Ido

Ido (-ides – grecki przyrostek patronimiczny = odojcowski) – sztuczny język opracowany w 1908 na bazie esperanto, stąd jego druga nazwa: esperanto reformita = 'esperanto reformowane'. Jego autorami byli Louis Couturat i Leopold Leau. Celem reformy było usunięcie niektórych krytykowanych cech esperanta, jak końcówka biernika czy tabela korelatywów, a także poprawienie brzmienia języka. Ido jest zasadniczo językiem schematycznym z pewnymi cechami języka naturalistycznego.

Ido

Obszar	(cały świat)
Pismo/alfabet	zmodyfikowane łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki sztuczne Ido
Status oficjalny
język urzędowy	–
Organ regulujący	Uniono por la linguo internaciona Ido
Kody języka
ISO 639-1	io
ISO 639-2	ido
ISO 639-3	ido
IETF	io
Glottolog	idoo1234
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku ido Słownik języka ido w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Flaga języka Ido

Wielkim propagatorem esperanto reformita był laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii Wilhelm Ostwald, który część otrzymanych pieniędzy przekazał na promocję języka ido.

Liczba użytkowników ido jest niewielka (wynosi szacunkowo od 200 do 5000); mieszkają oni także w Polsce, gdzie miały miejsce dwie międzynarodowe konwencje poświęcone temu językowi (w 1998 w Białobrzegach oraz w 2002 w Krakowie).

Przykładowy tekst (modlitwa "Ojcze Nasz"):

Patro nia, qua esas en la cielo,

tua nomo santigesez;

tua regno advenez;

tua volo facesez quale en la cielo

tale anke sur la tero.

Donez a ni cadie l'omnidiala pano,

e pardonez a ni nia ofensi,

quale anke ni pardonas a nia ofensanti,

e ne duktez ni aden la tento,

ma liberigez ni del malajo.

Gramatyka

Alfabet

Litery: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Samogłoski: a e i o u

Spółgłoski: b c d f g h j k l m n p q r s t v w x y

Dwuznaki: ch sh qu

Dyftongi: au eu

Szyk zdania

Standardowym szykiem zdania jest SVO (Podmiot, czasownik, dopełnienie): Me amas ilu (Ja kocham go).

Można zastosować niestandardowy szyk zdania przy użyciu sufiksu -n, który zmienia przypadek z mianownika na biernik: Ilun me amas (Go ja kocham).

Pytania zamknięte zaczynają się od słowa ka (czy): Ka me amas ilu? (Czy ja go kocham?)

Rzeczowniki

Rzeczowniki tworzy się, dodając do tematu sufiks -o.

	Mianownik	Biernik
Liczba pojedyncza	-o	-o
Liczba mnoga	-i	-i

Generalnie rzeczowniki mają rodzaj nijaki. Można jednak pokazać płeć poprzez dodanie sufiksów: -ul- (męską) i -in- (żeńską). kuzo (kuzyn albo kuzynka), kuzulo (kuzyn), kuzino (kuzynka).

Przedimek

Nie istnieje przedimek nieokreślony, ale istnieje przedimek określony la i przedimek dla liczby mnogiej le, który jest używany jeżeli nie można użyć sufiksu -i.

• tablo, stulo, domo (stół, krzesło, dom)
• tabli, stuli, domi (stoły, krzesła, domy)
• la tablo, la stulo, la domo (stół, krzesło, dom z przedimkiem określonym)
• la tabli, la stuli, la domi (stoły, krzesła, domy z przedimkiem określonym)
• le 8 (ósemki)
• le Meyer (Meyer'owie)

Przymiotniki

Przymiotniki tworzy się, dodając do tematu sufiks -a.

	Mianownik	Biernik
Liczba pojedyncza	-a	-a
Liczba mnoga	-a	-a

Liczebniki

Podstawowe morfemy liczebnikowe to:

0	nul
1	un
2	du
3	tri
4	quar
5	kin
6	sis
7	sep
8	ok
9	non
10	dek
100	cent
1000	mil

Czasowniki

W ido występują trzy czasy proste jak również bezokolicznik, tryb rozkazujący i tryb przypuszczający.

Czas teraźniejszy	-as
Czas przeszły	-is
Czas przyszły	-os
Bezokolicznik	-ar
Tryb rozkazujący	-ez
Tryb przypuszczający	-us

Imiesłowy tworzy się przy użyciu następujących morfemów sufiksowych:

	Strona czynna	Strona bierna
Czas teraźniejszy	-ant-	-at-
Czas przeszły	-int-	-it-
Czas przyszły	-ont-	-ot-

Przysłówek

Przysłówek można stworzyć poprzez dodanie sufiksa -e. bone (dobrze), rapide (szybko), facile (łatwo).

Zobacz też

• język sztuczny
• adjuvilo

Linki zewnętrzne

• Polskie odgałęzienie języka ido
• La linguo internaciona Ido – linki do nauki języka ido w różnych językach. members.aol.com. [zarchiwizowane z tego adresu (1998-12-02)].
• Język międzynarodowy – Ido. es.geocities.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-11)].
• Wikipedia w Ido
• Wiktionary w Ido
• Leonard Weber, Nauka Światowego Języka Pomocniczego Reform-ESPERANTO w systemie IDO