Leopold Stokowski

dyrygent amerykański pochodzenia polskiego

Leopold Anthony Stokowski (ur. 18 kwietnia 1882 w Londynie, zm. 13 września 1977 w Nether Wallop) – brytyjski dyrygent polskiego pochodzenia.

Leopold Stokowski
Ilustracja
Leopold Stokowski
Imię i nazwisko

Leopold Anthony Stokowski

Data i miejsce urodzenia

18 kwietnia 1882
Londyn

Pochodzenie

polskie

Data i miejsce śmierci

13 września 1977
Nether Wallop

Przyczyna śmierci

zawał serca

Instrumenty

organy

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

dyrygent

Strona internetowa

Założyciel American Symphony Orchestra (1962), laureat honorowego Oscara (1941) za „wkład w realizację pełnometrażowego filmu animowanego” Fantazja (1940) Walta Disneya. Był znanym wykonawcą muzyki poważnej, brał udział w filmach muzycznych (np. Ich stu i ona jedna, 1937).

Życiorys

edytuj

Urodził się 18 kwietnia 1882 (sam podawał datę o 5 lat późniejszą, która jednak jest nieprawdziwa) w polsko-irlandzkiej rodzinie mieszkającej w Londynie jako syn Bolesława Stokowskiego i jego żony Annie-Marion z d. Moore. Od 1896 kształcił się w londyńskim Royal College of Music, w 1898 został członkiem Royal College of Organists. Prowadził też chóry w londyńskich kościołach. Stopień bakałarza zdobył w 1903 w oksfordzkim Queen's College.

W 1905 przyjechał do USA, gdzie spędził większość lat życia[1]. Początkowo pracował w nowojorskim kościele Św. Bartłomieja jako organista i kierownik chóru. W 1908 zaczął dyrygować Cincinnati Symphony Orchestra (w tym celu przygotowywał się przez pewien czas w Paryżu). W 1912 został kierownikiem Philadelphia Orchestra[2]. Zaczął zdobywać coraz większą popularność dzięki oryginalnym występom. Na początku kariery w Ameryce często był mylony z Zygmuntem Stojowskim, ze względu na podobne nazwiska.

W styczniu 1939 podpisał umowę z Waltem Disneyem na stworzenie materiału dźwiękowego do filmu Fantasia, na który składały się film Uczeń czarnoksiężnika oraz siedem innych muzycznych kreskówek. Ścieżkę dźwiękową Stokowski nagrał wraz ze współpracownikami latem 1939 w macierzystej sali koncertowej Orkiestry Filadelfijskiej, w Philadelphia Academy of Music. Premiera, będącego połączeniem animacji i muzyki poważnej w pełnometrażowej wersji, filmu odbyła się w listopadzie 1940, a w 1941 Stokowski i Disney otrzymali zań Honorowe Oscary[1][3].

W 1940 Stokowski założył All-American Youth Orchestra, zaczął też dyrygować NBC Symphony Orchestra (wspólnie z Arturo Toscaninim). W 1944 pomógł stworzyć New York City Symphony Orchestra, a rok później założył Hollywood Bowl Symphony Orchestra. Pod koniec lat 40. został głównym dyrygentem Filharmonii Nowojorskiej. Od 1955 do 1961 był muzycznym dyrektorem Houston Symphony Orchestra. W 1962 założył American Symphony Orchestra, którą prowadził do 1973[4].

Przyczynił się do rozpropagowania muzyki Andrzeja Panufnika w USA. Przybliżył amerykańskiej publiczności również inne utwory współczesnych polskich kompozytorów, m.in. Witolda Lutosławskiego[2] i Bolesława Szabelskiego.

W maju 1972 powrócił do Anglii. Zmarł 13 września 1977 na zawał serca w miejscowości Nether Wallop, położonej w hrabstwie Hampshire (południowa Anglia).

Był trzykrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była amerykańska pianistka koncertowa, Olga Samaroff (urodzona jako Lucie Hickenlooper), byli małżeństwem w latach 1911–1923. Z tego związku pochodzi jedna córka, Sonya Stokowski, aktorka, która wyszła za mąż za Willema Thorbecke; para osiedliła się w USA z czwórka swoich dzieci: Noelem, Johanem, Leifem i Christine. Jego druga żona Evangeline Love Brewster Johnson była spadkobierczynią firmy Johnson & Johnson. Byli małżeństwem w latach 1926–1937, mieli dwie córki: Glorię Lubę Stokowski i Andreę Sadja Stokowski. Trzecią żoną (1945–1955) była Gloria Vanderbilt (urodzona w 1924), z którą miał dwóch synów: Leopolda Stanislausa Stokowskiego, urodzonego w 1950 roku i Christophera Stokowskiego, urodzonego w 1952 roku.

Leopold Stokowski został pochowany na cmentarzu East Finchley, w północnej części Londynu[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b Geniusz i szarlatan. dziennik.com, 3 maja 2013. [dostęp 2020-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-21)].
  2. a b Leopold Stokowski. lutoslawski.org.pl. [dostęp 2020-11-21].
  3. W filharmonii wystąpił dyrygent, który komponował dla Disneya. expressbydgoski.pl, 17 sierpnia 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-22)].
  4. Stokowski Leopold. rmfclassic.pl. [dostęp 2020-11-22].
  5. East Finchley Cemetery. westminster.gov.uk. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj