Izdebki (województwo podkarpackie)

wieś w województwie podkarpackim

Izdebkiwieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Nozdrzec[7][6]. Leży nad rzeką Magierą dopływem Sanu.

Izdebki
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

brzozowski

Gmina

Nozdrzec

Sołectwo

Izdebki[2]

Liczba ludności (2011)

2739[3][4]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

36-203[5]

Tablice rejestracyjne

RBR

SIMC

0357713[6]

Położenie na mapie gminy Nozdrzec
Mapa konturowa gminy Nozdrzec, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Izdebki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Izdebki”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Izdebki”
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego
Mapa konturowa powiatu brzozowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Izdebki”
Ziemia49°45′26″N 22°06′16″E/49,757222 22,104444[1]
Neogotycki kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Panny Marii i św. św. Piotra i Pawła
Stadion „Orlik”
Dwór w Izdebkach – widok od frontu

Przysiółek wsi Rudawiec stanowi osobne sołectwo o nazwie Izdebki-Rudawiec[2].

W latach 1934–1954 w gminie Przysietnica. W latach 1954–1972 wieś należała do i była siedzibą władz gromady Izdebki. Od 1973 do 1 lipca 1975 w gminie Brzozów, a od 2 lipca 1976 w gminie Nozdrzec[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Integralne części wsi

edytuj
Integralne części wsi Izdebki[7][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0357720 Berskie część wsi
0357736 Potoki część wsi
0357765 Rudawiec przysiółek
0357742 Rzeki część wsi
0357759 Warzyce część wsi

Historia

edytuj

Wieś założona na prawie niemieckim w I połowie XV wieku. W 1436, miejscowość składająca się z dwóch osad Izbica i Izdebka, wchodziła w skład dóbr dynowskich, których właścicielem była Małgorzata z Kmitów Mościcowa. W 1436 – Jan Goligyan w imieniu żony Małgorzaty wystąpił do sądu grodzkiego w Sanoku przeciw Mikołajowi Kmicie kasztelanowi przemyskiemu, który zajął gwałtem dobra ojczyste Małgorzaty Goligyan, przypadłe jej po bracie zm. Janie Kmicie i jego dzieciach z Raciborza, tj. zamek Sobień z wsiami doń należącymi Olszanica, Myczkowce, Rajskie i Izdebki oraz inne. Spór ten trwał do 1441, aż gdy doszło do ugody między Małgorzatą a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza, kasztelanem przemyskim. Małgorzata była wtedy żoną Mościca z Wielkiego Koźmina. Odstąpiła Mikołajowi i jego synom zamek Sobień z wsiami do niego należącymi jak Huzele, Myczkowce, Uherce i Izdebki inne.

Nazwa wsi zmieniała się: w 1440 nazywała się Gysdbycza, Isdbycza, w 1460 – Iszdebky, a w 1468 – Hystepky, Istepka. W 1593 Katarzyna Wapowska z Maciejowskich – wdowa po Andrzeju Wapowskim właścicielu Dynowa wykupiła cerkiew i przeznaczyła na kościół. W 1593 założona została parafia rzymskokatolicka, a w 1601 wybudowano drewniany kościół, który przetrwał do 1919. W miejscu rozebranego drewnianego kościoła, wybudowano obecny murowany, neogotycki, kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Panny Marii i św. św. Piotra i Pawła. Kościół został konsekrowany w 1931. Wyposażenie kościoła stanowi część urządzeń starego drewnianego kościoła, np. późnobarokowy, osiemnastowieczny ołtarz główny. Malowany na desce obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w ołtarzu głównym przeniesiono z cerkwi greckokatolickiej. Obrazy w ołtarzach bocznych przeniesione z kościoła Kapucynów w Bliznem[9]. Parafia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Izdebkach należy do dekanatu Brzozów[10].

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Izdebkach był Bonawentura hr. Bukowski[11].

1 czerwca 2008 w Izdebkach został wybudowany pierwszy w Polsce kompleks sportowy w ramach rządowego programu Orlik 2012. Znajduje się tutaj boisko do piłki nożnej ze sztuczną nawierzchnią, boisko do siatkówki i koszykówki, a także niewielkie zaplecze szatniowe[12].

W dniach 6-7 lipca 2013 w Izdebkach odbyła się pierwsza edycja longboardowej imprezy Izdebki Camp[13].

Zabytki

edytuj
  • neogotycki kościół parafialny Zwiastowania Pańskiego i św.św. Piotra i Pawła z lat 1906-1931 nr rej.: A-570 z 5.02.1990
  • dwór Bukowskich, później Potockich, z drugiej połowy XIX wieku nr rej. A-1485 z 26.06.1992:
  • ruina spichlerza dworskiego z przełomu XVIII i XIX wieku w otoczeniu parku[14]

Osoby związane z Izdebkami

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42739
  2. a b Strona gminy. Sołtysi
  3. Wieś Izdebki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  4. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-08].
  5. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 359 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  6. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju) [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-11-18].
  7. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. Dz.U. 1976 nr 24 poz. 143
  9. Jerzy Ferdynand Adamski: Pogórze Dynowskie. Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie, 1992. ISBN 83-900733-3-1.
  10. Parafie. Archidiecezja Przemyska.
  11. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 81.
  12. Rzeszow.gazeta.pl: Pokazowy Orlik Tuska w podkarpackich Izdebkach. [dostęp 2010-07-30].
  13. Strona longboardmag.pl
  14. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 9.
  15. Telewizja Polska S.A, Paweł Baran [online], sport.tvp.pl [dostęp 2023-01-10] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj