Izerskie Garby
Izerskie Garby (niem. Weisser Steinrücken, Weiss Flins) – wzniesienie o wysokości 1084 m n.p.m. w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Zachodnich, w Górach Izerskich, w Wysokim Grzbiecie.
 Izerskie Garby – widok od strony popołudniowej na wyrobisko dawnej Kopalni Kwarcu "Stanisław" | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1084 m n.p.m. |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°51′05,600″N 15°26′08,812″E/50,851556 15,435781
| |
Lokalizacja edytuj
Wzniesienie położone jest w Sudetach Zachodnich, w środkowo-wschodniej części Gór Izerskich, w najwyższej centralnej części Wysokiego Grzbietu Gór Izerskich, między masywem Zielonej Kopy po zachodniej stronie a Zwaliskiem po wschodniej stronie, około 1,6 km na południe od Rozdroża Izerskiego.
Charakterystyka edytuj
Kopulasty szczyt wyrastający nieznacznie w kształcie rozległej kopuły ponad wierzchowinę Wysokiego Grzbietu. Powierzchnia wierzchowiny jest tak wyrównana, że wierzchołek w terenie jest trudno rozpoznawalny. Zbocze północne stromo opada w kierunku Izerskiego Rozdroża a południowe w kierunku doliny rzeki Kamiennej. Zbocza: zachodnie i wschodnie są połogie, prawie poziome. Na wschód od szczytu wznosi się nieco odosobnione i niższe wzniesienie Zwalisko (1047 m n.p.m.), oraz grupa skałek. Na północnych stokach wzniesienia położone są źródła Kwisy i jej dopływów oraz źródło Małej Kamiennej, a na zboczu południowym źródełka dopływów Kamiennej. Zbocza porośnięte są młodym, zdrowym lasem.
Budowa geologiczna i górnictwo edytuj
Masyw Izerskich Garbów położony jest w obrębie bloku karkonosko-izerskiego, w strefie kontaktu granitoidowego masywu karkonoskiego oraz metamorfiku izerskiego. Wzniesienie zbudowane jest z granitów i granitognejsów, południowo-wschodnia część wzniesienia zbudowana jest z granitów, a północno-zachodnia z gnejsów, a między nimi rozciąga się żyła kwarcu o barwie od białej do różowej. Na północnym zboczu, na wysokości 1080 m n.p.m. położone jest wyrobisko odkrywkowej Kopalni kwarcu „Stanisław”. Jest to najwyżej położony zakład wydobywczy w Polsce. Poniżej szczytu na północnym zboczu, na wysokości 710 m n.p.m., przy zielonym szlaku znajduje się stare wyrobisko po nieczynnym kamieniołomie kwarcu.
Historia edytuj
- Kwarc w obrębie wzniesienia eksploatowano już w średniowieczu. Pierwsze wyrobiska powstały na początku XIII wieku. Po II wojnie światowej wzniesienie miało nazwę: Biały Lwiniec niem. Weisse Flins, wiążącą się z legendą o słowiańskim bożku. W przeszłości wzniesienie nosiło nazwę: Weisser Steinrücken, Weisse Flins, Bily Flins, Bile Garby, Biały Lwiniec, Biały Kamień.
Inne edytuj
- W latach osiemdziesiątych XX wieku w górnych partiach szczytu w wyniku klęski ekologicznej, wywołanej zanieczyszczeniem powietrza, został całkowicie zniszczony las monokultury świerkowej, posadzony w XIX wieku. Obecnie na stokach, w miejscu zniszczonego lasu, rośnie młode pokolenie drzew, o klęsce przypominają jedynie wystające ponad młodnik obumarłe kikuty drzew.
- Na zachód od szczytu około 1000 m wznosi się Wysoka Kopa najwyższe wzniesienie Gór Izerskich.
- Szczyt bardzo często pokrywają chmury i mgła.
- W partii szczytowej pokrywa śnieżna często utrzymuje się dość długo.
- Z Izerskim Garbem związana jest legenda o ukryciu w grocie na północnym zboczu góry złotego posążka bożka Flinsa, czczonego przez słowiańskie plemię Bieżuńczan.
Turystyka edytuj
Obok szczytu prowadzą szlaki turystyczne
czerwony – czerwony szlak im. M. Orłowicza ze Świeradowa-Zdroju.
zielony – z Rozdroża Izerskiego do Jakuszyc
niebieski – z Rozdroża Izerskiego na Zimną Przełęcz.- Wzniesienie stanowi punkt widokowy z którego roztaczają się rozległe widoki na górski krajobraz.
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 1 Góry Izerskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa – Kraków 1989, ISBN 83-7005-095-6
- Góry Izerskie, mapa turystyczna, skala 1:50 000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2008/2009, wyd. V, ISBN 978-83-60975-68-8