Wikipedia

Jan Nepomucen Potocki (1867–1942)

hrabia, właściciel Zakładu Zdrojowego w Rymanowie, poseł do Rady Państwa i Sejmu Krajowego Galicji

Jan Nepomucen Potocki h. Pilawa (ur. 29 kwietnia 1867 w Oleszycach, zm. 13 marca 1942 w Rymanowie-Zdroju) – hrabia, właściciel Zakładu Zdrojowego w Rymanowie, poseł do Rady Państwa i Sejmu Krajowego Galicji, działacz społeczny.

Jan Nepomucen Potocki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 kwietnia 1867
Oleszyce

Data i miejsce śmierci

13 marca 1942
Rymanów-Zdrój

Zawód, zajęcie

właściciel Zakładu Zdrojowego w Rymanowie

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Syn Stanisława Antoniego Potockiego i Anny z Działyńskich Potockiej. Ożeniony w 1882 r. w Krakowie z Różą Marią Wodzicką (1868–1902) córką hrabiego Kazimierza Wodzickiego (1816–1889), pisarza, ziemianina, ornitologa – posła. Z nią Jan miał czworo dzieci, m.in.:

Jan Nepomucen w 1905 poślubił w Przemyślu Marię Szajer (1879–1969), z którą miał: Ignacego Potockiego (1906–1994) dr. inż. balneologa, Jana Potockiego (mieszkał potem w Szwecji) i córki: Zofię Marię z Potockich Mańkowską, Marię z Potockich Jordan Stojowską[1].

W trakcie IX kadencji (1897–1900) Rady Państwa, po śmierci posła Józefa Wiktora, został wybrany na jego miejsce 7 czerwca 1899[2][3]. W grudniu 1900 został wybrany posłem z kurii IV wiejskiej do Rady Państwa X kadencji (1901–1907)[4][5]. W 1913 został wybrany posłem z kurii IV wiejskiej Sanok do Sejmu Krajowego Galicji[6][7] ostatniej (jednorocznej) X kadencji (1913–1914)[8]. Od 1903 był członkiem Rady c. k. powiatu sanockiego, wybrany z grupy większych posiadłości, pełnił funkcję zastępcy członka wydziału powiatowego[9][10][11][12], ponownie wybrany od 1907 nadal był zastępcą członka wydziału powiatowego[13][14][15][16][17], wybrany ponownie w wyborach w 1912 z grupy gmin wiejskich, pierwotnie przegrał wówczas z Kazimierzem Laskowskim wybory na stanowisko prezesa (marszałka) rady powiatowej[18][19][20], zaś około 1913 objął tę funkcję[21][22].

Był członkiem oddziału sanocko-lisko-krośnieńskiego C. K. Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie[23]. 23 listopada 1905 został wybrany przewodniczącym zarządu powiatowego w Sanoku Towarzystwa „Kółek Rolniczych” z siedzibą we Lwowie[24] i pełnił funkcję w kolejnych latach[25][26]. Według stanu z początku 1906 Jan Potocki posiadał cztery obszary dworskie na obszarze powiatu sanockiego[27]. W 1911 był właścicielem tabularnym dóbr Posada Górna (266 ha), Wólka (91 ha), Wołtuszowa (489 ha)[28]. Według stanu z 1914 był prezesem Krajowego Związku Zdrojowisk i Uzdrowisk we Lwowie, a w strukturze tegoż był prezesem sekcji turystycznej i II wiceprezesem Własnego Galicyjskiego Zakładu Kredytowego[29]. Pełnił funkcję prezesa założonego w 1929 sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[30][31]. W latach 20. zasiadł w radzie Komunalnej Kasy Oszczędności w Sanoku[32]. Został wiceprezesem zarządu powołanego 10 stycznia 1931 Podkarpackiego Związku, zrzeszającego przemysłowców naftowych[33]. Do 1934 był członkiem zarządu sanockiego oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża[34].

