewic.

W roku 1677 zapisano w księgach kaliskich (217. f. 241-244), że Izbiczno należy do Leszczyców Dobrzyckich i są tam dwie chałupy. Sześć lat później, w 1683 r. ksiądz Gniński wspomina o Izbicznie, jako o niezamieszkanym i opuszczonym terenie.

W 1717 r. Anna z Radzewskich Dobrzycka (wraz z synami Antonim, Franciszkiem, Ignacym i Józefem) sprzedała Dobrzycę Aleksandrowi Gorzeńskiemu herbu Nałęcz, miecznikowi kaliskiemu, później podczaszemu kaliskiemu a kwotę 106 500 grzywien polskich. Z tej okazji 22 października 1717 r. odbyła się inwentura (księgi kaliskie 79. f. 498-500), w której tak opisano Izbiczno: Wieś Izbiczna, która jest pusta tylko dwie chałupy złe nie zamieszkane stoią. Pola y łąki chrostami pozarastały. Staw także osiecki pusty y zarosły y nie zastawny y drugi zamkoski także nie zastawny y zarosły.

30 sierpnia 1752 roku, Antoni Gorzeński, syn Aleksandra Gorzeńskiego, sprowadził osadników z Prus i rozmieścił ich w Izbicznie, począwszy od miejsca zwanego Bukowy (od drogi do Bud) po leśniczówkę Zielony Dąb. Spis z 1764 r. podaje, ze Izbiczno w tym czasie liczyło 20 osadników, w tym sołtysa, którzy gospodarowali na 29 hubach, 13 morgach i 129 prętach. Kolejny spis, z 1796 r. podaje nazwiska 31 osadników, w tym jednego, pełniącego funkcję nauczyciela. Po zasiedleniu Izbiczna przez Gorzeńskiego rozpoczęła się intensywna gospodarka produkcyjna. Trudno określić narodowość czy wyznanie osiedleńców sprowadzonych przez Gorzeńskiego. Izbiczno w owym czasie zamieszkiwali katolicy i luteranie (zarówno Polacy jak i Niemcy). Praktyki religijne odprawiali w kościele parafialnym w Dobrzycy.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Izbiczne Olendry należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Krotoszyn w rejencji poznańskiej[4]. Izbiczne Olendry należały do okręgu koźmińskiego tego powiatu i stanowiły część majątku Klonowo, którego właścicielem był wówczas Bandelow[4]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 343 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 37 dymów (domostw)[4].

Około 1900 r. cześć Izbiczna (wraz z ruiną gajówki Zielony Dąb) kupił Ludwik Kaczmarek ze Strzyżewa wraz z bratem Antonim. Według ksiąg metrykalnych w początkach roku 1920 mieszkały w Izbicznie tylko 3 polskie rodziny. Jednak na koniec wspomnianego roku sytuacja diametralnie się zmieniła. Część rodzin niemieckich, nie mogąc pogodzić się z niepodległością Polski, wyjechała do Rzeszy, sprzedając swe gospodarstwa Polakom. Obie społeczności żyły obok siebie w zgodzie do 1939 r. Z chwilą wybuchu II wojny światowej Polaków wysiedlono, a ich gospodarstwa przejęli tzw. Schwarzmeerzy.

W styczniu 1945 r. niemieccy gospodarze opuścili wieś, a na ich miejsce przybyli Polacy wypędzeni z kresów wschodnich zagarniętych przez Sowietów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego. We wsi znajdował się przystanek rozebranego odcinka KrotoszynPleszew Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej. Ruch zlikwidowano 12 stycznia 1986.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42721
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 366 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Jan Nepomucen Bobrowicz, Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 247.

Linki zewnętrzne

edytuj