Jan Skrzek

polski muzyk, kompozytor

Jan „Kyks” Skrzek (ur. 21 listopada 1953 w Siemianowicach Śląskich, zm. 29 stycznia 2015 w Katowicach[1]) – polski muzyk i kompozytor bluesowy, grał na harmonijce ustnej i fortepianie, młodszy brat Józefa Skrzeka. Jan Skrzek identyfikował się z kulturą Górnego Śląska i ją współtworzył, poruszał w swojej twórczości problemy dnia codziennego mieszkańców tego regionu. Brał udział w licznych koncertach i festiwalach, nagraniach, programach telewizyjnych i filmach. Wydano szereg jego płyt. Muzyk przez lata mieszkał w Katowicach[2].

Jan „Kyks” Skrzek
Ilustracja
Jan Skrzek, 2009
Imię i nazwisko

Jan Skrzek

Pseudonim

Kyks

Data i miejsce urodzenia

21 listopada 1953
Siemianowice Śląskie

Data i miejsce śmierci

29 stycznia 2015
Katowice

Przyczyna śmierci

udar mózgu

Instrumenty

harmonijka ustna, fortepian

Gatunki

blues

Zawód

muzyk

Aktywność

1973–2015

Życiorys

edytuj

Działalność artystyczną rozpoczął w jazz-rockowym zespole Rak, w którym występował w latach 1973–1976[3]. Na zaproszenie swojego starszego brata, Józefa Skrzeka, wziął udział w sesji nagraniowej albumu grupy SBB, zatytułowanego „Memento z banalnym tryptykiem” oraz jego solowych wydawnictw, jak Józefina czy ścieżka dźwiękowa do filmu Wojna światów – następne stulecie[3]. Efektem współpracy braci był również występ w ramach festiwalu Folk-Blues Meeting ’80 w Poznaniu. 28 lutego 1982 roku, kilkunastominutową introdukcją na harmonijce, otworzył IV Dyskotekę-Gigant w katowickiej hali koncertowej Spodek[3]. Uczestniczył również w finałowych koncertach Rawa Blues Festival, podczas których występował w programach solowych, sporadycznie w skompletowanych składach, m.in. w duecie z Jerzym Styczyńskim, a także w towarzystwie saksofonisty sopranowego i wokalistek czy grupy Bezdomne Psy[3]. Ponadto muzyk gościł na festiwalu Olsztyńskie Noce Bluesowe, koncertach „Blues Top 85” w Sopocie, Top Blues Feeling ’85 w Łodzi, Camping Muzyczny w Brodnicy, Zaczarowany Świat Harmonijki w Poznaniu oraz Blues nad Piławą w Głowaczewie (najpierw z grupą Bezdomne Psy, natomiast w latach 1991–1992 jako solista)[3]. W 1985 roku miała miejsce premiera debiutanckiego wydawnictwa artysty – albumu koncertowego Górnik Blues, zawierającego zapis koncertu, zarejestrowany w klubie Leśniczówka w Chorzowie. W 1986, wcześniej zrealizowane przez Kyksa nagrania, ukazały się na jednej stronie kasety Blues po polsku vol. 1, a rok później na składance Greatest Hits. W 1988 roku, wraz z 6-osobowym chórkiem, muzyk zrealizował drugi album, pt. Nikt nie zawróci kijem Wisły[3]. W późniejszym czasie ukazały się płyty „Kyksówka Blues” (1989) oraz „Nowy Świat Blues” (1992), utrzymane w ostrzejszej, blues-rockowej konwencji, z akompaniamentem zespołu Bezdomne Psy. Następnie muzyk skoncentrował swoją działalność głównie na występach klubowych, okazjonalnie w ramach festiwali, m.in. Bluesa na Dołku '94 w Ciechanowie. Ponadto wziął udział w musicalu „Pozłacany warkocz” oraz wystąpił w filmach Janusza Kidawy i Kazimierza Kutza. W 1997 roku ukazała się płyta Modlitwa bluesmana w pociągu, poświęcona pamięci Ryszarda Riedla, zrealizowana z zespołem Bezdomne Psy oraz Rafałem Rękosiewiczem i Bronisławem Dużym, zyskała miano „Bluesowego Albumu Roku 1997'”. W 2003 po śmierci basisty Jerzego „Kawy” Kawalca zakończyła działalność grupa „Bezdomne Psy”. W tym samym roku zawiązał się zespół Śląska Grupa Bluesowa. W 2005 roku wydany został album Bo takie są dziewczyny, nagrany z Śląską Grupą Bluesową[3]. Grupa wydała swoje koncertowe DVD „Blues Night” oraz nagrała jeszcze dwie płyty: w 2009 roku „Pełnia Słońca” oraz w 2014 roku ostatni album Jana Skrzeka „Kolory Bluesa”. W 2011 roku Skrzek wystąpił gościnnie na płycie katowickiego rapera Miuosha Piąta strona świata[4]. Muzyk zaśpiewał w utworze tytułowym[4]. Z zespołem Śląska Grupa Bluesowa[3] koncertował do śmierci. Ostatnie koncerty odbyły się od 6 do 10 stycznia 2015 w Toruniu, Gdyni, Elblągu i Częstochowie. Pośmiertnie, 20 kwietnia 2016, został uhonorowany przez Związek Górnośląski Nagrodą im. Wojciecha Korfantego[5].

W 2015 został upamiętniony w Galerii Artystów na pl. Grunwaldzkim w Katowicach, gdzie odsłonięto jego popiersie[6].

