Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Królestwie Niderlandów

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Królestwie Niderlandów – lista znajdujących się w Królestwie Niderlandów miejsc wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 i ratyfikowanej przez Królestwo Niderlandów 26 sierpnia 1992 roku.

Obecnie na liście znajduje się 13 obiektów: 12 dziedzictw kulturowych i 1 o charakterze przyrodniczym.

Na niderlandzkiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Królestwo Niderlandów zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajdują się 2 obiekty.

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Schokland

Holenderskie linie obrony wodnej

Wiatraki w Kinderdijk-Elshout

Woudagemaal

Droogmakerij de Beemster

Dom Schrödera Rietvelda

Morze Wattowe

Morze Wattowe

Zespół fabryczny Van Nelle

Kanały w Amsterdamie

Charytatywne kolonie rolnicze

Charytatywne kolonie rolnicze

Planetarium Eisingi we Franeker

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w Królestwie Niderlandów

Strefa zabytkowa w Willemstadt, centrum miasta i port Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w Curaçao

Poniższa tabela przedstawia niderlandzkie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem;

Położenie – miasto, prowincja, współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa:

• kulturowe (K),
• przyrodnicze (P),
• kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – rok wpisu na listę;

Opis – krótki opis wpisu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
739	Schokland i okolice Schokland and Surroundings		Noordoostpolder, Flevoland 52°38′03,1″N 5°46′40,4″E	K (iii)(v)	1995	Schokland to wyspa w północnej części Holandii zamieszkała od średniowiecza. Wzrastający poziom wód zmusił mieszkańców do opuszczenia wyspy w 1859 roku. Dzięki wysuszeniu zalewu Zuiderzee udało się uratować charakterystyczną zabudowę wyspy.
759	Holenderskie linie obrony wodnej Dutch Water Defence Lines		Amsterdam, Holandia Północna 52°22′00″N 4°53′00″E	K (ii)(iv)(v)	1996 2021	Linia obronna Amsterdamu to pas fortyfikacji zbudowanych wokół miasta Amsterdam. Została wybudowana w latach 1883–1920, a jej długość wynosi 135 km. W 2021 roku wpis został rozszerzony o holenderskie linie wodne.
818	Wiatraki w Kinderdijk-Elshout Mill Network at Kinderdijk-Elshout		Kinderdijk, Holandia Południowa 51°52′57,3″N 4°38′32,2″E	K (i)(ii)(iv)	1997	Grupa 19 zabytkowych wiatraków, które służyły do odprowadzania wody. Powstały one w latach 1738–1740. Wraz z postępem technologicznym zostały one zastąpione przez pompy parowe, a te z kolei przez pompy elektryczne i spalinowe. Ostatnie z wiatraków były wykorzystywane do końca lat 40. XX wieku.
819	Strefa zabytkowa w Willemstadt, centrum miasta i port (Antyle Holenderskie) Historic Area of Willemstad, Inner City and Harbour, Curaçao		Willemstad, Curaçao 12°06′29″N 68°56′06″W	K (ii)(iv)(v)	1997	Willemstad zostało założone jako osada handlowa przez kupców z Niderlandów w 1634 roku. Współczesne miasto składa się z kilku historycznych dzielnic, które odzwierciedlają mieszankę wpływów kultury niderlandzkiej, hiszpańskiej, portugalskiej oraz afro-karaibskiej. Wiele zabytkowych domów pomalowanych jest na jaskrawe kolory – to tradycja sięgająca początku XIX wieku.
867	Woudagemaal – stacja pomp parowych Ir.D.F. Woudagemaal (D.F. Wouda Steam Pumping Station)		Lemmer, Fryzja 52°50′47,4″N 5°40′44,9″E	K (i)(ii)(iv)	1998	Stacja pomp parowych Woudagemaal to instalacja zasilana parą, służąca do ochrony nisko położonych terenów Fryzji przed zalaniem. Rozpoczęła pracę w 1920 roku. W momencie powstania była największą i najbardziej zaawansowaną technologicznie stacją pomp parowych na świecie. W chwili wpisania na listę była wciąż w pełni sprawna i funkcjonująca.
899	Droogmakerij de Beemster (Polder Beemster) Droogmakerij de Beemster (Beemster Polder)		Beemster, Holandia Północna 52°33′00″N 4°56′00″E	K (i)(ii)(iv)	1999	Polder Beemster to najstarszy obszar ziemi w Holandii utworzony poprzez osuszenie morza. Został odwodniony w 1612 roku dzięki postępowi w technologii młynów wiatrowych i do dziś jest wykorzystywany rolniczo.
965	Rietveld Schröderhuis (Dom Schrödera Rietvelda) Rietveld Schröderhuis (Rietveld Schröder House)		Utrecht, Prowincja Utrecht 52°05′07,2″N 5°08′51,4″E	K (i)(ii)	2000	Dom Schrödera Rietvelda został zbudowany w 1924 roku. Został zamówiony przez Truus Schröder-Schräder, a zaprojektował go Gerrit Thomas Rietveld. Jest to jedno z najbardziej znanych dzieł grupy De Stijl. Od lat 70. XX wieku pełni funkcję muzeum.
1314	Morze Wattowe Wadden Sea		Fryzja, Groningen oraz Holandia Północna 53°23′27″N 5°39′57″E 53°22′00″N 6°53′47″E	P (viii)(ix)(x)	2009 2011 2014	Akwen obejmujący Zatokę Niemiecką położony pomiędzy kontynentem, a łańcuchem Wysp Fryzyjskich. Jest to największy na świecie system mułów i piasków odsłanianych podczas odpływu i zalewanych podczas przypływu. Wpis transgraniczny z Danią oraz Niemcami.
1349	Strefa siedemnastowiecznych kanałów koncentrycznych w rejonie Singelgracht w Amsterdamie Seventeenth-Century Canal Ring Area of Amsterdam inside the Singelgracht		Amsterdam, Holandia Północna 52°21′54″N 4°53′16″E	K (i)(ii)(iv)	2010	System kanałów w Amsterdamie został zaprojektowany pod koniec XVI wieku, a jego budowa miała miejsce w XVII wieku. Większość zabudowy mieszkalnej w tym rejonie, powstałej w XVII i XVIII wieku, przetrwała do dziś. W tamtym okresie Amsterdam uchodził za wzorcowe miasto, stanowiące inspirację dla licznych projektów urbanistycznych na całym świecie.
1441	Zespół fabryczny Van Nelle Van Nellefabriek		Rotterdam, Holandia Południowa 51°55′22″N 4°26′01″E	K (ii)(iv)	2014	Fabryka została zbudowana w latach 20. XX wieku jako zakład przetwórstwa i pakowania żywności, zajmujący się produkcją kawy, herbaty i tytoniu. Zaprojektował ją Leendert van der Vlugt. Działalność przemysłowa w fabryce zakończyła się w latach 90. XX wieku.
1555	Charytatywne kolonie rolnicze Colonies of Benevolence		Drenthe 52°51′26,2″N 6°10′01,8″E 53°02′31,6″N 6°23′29,7″E	K (ii)(iv)	2021 2023	Kolonie rolnicze zostały założone w 1818 roku. Zatrudniano na nich osoby, które utraciły swój majątek w wyniku wojen napoleońskich, a także weteranów wojennych. W szczytowym momencie w połowie XIX wieku kolonie w Holandii zamieszkiwało ponad 11 000 osób. Wpis transgraniczny z Belgią.
1631	Granice Imperium Rzymskiego – limes w dolnej Germanii Frontiers of the Roman Empire – The Lower German Limes		Geldria, Holandia Południowa, Utrecht	K (ii)(iii)(iv)	2021	Wpis obejmuje rzymskie umocnienia graniczne wzdłuż Renu. Ich długość wynosi ok. 400 km. Znajdują się one na terytorium Holandii oraz Niemiec.
1683	Planetarium Eisingi we Franeker Eisinga Planetarium in Franeker		Franeker, Fryzja 53°11′14,6″N 5°32′37,6″E	K (iv)	2023	Planetarium Eisingi we Franeker jest najstarszym działającym planetarium na świecie. Zawiera ono mechaniczny model Układu Słonecznego, który został zbudowany przez Eise Eisingę w latach 1774–1781. Planetarium do dziś pozostaje w pełni sprawne.

