Jerzy Wiatr
Jerzy Józef Wiatr (ur. 17 września 1931 w Warszawie) – polski socjolog i politolog, działacz komunistyczny w okresie PRL, profesor nauk humanistycznych i nauczyciel akademicki, poseł na Sejm I, II i III kadencji, w latach 1996–1997 minister edukacji narodowej. Ojciec Sławomira Wiatra.
| Data i miejsce urodzenia |
17 września 1931 |
|---|---|
| Minister edukacji narodowej | |
| Okres |
od 7 lutego 1996 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujDziałalność naukowa
edytujUkończył w 1954 studia na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1957 obronił doktorat, w 1961 habilitację. W 1967 został profesorem nadzwyczajnym, w 1976 zwyczajnym.
W latach 1951–1958 i 1969–1980 był zatrudniony na Uniwersytecie Warszawskim[1]. Był m.in. kierownikiem Zakładu Socjologii Polityki Instytutu Socjologii UW. Od 1958 do 1968 kierował Katedrą Socjologiczną Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego[1]. Od 1959 do 1965 wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim[1]. Od 1965 do 1969 był wicedyrektorem Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk[1]. Od 1964 do 1967 i od 1976 do 1979 pełnił funkcję prezesa zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych[1]. Od 1975 do 1977 był dyrektorem Instytutu Socjologii, a 1977 do 1980 dziekanem Wydziału Nauk Społecznych UW[1]. W latach 1979–1982 zajmował stanowisko wiceprezesa International Political Science Association[1]. Gościnnie wykładał m.in. na University of Michigan, University of British Columbia i University of Manchester. W 2007 objął funkcję rektora Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Warszawie, którą sprawował do 2013[1].
Działalność polityczna w PRL
edytujOd 1948 do 1957 należał do Związku Młodzieży Polskiej[1]. W 1949 wstąpił do PZPR, której członkiem był do momentu jej rozwiązania w 1990. Był członkiem powołanego po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego Zespołu Partyjnych Socjologów przy KC PZPR[2]. Od 1981 do 1984 był dyrektorem Instytutu Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu KC PZPR. W 1981 został członkiem komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej[3]. W 1989 brał udział w obradach Okrągłego Stołu po stronie rządowej.
Działalność polityczna w III RP
edytujW latach 1991–1997 sprawował mandat posła na Sejm I i II kadencji. Członek Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Od 2008 zasiadał w komisji etyki tego ugrupowania[4].
W latach 1996–1997 pełnił funkcję ministra edukacji narodowej z ramienia SLD w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza. Podczas swojej kadencji był niechętny dla prowadzenia religii w szkołach. W swoich wystąpieniach wypowiadał się m.in. na temat konkordatu, prowadzenia religii w przedszkolach i w zerówkach, finansowania Papieskiej Akademii Teologicznej[5]. Wprowadził jako eksperta do ministerstwa znanego seksuologa Zbigniewa Lwa-Starowicza, co spotkało się to z protestami ze strony części nauczycieli i rodziców oraz Kościoła katolickiego. Podczas wizyty na Uniwersytecie Jagiellońskim na dziedzińcu Collegium Medicum został obrzucony surowymi jajami[6].
W 2001 przez kilka miesięcy był posłem Sejmu III kadencji; mandat uzyskał w miejsce Danuty Waniek.
Odznaczenia
edytujW 1996 został odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[7].
Publikacje
edytuj- Naród i państwo: socjologiczne problemy kwestii narodowej (KiW, 1969)
- Polska – nowy naród. Proces formowania się socjalistycznego narodu polskiego (tom 198 serii Omega, Warszawa 1971)
- Socjologia stosunków politycznych (PWN, 1977)
- Społeczeństwo. Wstęp do socjologii systematycznej (PWN, 1979)
- Drogi do wolności: polityczne mechanizmy rozwoju krajów postkolonialnych (IPM-L KC PZPR, 1982)
- Socjologia wojska (MON, 1982)
- Marksistowska teoria rozwoju społecznego (PWN, 1983)
- Marksizm i polityka (seria Biblioteka Studiów nad Marksizmem, KiW, 1987)
- Socjologia wielkiej przemiany (KAP, 1999)
- Socjaldemokracja wobec wyzwań XXI wieku (Scholar, 2000)
- Socjologia polityki (Scholar, 2002)
- Refleksje o polskim interesie narodowym (IFiS PAN, 2004)
- Europa pokomunistyczna – przemiany państw i społeczeństw po 1989 roku (Scholar, 2006)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Ryszard Stemplowski, Zrzeszenie Studentów Polskich w socjalizmie państwowym 1950–1973, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2018, s. 25.
- ↑ Socjologowie poza PZPR i w PZPR, „Informacja Bieżąca PTS”, Nr 87, grudzień 2008, s. 28.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, Nr 177 (11 529), 4 września 1981, s. 2.
- ↑ Szynalski może stanąć przed komisją etyki SLD [online], wp.pl, 13 stycznia 2005 [dostęp 2019-05-27].
- ↑ 2 kadencja, 107 posiedzenie, 3 dzień [online], sejm.gov.pl, 22 maja 1997 [dostęp 2019-05-27].
- ↑ Nie wiadomo, kto rzucał jajami [online], rp.pl, 30 sierpnia 1996 [dostęp 2019-05-27].
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 6, poz. 46
Bibliografia
edytuj- Jerzy Wiatr [online], sejm.gov.pl [dostęp 2019-05-27].
- Prof. zw. dr hab. Jerzy Józef Wiatr, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-05-27].