Jan Kamieński
Jan Kamieński pseud. „Frant”, „Cozas” (błędnie „Cozaś”), „Chyży”, „Konar”, „Litwin”, „Klimaszewski” (ur. 17 czerwca 1906 w Klewinowie, zm. 29 maja 1987 w Spring Hill na Florydzie) – oficer Wojska Polskiego II RP, Armii Krajowej, NIE i NSZ, dyplomowany podpułkownik piechoty służby stałej, cichociemny. Zwykły Znak Spadochronowy nr 2995, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1970[1].
 podpułkownik dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 czerwca 1906 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 maja 1987 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1931–1946 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
62 Pułk Piechoty (II RP) |
| Stanowiska |
oficer sztabu, oficer Oddziału i szef Oddziału III KG AK, komendant Obszaru Zachodniego NIE, inspektor Inspektoratu Południowego NSZ |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa |
| Późniejsza praca |
zarządca części majątku rządu RP na uchodźstwie |
| Odznaczenia | |
     | |
Życiorys edytuj
W latach 1922–1928 uczył się w Gimnazjum Państwowym im. T. Kościuszki w Słonimiu, gdzie zdał maturę. Od lipca 1928 do maja 1929 roku uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Berezie Kartuskiej, następnie do września 1929 w Szkole Podchorążych Saperów, później do 15 sierpnia 1931 w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Awansowany na stopień podporucznika 15 sierpnia 1931, przydzielony jako dowódca 9 następnie 8 plutonu, później 9 kompanii, potem dowódca 2 i 8 kompanii 62 pułku piechoty. W latach 1937–1938 studiował w Wyższej Szkole Wojennej (XVIII promocja), po jej ukończeniu mianowany oficerem dyplomowanym, awansowany na stopień kapitana dyplomowanego 19 marca 1939[2].
We wrześniu 1939 roku walczył jako oficer operacyjny w 4 Dywizji Piechoty. 17 października przekroczył granicę polsko-węgierską. Na Węgrzech był internowany w Wyszehradzie nad Dunajem. 11 grudnia 1939 wraz z Henrykiem Krajewskim oraz dwoma oficerami uczestniczył w nieudanej ucieczce Dunajem. Od 2 stycznia 1940 we Francji, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, przydzielony jako szef Oddziału III (operacyjnego) sztabu 1 Dywizji Grenadierów. Uczestnik kampanii francuskiej, czterokrotnie ranny, 4-krotnie odznaczony Krzyżem Walecznych oraz francuskim Croix de Guerre. W okresie 21 czerwca – 16 września 1940 przebywał w szpitalu w niewoli niemieckiej[2].
Uciekł, od 21 września 1940 przez rok, jako szef placówki Oddziału II (wywiad) w Lyonie organizował nielegalną ewakuację polskich żołnierzy przez Hiszpanię, Portugalię, Gibraltar do Wielkiej Brytanii. Od 5 stycznia 1942 tym samym szlakiem dotarł do Wielkiej Brytanii. 16 lutego został przydzielony do 3 kompanii strzeleckiej I Oficerskiego Baonu Szkolnego i wyznaczony na stanowisko wykładowcy na kursie dowódców kompanii. Od 7 maja do 16 listopada 1942 przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza jako szef Wydziału Wyszkolenia, następnie od 17 listopada 1942 przeniesiony do Oddziału III (operacyjnego)[2].
Zgłosił się do służby w kraju, przeszkolony na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.ni. spadochronowym i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 16 maja 1942, awansowany na stopień majora, ze starszeństwem od 1 marca 1944[2].
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 8/9 kwietnia 1944, w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 7”, na placówkę odbiorczą „Jodła 1” 134 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w widłach Pilicy i Wisły, w okolicy miejscowości Paprotnia, Łękawica, 12 km na północny wschód od stacji kolejowej Dobieszyn, w powiecie kozienickim. Razem z nim skoczyli: ppor. Tadeusz Kobyliński ps. Hiena, por. Tadeusz Starzyński ps. Ślepowron oraz kurier ppor. Wiktor Karamać ps. Kabel[3].
Po skoku i aklimatyzacji do realiów okupacyjnych, przydzielony do Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK. W Powstaniu Warszawskim nadal jako oficer tego oddziału, w tzw. I rzucie Komendy Głównej AK. Przeszedł szlak bojowy Wola – Stare Miasto – kanały – Śródmieście Północ – Śródmieście Południe. Po kapitulacji powstania wyszedł z miasta z ludnością cywilną. Od 18 października 1944 do 24 stycznia 1945 szef Oddziału III KG AK[2].
Po rozwiązaniu AK, do 21 marca 1945 jako komendant Obszaru Zachodniego NIE, działał także, pod pseudonimem „Klimaszewski”, jako inspektor Inspektoratu Południowego NSZ (województwa: krakowskie, rzeszowskie, kieleckie, śląsko-dąbrowskie i wrocławskie). Do 6 sierpnia 1945 pod pseudonimem „Litwin” komendant Okręgu Kraków Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj.