Obiekty na niderlandzkiej liście informacyjnej UNESCO

Park Morski Bonaire

Plantacje na zachodnim Curaçao

Obiekty wpisane na niderlandzką listę informacyjną UNESCO na Morzu Karaibskim

Poniższa tabela przedstawia niderlandzkie obiekty na liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście informacyjnej wraz z jej angielskim oryginałem

Położenie – miasto, prowincja, współrzędne geograficzne

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa:

• kulturowe (K)
• przyrodnicze (P)
• kulturowo–przyrodnicze (K,P)

Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
5627	Park Morski Bonaire Bonaire Marine Park		Bonaire, Klein Bonaire 12°10′18,1″N 68°17′37,3″W	P (vii)(ix)	2011	Wpis na listę informacyjną obejmuje Park Narodowy Bonaire o powierzchni 27 km2. Jest to siedlisko ponad 50 gatunków koralowców oraz ponad 350 gatunków ryb rafowych, a także miejsce lęgowe dla żółwi morskich.
5632	Plantacje na zachodnim Curaçao Plantations in West Curaçao		Curaçao	K (ii)(iv)(v)	2011	Wpis na listę informacyjną obejmuje cztery plantacje Ascencion, San Juan, Savonet oraz Knip zlokalizowane w zachodniej części wyspy Curaçao. Początkowo pracowali na niej wyłącznie niewolnicy. Zostały założone w XVII wieku i funkcjonowały aż XX wieku.