Jan Zieleniewski (profesor)
Jan Michał Zieleniewski (ur. 8 lutego 1901 w Krakowie, zm. 1 października 1973 w Warszawie) – polski profesor nauk ekonomicznych, specjalista w dziedzinie prakseologii, prekursor naukoznawstwa.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 lutego 1901 |
| Data i miejsce śmierci |
1 października 1973 |
| Prof. dr hab. nauk ekonomicznych | |
| Specjalność: prakseologia | |
| Alma Mater | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Biografia
edytujUrodził się 8 lutego 1901 w Krakowie, w rodzinie Edmunda i Jadwigi z Ciechanowskich[1]. Ukończył Gimnazjum Jana Sobieskiego w Krakowie, a następnie Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Uczestniczył w wojnie obronnej (1920) oraz w III powstaniu śląskim (1921).
Pracę zawodową rozpoczął w 1924 w Zjednoczonych Fabrykach Maszyn, Kotłów i Wagonów. Później był koncern „L. Zieleniewski, Fitzner” S.A. Od 1933 zajmował się nadzorem sądowym nad kolejnymi firmami.
19 listopada 1930 Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 24. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 8 Pułku Ułanów w Krakowie[2][3]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 40. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[4].
Wziął udział w kampanii wrześniowej, w czasie której znalazł się w niewoli. Był więziony kolejno w obozach Arnswalde, Gross Born, Osterode, Dössel). Z ostatniego uciekł w 1943. Wziął udział w powstaniu warszawskim jako żołnierz Armii Krajowej.
Po II wojnie światowej, w latach 1945–1948 kierował Wydziałem Handlu Zagranicznego „Społem” oraz był dyrektorem naczelnym Polskiego Towarzystwa Handlu Zagranicznego „Varimex”. Należał do PPS, odmówił jednak wstąpienia do PZPR w momencie łączenia z PPR. W wyniku tej decyzji został zmuszony do zaprzestania działalności w gospodarce. Podjął pracę naukową w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie, gdzie wykładał ekonomię handlu zagranicznego, pisząc jednocześnie podręcznik z tego zakresu.
Od 1959 do końca życia należał do Polskiej Akademii Nauk. Kierował Pracownią Ogólnych Problemów Organizacji Pracy, utworzoną przez Tadeusza Kotarbińskiego dla rozwijania prakseologii. W Pracowni seminaria prowadzili, oprócz Jana Zieleniewskiego, m.in. profesorowie Tadeusz Kotarbiński, Stanisław Kowalewski, Marian Mazur, Klemens Szaniawski i Wojciech Gasparski. Pracownia przekształcona została w Zakład Prakseologii PAN, prowadzący m.in. studium doktoranckie.
Współpracował również z Uniwersytetem Łódzkim, kierował tam Katedrą Teorii Organizacji. Był prezesem Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa.
Pod jego kierunkiem w 1974 stopień naukowy doktora otrzymał Bolesław Rafał Kuc[5].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 229-4-20,21)[6].
Członkostwa
edytuj- Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa (1937–1973)
Ważne publikacje
edytuj- Przydatność prakseologicznej aparatury pojęciowej do poszczególnych dyscyplin naukowych (1964)
- Efektywność badań naukowych (1966)
- O problemach organizacji (1970)
- Organizacja zespołów ludzkich. Wstęp do teorii organizacji i kierowania (1975)
- O organizacji badań naukowych (1975)
- Organizacja i zarządzanie (1981)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (25 listopada 1947)[7]
- Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1931)[8]
- Medal Niepodległości (13 września 1933)[9][1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-10-05].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 19 grudnia 1930, s. 354, 380.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 127, 592.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 618.
- ↑ Prof. dr hab. Bolesław Rafał Kuc, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-09-07].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: OSMÓLSCY, ZIELENIEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-05].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 897 „za zasługi położone w dziedzinie spółdzielczości”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za owocną pracę w dziedzinie usprawnienia administracji”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 212, poz. 238 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Zieleniewski Jan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-05-12].
- Zieleniewski Jan. Encyklopedia zapytaj.onet.pl. [dostęp 2019-05-12].
- Jan Zieleniewski. Oflag IIB - Archiwum, 2007-07-12. [dostęp 2019-05-12].
- prof.zw.dr.hab.Witold Kieżun dr.h.c.multi: Tadeusz Kotarbiński twórca idei dobrej roboty. s. 8. [dostęp 2019-05-12].
- Wojciech Gasparski. Jan Zieleniewski 1901–1973. „Zagadnienia Naukoznawstwa”. Zeszyt 3, 1973.
- Jerzy Kurnal. Wspomnienie o Prof. Janie Zieleniewskim. „Przegląd Organizacji”. 1, s. 310, 1974.
- Witold Kieżun. Jan Zieleniewski (1901–1973), pedagog i teoretyk organizacji. „Przegląd Organizacji”. 5, 1974.
- Wojciech Gasparski. Jan Zieleniewski (1901–1973) a zagadnienie zrównoważonego rozwoju. „Prakseologia”. 144, s. 9–20, 2004. Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego.
- Ryszard Banajski. 150 tomów „Prakseologii”. „Prakseologia”. 150, s. 11–24, 2010. Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego.
- Alojzy Czech: Jan Zieleniewski (1901–1973) – okres krakowski, wczesna twórczość. W: Refleksyjnie o współczesnym zarządzaniu. Barbara Kożuch, Łukasz Sułkowski (red. nauk.). Kraków: Instytut Spraw Publicznych UJ, 2016, s. 23–24.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.