Śmierć

edytuj

Został znaleziony nieprzytomny w swoim mieszkaniu przez przyjaciół z zespołu, a następnie przewieziony do szpitala w Katowicach-Ligocie. Przyczyną stanu muzyka był udar mózgu[7]. Zmarł 29 stycznia 2015 roku w Katowicach[1]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 2 lutego o godz. 11.00 w kościele pw. św. Michała Archanioła w Siemianowicach Michałkowicach. W uroczystościach, poza rodziną, uczestniczyli koledzy z branży, śląscy artyści oraz władze Siemianowic Śląskich. Jan „Kyks” Skrzek został pochowany na cmentarzu przy parafii św. Michała Archanioła[8].

Dyskografia

edytuj

Składanki

edytuj
  • Jan „Kyks” Skrzek, Greatest Hits, MC Polton PC-027 (1987)[13]
  • Różni wykonawcy, Olsztyńskie noce bluesowe, (12.08.1984, w Amfiteatrze w Olsztynie), MC Alma-Art Karolina (brak numeru) (198?)[13]
  • Różni wykonawcy, Blues po polsku vol. l, (A drogą mleczną płynie blues / Mój przyjaciel kazoo / O mama blues / Song o stryju Józefie), MC Polskie Nagrania „Muza” CK-521 (1986)[13]
  • Różni wykonawcy, FAMA’89 (12.08.1984, w Amfiteatrze w Olsztynie), MC ARP-077 (1987)[13]
  • Różni wykonawcy, Rawa Blues – Rozgrzewka, (17.05.1992, PR Katowice podczas „Rozgrzewki przed Rawą Blues’92”), MC bez numeru (199?)[13]
  • Różni wykonawcy, Golem Blues Fest 2000 – Zlin, 7.-9.7" (Nikt nie zawróci kijem Wisły / Modlitwa bluesmana w pociągu), CD Golem a.s. Promo Compilation (2000)[13]
  • Różni wykonawcy, Bluesowa nowina, (Twój blask ich poprowadzi), CD E-media 050/A/00 (2000)[13]

Filmografia

edytuj
Udźwiękowienie filmów

Przypisy

edytuj
  1. a b Jan "Kyks" Skrzek nie żyje. Słynny bluesman zmarł w Katowicach. Jan Skrzek miał 62 lata. dziennikzachodni.pl. [dostęp 2015-01-29]. (pol.).
  2. a b Jan "Kyks" Skrzek - Nikt nie zawróci kijem Wisły. archiwumrocka.art.pl. [dostęp 2008-10-13]. (pol.).
  3. a b c d e f g h Bies Czad Blues 2013 – Śląska Grupa Bluesowa. biesczadblues.pl. [dostęp 2013-06-08]. (pol.).
  4. a b Miuosh - Piąta Strona Świata. www.hiphopedia.info. [dostęp 2017-10-09]. (pol.).
  5. INVENTOR Multimedia, Wręczono Nagrody Wojciecha Korfantego • Kultura • Aktualności • Urząd Miasta w Siemianowicach Śląskich [online], www.siemianowice.pl, 21 kwietnia 2016 [dostęp 2016-10-25].
  6. Kyks na 150-lecie Katowic (pol.) katowice.gosc.pl [dostęp 2017-01-22]
  7. Jan 'Kyks' Skrzek data dostępu = 2015-01-29. rp.pl. (pol.).
  8. KUB, PSZ: Pogrzeb Jana "Kyksa" Skrzeka w Siemianowicach Śl.. dziennikzachodni.pl, 2015-02-03. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
  9. SBB – Memento Z Banalnym Tryptykiem. discogs.com. [dostęp 2012-02-06]. (ang.).
  10. Józef Skrzek – Józefina. discogs.com. [dostęp 2012-02-06]. (ang.).
  11. Józef Skrzek – Wojna Światów - Następne Stulecie. discogs.com. [dostęp 2012-02-06]. (ang.).
  12. Wojna światów. progrock.art.pl. [dostęp 2012-02-06]. (pol.).
  13. a b c d e f g h i j k l m n o Jan Kyks Skrzek. metalmind.com.pl. [dostęp 2017-10-09]. (pol.).
  14. Płyta Blues Koncert - Elżbieta Mielczarek. muzyka.onet.pl. [dostęp 2013-03-15]. (ang.).
  15. Blues koncert. merlin.pl. [dostęp 2011-02-11]. (pol.).
  16. Jan "Kyks" Skrzek* – Górnik Blues. discogs.com. [dostęp 2012-02-06]. (ang.).
  17. Jan Skrzek – Nikt Nie Zawróci Kijem Wisły. discogs.com. [dostęp 2012-02-06]. (ang.).
  18. Jan "Kyks" Skrzek - Kyksówka Blues. archiwumrocka.art.pl. [dostęp 2008-10-13]. (pol.).
  19. Jan "Kyks" Skrzek - Modlitwa bluesmana w pociągu. archiwumrocka.art.pl. [dostęp 2008-10-13]. (pol.).
  20. Jan Kyks Skrzek* – Modlitwa Bluesmana W Pociągu. discogs.com. [dostęp 2012-02-06]. (ang.).
  21. Jan "Kyks" Skrzek* i Śląska Grupa Bluesowa – Bo Takie Są Dziewczyny. discogs.com. [dostęp 2014-02-06]. (ang.).
  22. Jan "Kyks" Skrzek - Śpiewam pieśń dla bluesa. archiwumrocka.art.pl. [dostęp 2008-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
  23. Płyta Pamięci Pawla Bergera. muzyka.onet.pl. [dostęp 2009-05-03]. (pol.).
  24. Śląska Grupa Bluesowa i blues pełen słońca. blues.pl. [dostęp 2009-11-26]. (pol.).
  25. Miuosh – Piąta Strona Świata. discogs.com. [dostęp 2012-02-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj