Krzysztof (męczennik)
Święty Krzysztof, gr. Χριστόφορος, cs. Muczenik Christofor (ur. prawdopodobnie w Licji, zm. ok. 250 tamże) – męczennik, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli.
męczennik | |
![]() Święty Krzysztof pędzla Bernardo Strozzi | |
Data i miejsce urodzenia |
nieustalona |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
ok. 250 |
Czczony przez | |
Wspomnienie |
24 lipca (luteranie) |
Patron |
podróżujących, kierowców |
ŻyciorysEdytuj
Jest świętym znanym głównie z legend, choć badania historyczne dowodzą, że pochodził z Azji Mniejszej i poniósł męczeńską śmierć za panowania Trajana Decjusza, ok. 250 roku.
Według świeckich podań ludowych był olbrzymem: miał cztery metry wzrostu i niezwykłą siłę, dzięki której przenosił pielgrzymów przez rzekę. Na popularnych wizerunkach przedstawiany jest z Dzieciątkiem Jezus na barkach. Wedle legend Święty zapadł się w dno rzeki pod ciężarem Dziecka. Wtedy ono rzekło: Dźwigasz cały świat, gdyż ja jestem ten, któremu służysz pomagając innym.
KultEdytuj
Kult św. Krzysztofa rozwinął się z końcem V wieku.
- Patronat
Krzysztof stał się patronem mostów, miast położonych nad rzekami, przewoźników, flisaków, biegaczy i żeglarzy, podróżników i pielgrzymów, jest również patronem dobrej śmierci – szczególnie na Wschodzie, obecnie patronuje kierowcom.
Dzień obchodówEdytuj
Wspomnienie liturgiczne w Kościele luterańskim obchodzone jest 24 lipca, a w Kościele rzymskokatolickim 25 lipca.
W wielu parafiach rzymskokatolickich w dzień świętego Krzysztofa odbywa się poświęcenie pojazdów (autosacrum)[1]. Tego samego dnia w polskim Kościele obchodzony jest Dzień Bezpiecznego Kierowcy z inicjatywy m.in. Duszpasterstwa Kierowców[2], a tydzień w którym on przypada obchodzony jest jako Tydzień św. Krzysztofa[3]. Cerkiew prawosławna wspomina męczennika 9/22 maja[4], tj. 22 maja według kalendarza gregoriańskiego.
Usunięcie z kalendarza świąt liturgicznych
W 1969 roku, papież Paweł VI, po Soborze Watykańskim II wydał pismo apostolskie ”Mysterii paschalis” w którym zatwierdził nowy kalendarz liturgiczny. 93 świętych zostało z niego usuniętych, w tym święty Krzysztof. Zmiany uzasadniano zbyt wielkim zagęszczeniem świąt oraz brakiem wystarczających dowodów na istnienie świętych, co sytuowało ich bardziej w legendzie niż w faktach. Usunięcie ich z kalendarza nie oznacza odebrania im nimbu świętości a obchodzenie święta stało się dobrowolne.[5][6][7]
IkonografiaEdytuj
We wschodnich ikonach – greckich czy bułgarskich – święty przedstawiany jest jako rycerz o psiej głowie (Cynocefal), trzymający w jednej dłoni włócznię, a w drugiej tarczę lub krzyż. Wyobrażenie to związane było z panującą wersją legendy o chłopcu, nazwanym przez rodziców imieniem Reprobus (rieprew, niegodny, odrażający) z powodu nie tylko olbrzymiego wzrostu i siły, ale również niekształtnej głowy przypominającej psi łeb. Męczeńską śmiercią miał przebłagać Boga, by dał mu duszę. Poddany torturom, zanim został ostatecznie ścięty mieczem lub spalony na stosie.
HeraldykaEdytuj
Miastem, które posiada historyczny herb przedstawiający św. Krzysztofa jest Wilno.
Święty widnieje również w herbach polskich miast i gmin, m.in. w herbie gminy Chełmiec.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Autosacrum 2010 w Podkowie Leśnej na oficjalnej stronie miasta.
- ↑ III Ogólnopolski Dzień Bezpiecznego Kierowcy (25.07.2008) na duszpasterstwokierowcow.pl.
- ↑ Tydzień św. Krzysztofa 2010.
- ↑ Podwójne datowanie.
- ↑ A.B.C. News , Once a Saint, Always a Saint? Kind Of -- Unless You're Demoted, ABC News [dostęp 2021-08-09] (ang.).
- ↑ Saint Christopher | Traditions & Patronage, Encyclopedia Britannica [dostęp 2021-08-09] (ang.).
- ↑ Święci, którzy… zostali usunięci z kalendarza liturgicznego, TwojaHistoria.pl [dostęp 2021-08-09] (pol.).
BibliografiaEdytuj
- Święty Krzysztof, męczennik na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 28.06.2010]
- męcz. Krzysztof na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
Linki zewnętrzneEdytuj
- Legenda o św. Krzysztofie podana przez Jakuba de Voragine
- Święty Krzysztof – legenda (kri)
- Św. Krzysztof – fresk. [dostęp 2006-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-17)].
- Stanisław Groń , Święty Krzysztof, jezuici.pl [dostęp 2006-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-15] .