Wikipedia

Jan Nowakowski (historyk literatury)

polski historyk literatury

Jan Teofil Nowakowski (ur. 1 maja 1908 w Sosnowcu, zm. 11 kwietnia 1991 w Krakowie[1]) – polski historyk literatury, literaturoznawca, profesor nauk humanistycznych.

Jan Teofil Nowakowski
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

1 maja 1908
Sosnowiec

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 1991
Kraków

Profesor nauk humanistycznych
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1951 – filozofia
Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1971

Doktor honoris causa
Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie – 1985
Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie

Okres zatrudn.

1950–1978

Dziekan
Wydział

Filologiczno-Historyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie

Okres spraw.

1959–1963

Poprzednik

Ignacy Zarębski

Następca

Jan Konopnicki

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie inteligenckiej: jego ojciec Jan był urzędnikiem, a francuskiego pochodzenia matka, Janina, nauczycielką-romanistką[1]. Gimnazjum ukończył w Sosnowcu[2]. Od 1926 r. studiował filologię polską oraz filologię germańską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W roku 1930 przebywał za granicą, studiując literaturę francuską na Uniwersytecie w Grenoble[1]. W 1931 r. uzyskał tytuł magistra filologii polskiej[1] na UJ. Jego promotorem był Ignacy Chrzanowski[2]. W tymże roku podjął pracę jako nauczyciel w gimnazjum w Wołkowysku, gdzie uczył języków polskiego, łacińskiego i francuskiego, a ponadto historii, propedeutyki filozofii oraz wiedzy o Polsce współczesnej[2]. Później przeniósł się do Brześcia nad Bugiem i w tamtejszej szkole pracował jako polonista[2]. W 1936 r. został dyrektorem biblioteki Kuratorium Okręgu Szkolnego Brzeskiego[1].

W okresie okupacji prowadził w Warszawie tajne komplety polonistyczne. Działał ponadto w Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, a w okresie powstania warszawskiego zaangażował się w działania obrony cywilnej[1]. Po upadku powstania przedostał się do Rabki i został na krótko aresztowany. Po zakończeniu działań wojennych i uwolnieniu zamieszkał w Krakowie, gdzie pracował jako nauczyciel w liceach im. św. Jacka oraz im. H. Sienkiewicza[1]. W latach 1947–1950 pracował jako wizytator kuratoryjny szkół średnich[3]. W 1950 r., za sprawą Wincentego Danka[4] zatrudniony został w krakowskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej. W 1951 r. pod kierunkiem Kazimierza Wyki uzyskał stopień doktora filozofii. W 1954 r. zdobył tytuł docenta, profesurę nadzwyczajną w 1962 r., a zwyczajną w 1971 r.[1] W krakowskiej WSP sprawował liczne funkcje, takie jak:

  • kierownik Katedry Literatury Polskiej (1954–1971)
  • kierownik Zakładu Literatury Polskiej (1971–1976)
  • dyrektor Instytutu Filologii Polskiej (1976–1978)
  • dziekan Wydziału Filologiczno-Historycznego (1959–1963)[5]

W latach 1957–1960 był członkiem Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich PAN, a także wieloletnim aktywnym członkiem krakowskiego oddziału PAN[6]. Udzielał się jako członek licznych rad i towarzystw naukowych oraz społecznych, m.in. w komitecie redakcyjnym „Ruchu Literackiego” i „Rocznika Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, Towarzystwie im. Marii Konopnickiej, Akademii Adama Mickiewicza w Bolonii czy Polskim Towarzystwie Współpracy Naukowej z Francją[6]. Był członkiem Rady Wydawniczej „Prac Historycznoliterackich PAN”[7]. Wypromował ponad 20 doktorów i kilkuset magistrów[6]. W 1985 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa WSP. Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[8] (kwatera XLVI-4-6)[9].

Zainteresowania naukowe edytuj

W kręgu jego zainteresowań badawczych znajdowały się m.in. literatura romantyczna i młodopolska, twórczość pisarzy francuskich, teatrologia[10]. Badał przez wiele lat twórczość Stanisława Wyspiańskiego i opublikował wiele szczegółowych artykułów w tym zakresie[11]. Pod wpływem Kazimierza Wyki skupiał się także na badaniach nad dziełami Teofila Lenartowicza. Spośród pisarzy francuskich szczególnie pogłębione badania naukowe prowadził Nowakowski nt.: Romaina Rollanda, Franciszka Rabelais'a, Honoré'a Balzaca i Émile’a Zoli[12]. Badał ponadto wzajemne związki literatur polskiej i francuskiej[13]. Jest również autorem licznych prac z zakresu metodyki nauczania akademickiego i kształcenia nauczycieli[14]. Do grona jego uczniów należeli m.in. Bolesław Faron i Stanisław Żak[15].

Publikacje edytuj

  • Przymierze z Ziemią. Ochrona przyrody a wychowanie, Kraków 1946.
  • Historia literatury powszechnej i polskiej na tle dziejów kultury z wypisami. Rok 2. Literatura XIX wieku, Warszawa 1949 (wraz z Kazimierzem Kosińskim).
  • Spór o Zolę w Polsce. Z dziejów pozytywistycznej recepcji naturalizmu francuskiego, Wrocław 1951.
  • Teofil Lenartowicz i jego poezja, Kraków 1970[16].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h Kiryk, Hampel i Pietrzkiewicz (red.) 2006 ↓, s. 388.
  2. ↑ a b c d Faron 1991 ↓, s. 278.
  3. ↑ Faron 1991 ↓, s. 279.
  4. ↑ Danek 1975 ↓, s. 7.
  5. ↑ Kiryk, Hampel i Pietrzkiewicz (red.) 2006 ↓, s. 388=399.
  6. ↑ a b c Kiryk, Hampel i Pietrzkiewicz (red.) 2006 ↓, s. 399.
  7. ↑ Faron 1991 ↓, s. 280.
  8. ↑ a b Kiryk, Hampel i Pietrzkiewicz (red.) 2006 ↓, s. 390.
  9. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Jan Nowakowski. rakowice.eu. [dostęp 2020-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
  10. ↑ Faron 1991 ↓, s. 282–283.
  11. ↑ Faron 1991 ↓, s. 282–284.
  12. ↑ Faron 1991 ↓, s. 283.
  13. ↑ Danek 1975 ↓, s. 8.
  14. ↑ Faron 1991 ↓, s. 282.
  15. ↑ Danek 1975 ↓, s. 9.
  16. ↑ Jarowiecki 1975 ↓.
  17. ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za krzewienie czytelnictwa”.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Nowakowski_(historyk_literatury)&oldid=70877621”