James Gandolfini

James Joseph Gandolfini (ur. 18 września 1961 w Westwood, zm. 19 czerwca 2013 w Rzymie) – amerykański aktor, trzykrotny zdobywca nagrody Emmy za rolę Tony’ego Soprano w serialu Rodzina Soprano. Grał on tam włosko-amerykańskiego bossa mafii, starającego się pogodzić swoje życie rodzinne z interesami. Zagrał także w filmach Osiem milimetrów, Prawdziwy romans, Mexican i Dorwać małego.

James Gandolfini

James Gandolfini na Festiwalu Filmowym w Toronto (2011)
Imię i nazwisko	James Joseph Gandolfini
Data i miejsce urodzenia	18 września 1961 Westwood
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 2013 Rzym
Zawód	aktor
Współmałżonek	1. Marcy Wudarski (1999–2002) 2. Deborah Lin (2008–2013)
Lata aktywności	1987–2013

Życiorys

Wczesne lata

Gandolfini urodził się w Westwood, New Jersey we włosko-amerykańskiej rodzinie. Jego matka, Joan, była kelnerką, a ojciec, Michael Gandolfini, dozorcą. Miał jedną siostrę, Johannę. Dorastał w Park Ridge, tam ukończył szkołę średnią. Następnie dostał się na Uniwersytet Rutgersa. Gandolfini był także DJ-em w nocnym klubie Melody Bar w New Brunswick, New Jersey.

Kariera

Do kilku znaczących ról jakie zagrał zaliczają się rola Virgila w thrillerze romantycznym Prawdziwy romans, w którym wcielił się w rolę brutalnego gangstera. W 1994 roku zagrał w filmie Na granicy ryzyka. Pojawił się także w obrazie Pod presją, ponownie jako gangster.

Kolejne dwa lata były pracowite. Na początek wystąpił Karmazynowym przypływie gdzie grał u boku Gene’a Hackmana i Denzela Washingtona. Następnie zagrał jeszcze z tymi aktorami w innych filmach; z Washingtonem w thrillerze W sieci zła w 1998 roku, a z Hackmanem w komedii Mexican w 2001 roku. W 1995 roku można go było zobaczyć jeszcze w filmie Dorwać małego.

W filmie Osiem milimetrów z 1999 roku wcielił się w postać Eddiego Poole, pobitego na śmierć przez Toma Wellesa (granego przez Nicolasa Cage’a). Inne charakterystyczne role to m.in. sprzedawcy w filmie Człowiek, którego nie było, wroga Roberta Redforda w Ostatnim bastionie oraz rola homoseksualnego mordercy w filmie Mexican.

Najbardziej rozpoznawaną rolą Gandolfiniego jest postać Tony’ego Soprano w serialu Rodzina Soprano, w której gra bossa mafii i ojca amerykańskiej rodziny. Dzięki roli w serialu otrzymał trzy nagrody Emmy dla najlepszego aktora.

Życie osobiste

Gandolfini był żonaty z Marcy Wudarski, lecz rozwiódł się z nią w 2002 roku. Z tego związku miał syna (ur. 2000 r.). W 2008 ożenił się z Deborah Lin, z którą miał córkę (ur. w październiku 2012 r.).

W wolnym czasie lubił grać na trąbce i saksofonie.

W dniu 4 maja 2006 Gandolfini miał wypadek na skuterze Vespa – potrąciła go taksówka. Musiał przejść operację kolana, co opóźniło premierę ostatnich odcinków serialu Rodzina Soprano.

Aktor zmarł 19 czerwca 2013 podczas wakacji we Włoszech. Prawdopodobną przyczyną śmierci był zawał serca.

Filmografia

• Ostatni skaut (1991), jako ochroniarz Marcone'a
• Obcy wśród nas (1992), jako Tony Baldessari
• Prawdziwy romans (1993), jako Virgil
• Znaleźne (1993), jako Billy Coyle
• Szczęściarz (1993), jako Mike
• Włoski film (1993)
• Angie (1994), jako Vinnie
• Na granicy ryzyka (1994), jako Ben Pinkwater
• Nowy świat (1995), jako Will Caberra
• Karmazynowy przypływ (1995), jako porucznik Bobby Dougherty
• Dorwać małego (1995), jako Bear
• Pod presją (1996), jako Eddie
• Noc na Manhattanie (1997), jako Joey Allegretto
• Pistolet (1997), jako Walter
• Jak jej nie kochać (1997), jako Kiefer
• Dwunastu gniewnych ludzi (1997), jako przysięgły #6
• Perdita Durango (1997), jako Willie 'Woody' Dumas
• W sieci zła (1998), jako Lou
• Potęga przyjaźni (1998), jako Kenneth „Kenny” Kane
• Adwokat (1998), jako Al Love
• Rodzina Soprano (1999-2007), jako Tony Soprano
• Osiem milimetrów (1999), jako Eddie Poole
• A Whole New Day (1999), jako Vincent
• Mexican (2001), jako Winston Baldry
• Człowiek, którego nie było (2001), jako Big Dave Brewster
• Ostatni bastion (2001), jako pułkownik Winter
• Przetrwać święta (2004), jako Tom Valco
• Romanse i papierosy (2005), jako Nick Murder
• Wszyscy ludzie króla (2006), jako Tiny Duffy
• Samotne serca (2006), jako Charles Hildebrandt
• ABCD Camp (2007) jako Sonny Vaccaro
• Metro strachu (2009) jako burmistrz Nowego Jorku
• Witamy u Rileyów (2010) jako Doug Riley
• Wróg numer jeden (2012) jako dyrektor CIA, Leon Panetta
• Ani słowa więcej (2013) jako Albert
• Brudny szmal (2014) jako Marv

Nagrody

• 1999: Rodzina Soprano (nominacja) Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2000: Rodzina Soprano Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2000: Rodzina Soprano Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2001: Rodzina Soprano (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2001: Rodzina Soprano Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2002: Rodzina Soprano (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2003: Rodzina Soprano Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2003: Rodzina Soprano (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2004: Rodzina Soprano (nominacja) Emmy wyróżniająca się rola w serialu

Bibliografia

• DaveD. Itzkoff DaveD., James Gandolfini Is Dead at 51; a Complex Mob Boss in ‘Sopranos’, nytimes.com, 19 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-19]  (ang.).
• ScottS. Collins ScottS., James Gandolfini dies at 51; actor starred in 'The Sopranos', articles.latimes.com, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-23]  (ang.).
• RonaldR. Bergan RonaldR., James Gandolfini, Sopranos superstar, guardian.co.uk, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-20]  (ang.).
• AnthonyA. Hayward AnthonyA., James Gandolfini: The beloved star of The Sopranos who described himself as a '260lb Woody Allen', independent.co.uk, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-20]  (ang.).
• James Gandolfini, telegraph.co.uk, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-07-04]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• James Gandolfini w bazie IMDb (ang.)
• James Gandolfini w bazie Filmweb
• James Gandolfini w bazie Notable Names Database (ang.)
• Nieoficjalna strona (wersja archiwalna)