Jan Nepomucen był uzdolnionym myśliwym – jest posiadaczem rekordu Polski dotyczącego liczby strzelonych rysi (12 sztuk), w tym 3 sztuki strzelone trypletem (trzema strzałami z trzech luf drylinga)[35]. Był także właścicielem jednego z pierwszych w Galicji samochodów – austriackiego Lesdorfa z 1892 roku[35]. Był inicjatorem budowy dróg w regionie w latach 30. W tym celu stworzył tzw. „święto pracy” – ideę, w myśl której poświęca się dobrowolnie przynajmniej jeden dzień w roku w ramach pracy społecznej na rzecz wykonania ważnego dzieła w infrastrukturze okolicy miejsca zamieszkania (budowano tak drogi, domy ludowe, kaplice, mosty, kładki itp.)[36]. Kilka odcinków dróg otwarto podczas Zjazdu Górskiego w Sanoku w sierpniu 1936[37]. Przekazywał budulec celem wznoszenia szkół, remiz strażackich czy mostów.

Pisarz Kalman Segal w swojej powieści pt. Nad dziwną rzeką Sambation, napisanej w 1955 i wydanej w 1957, zawarł odniesienia do Jana Potockiego i jego inicjatywy „święta pracy”[38].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego – Jan Nepomucen hr. Potocki z Złotego Potoka h. Pilawa (Złota) (ID: lu.23243). sejm-wielki.pl. [dostęp 2016-04-12]. (pol.).
  2. ↑ Z tygodnia. „Głos Rzeszowski”, s. 1, Nr 27 z 2 lipca 1899. 
  3. ↑ Jan Stapiński (oprac. Janusz Albin, Józef Ryszard Szaflik): Listy Jana Stapińskiego z lat 1895–1928. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977, s. 74.
  4. ↑ Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 51 z 23 grudnia 1900. 
  5. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 358.
  6. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 27 z 1 lipca 1913. 
  7. ↑ Wybory posłów na Sejm Krajowy z kuryi gmin wiejskich. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 148 z 1 lipca 1913. 
  8. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 357.
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 352–353.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 352–253.
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 366.
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 366.
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 366.
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 394–395.
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 394–395.
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 408–409.
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 409–410.
  18. ↑ W przededniu ukonstytuowania Rady powiatowej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 42, s. 1–2, 20 października 1912. 
  19. ↑ Ukonstytuowania Rady powiatowej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 44, s. 1–2, 3 listopada 1912. 
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 461.
  21. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 468–469.
  22. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 356.
  23. ↑ Szematyzm na rok 1895. Lwów: 1895, s. 650.
  24. ↑ Zgromadzenie powiatowej Kółek Rolniczych w Sanoku. „Przewodnik Kółek Rolniczych”, s. 462, Nr 24 z 1905. 
  25. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 878.
  26. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 878.
  27. ↑ Z prowincji. Z Sanoka. „Kurjer Lwowski”. Nr 26, s. 4, 26 stycznia 1906. 
  28. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 18, 22.
  29. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1047-1048.
  30. ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
  31. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne – Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 607.
  32. ↑ Do wszystkich zwierzchności gmin w powiecie. „Dziennik Urzędowy Powiatu Sanockiego”, s. 1, Nr 44 z 15 kwietnia 1929. 
  33. ↑ Stanisław Dunikowski: Walka o byt polskiego przemysłu naftowego w r. 1930–31. Krosno: 1931, s. 57–58.
  34. ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1930–1939 (zespół 23, sygn. 17, nr mikr. 160760). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 358.
  35. ↑ a b Wspomnienia Ignacego Potockiego z Rymanowa (1906–1994) – Polowania na Rysie (...). [dostęp 2013-10-05].
  36. ↑ 20-lecie komunikacji w Polsce odrodzonej. Kraków: Ilustrowany Kurier Codzienny, 1939, s. 408.
  37. ↑ Edward Zając. Zjazd Ziem Górskich w Sanoku. 14–17 sierpnia 1936 r. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 33 (249) z 16 sierpnia 1996. 
  38. ↑ Kalman Segal: Nad dziwną rzeką Sambation. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1957, s. 47–59.
  39. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za owocną pracę społeczną na polu uzdrowiskowem”.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Nepomucen_Potocki_(1867–1942)&oldid=75669871”