Po rozwiązaniu DSZ na Kraj 6 sierpnia 1945 opuścił Polskę dotarł do 2 Korpusu we Włoszech, a następnie przybył do Londynu. 7 września 1945 zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza. Został ponownie skierowany do kraju, gdzie przybył na początku 1946, mieszkał m.in. w Zakopanem. Zagrożony aresztowaniem wyjechał, 17 sierpnia 1946 roku przyjechał do Wielkiej Brytanii.
Na polecenie emigracyjnego rządu R.P. oraz gen. Tadeusza Komorowskiego ps. Bór podjął się misji wyjazdu do Francji oraz Belgii w celu przejęcia ogółem ok. 2,5 mln dolarów (w tym w złocie) zdefraudowanych i ukrytych przez gen. Tatara. W ocenie ministra obrony narodowej gen. Romana Odzierzyńskiego ([pismo z 29 października 1949 L.dz. 467/49) – „Akcję całą sprawnie przeprowadził, wszystkie pieniądze podjął, wywiózł i zabezpieczył, odcinając za sobą i pieniędzmi wszelkie ślady”[4]. Pozostał na emigracji, od 1946 do co najmniej 1955 był dysponentem części funduszy, pochodzących z amerykańskiej pomocy dla AK, z których finansowano funkcjonowanie kilku kolejnych rządów RP na uchodźstwie[5]. Był wykonawcą uchwały Rządu R.P. z 8 września 1952 o przejęciu i likwidacji mienia państwowego znajdującego się w jego posiadaniu. Powołana 1 września 1954 przez Tymczasową Radę Jedności Narodowej Komisja do Rozpatrzenia Spraw łączności z Krajem w sprawozdaniu z 28 stycznia 1956 oceniła krytycznie jego sprawność zarządzania finansami. Prezes Rady Ministrów i Kierownik Ministerstwa Skarbu gen. Roman Odzierzyński w oświadczeniu z 22 grudnia 1952 stwierdził, że „ppłk J. Kamieński wykonał uchwałę Rządu R.P. z dnia 8.9.1952 r. o przejęciu i likwidacji mienia państwowego, jakie znajdowało się w tym czasie w jego posiadaniu, rzetelnie i zgodnie z dyspozycjami rządu.”[2]
Zmarł 16 sierpnia 1987 w Spring Hill na Florydzie (Stany Zjednoczone), pochowany na cmentarzu w Tryczówce (woj. podlaskie).
Awanse edytuj
- podporucznik – ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1931 roku
- porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku
- kapitan – 19 marca 1939 roku
- major – ze starszeństwem z dniem 1 marca 1944 roku
- podpułkownik – 1 września 1945 roku.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Medal Wojska[6]
- Znak Spadochronowy Armii Krajowej[6]
- Krzyż Wojenny (Francja) ze srebrną gwiazdą.
Życie prywatne edytuj
Jan Kamieński był synem Michała i Amelii z domu Matel. W 1935 roku ożenił się z Aliną Konarzewską. Mieli dwie córki, jedną z nich była Halina Teresa (ur. w 1937 roku).
Jego ciało po śmierci zostało sprowadzone do Polski i pochowane na cmentarzu w Tryczówce.
Upamiętnienie edytuj
We wsi Grabów nad Pilicą, gdzie znajdował się rejon zrzutu cichociemnych, w tym Jana Kamieńskiego, odsłonięto pomnik w postaci głazu z tablicą upamiętniającą operację „Weller 7”. 10 marca 2024 przy kościele w Tryczówce k. Białegostoku odsłonięto tablicę upamiętniającą pułkownika Jana Kamieńskiego[7]
Przypisy edytuj
- ↑ Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-01-22] (pol.).
- ↑ a b c d e f Teka personalna, 1942–1985, s. 3-51 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0099.
- ↑ Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 123-127, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
- ↑ Jan Kamieński - Cichociemny [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-01-22] (pol.).
- ↑ Tadeusz Skarzyński „Bończa”: Płk NSZ „Bohun” Dąbrowski – Skarbek cz. 2. [dostęp 2013-11-09].
- ↑ a b Kamienski, Jan "Frant" - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2021-11-23].
- ↑ We wsi Tryczówka upamiętniono cichociemnego płk. Jana Kamieńskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-10] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Rozkazy dzienne. I Oficerski Baon Szkolny, 1942.
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 44–46. ISBN 83-902499-5-2.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 333. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny, 1982, s. 187–188.
- Powstańcze biogramy. [dostęp 2013-11-09].
- Jan Kamieński. [dostęp 2013-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-09)].
Linki zewnętrzne edytuj
- Biogram. elitadywersji.org