Lotokot filipiński
Lotokot filipiński[11][12], lotokot[12], kaguan[12], kolugo[12] (Cynocephalus volans) – gatunek ssaka z rodziny lotokotowatych (Cynocephalidae).
Cynocephalus volans | |||
(Linnaeus, 1758) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
lotokot filipiński | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10] | |||
Zasięg występowania | |||
Taksonomia
edytujGatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz, nadając mu nazwę Lemur volans[8]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to Azja (łac. Habitat in Asia)[8], ograniczone w 1908 roku przez Oldfielda Thomasa do Filipin[13][14][15]. Jedyny przedstawiciel rodzaju lotokot[11] (Cynocephalus), który zdefiniował w 1768 roku holenderski przyrodnik Pieter Boddaert[1]. Linneusz swój opis oparł na tekstach wcześniejszych autorów[8].
Chociaż nie opisano podgatunków C. volans, istnieje znaczna rozbieżność genetyczna sugerująca, że w obrębie C. volans są co najmniej dwa potencjalnie ukryte gatunki (wyspy Visayas kontra wyspy Mindanao i Basilan), chociaż jego radiacja jest nowsza (około 1–2,5 milionów lat temu); taksonomia wymaga ponownej oceny[16]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[16].
Etymologia
edytuj- Cynocephalus: gr. κυων kuōn, κυνος kunos „pies”; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”[17].
- Galeopithecus (Galeopus): gr. γαλεη galeē lub γαλη galē „łasica”; πιθηκος pithēkos „małpa”[18].
- Dermopterus: gr. δερμoπτερος dermopteros „o skórzastych skrzydłach”, od gr. δερμα derma, δερματος dermatos „skóra”; πτερον pteron „skrzydło”[19].
- Pleuropterus: gr. πλευρα pleura „bok”; πτερον pteron „skrzydło”[20].
- Colugo: filipińska nazwa colugo dla lotokota[21].
- volans: łac. volans, volantis „latający”, od volare „latać”[22].
Zasięg występowania
edytujLotokot filipiński jest gatunkiem południowych i wschodnich Filipin, zamieszkując wyspy: Samar, Leyte, Biliran, Maripipi, Bohol, Dinagat, Siargao, Mindanao, Basilan i Tongkil[16].
Charakterystyka
edytujDługość ciała (bez ogona) 340–420 mm, długość ogona 170–280 mm, długość ucha 29 mm, długość tylnej stopy 81–86 mm; masa ciała 1–1,5 kg (samice są większe od samców)[23][24]. Wzdłuż boków ciała, pomiędzy kończynami mają obszerny fałd skórny stanowiący powierzchnię nośną, którą wykorzystują przy przeskakiwaniu lotem szybowcowym z drzewa na drzewo na odległość do 150 m[23].
Tryb życia
edytujZamieszkuje lasy deszczowe; spotykany również na plantacjach bananowych, kokosowych i kauczukowych. Lotokoty są roślinożerne. Zjadają owoce i kwiaty, przez co traktowane są jako szkodniki. Prowadzą nadrzewny i nocny tryb życia. Samica po dwumiesięcznej ciąży rodzi jedno, czasem dwa młode.
Status zagrożenia
edytujW klasyfikacji IUCN lotokot filipiński dawniej zaliczany był do kategorii VU (ang. vulnerable ‘narażony’) z powodu powolnego tempa osiągania dojrzałości, ograniczania i degradacji jego obszaru występowania oraz polowań[10]. Od 2008 jego populacja uważana jest za stabilną, a zagrożenie klasyfikowane w kategorii LC (najmniejszej troski)[10].
Zobacz też
edytujUwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b P. Boddaert: Dierkundig mengelwerk: in het welke de nieuwe of nog duistere zoorten van dieren door naauwkeurige afbeeldingen, beschryvingen en verhandelingen opgehelderd worden. Cz. 2. Utrecht: A. van Paddenburg en J. van Schoonhoven, 1768, s. 8. (niderl.).
- ↑ Anonim. Opinion 1077. Refusal of request to use the plenary powers to suppress the generic name Cynocephalus Boddaert, 1768 (Mammalia). „Bulletin of Zoological Nomenclature”. 33 (3–4), s. 182–184, 1977. (ang.).
- ↑ P.S. Pallas. Galeopithecus. Volans, Camellii. „Acta Academiae scientiarum imperialis petropolitanae”. 4 (1), s. 208, 1783. (łac.).
- ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).
- ↑ Burnett 1829 ↓, s. 268.
- ↑ Burnett 1829 ↓, s. 269.
- ↑ J.E. Gray: Catalogue of Monkeys, Lemurs, and Fruit-eating Bats in the collection of the British Museum. London: The Trustees, 1870, s. 98. (ang.).
- ↑ a b c d C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 30. (łac.).
- ↑ G.R. Waterhouse. On the Flying Lemurs (Galeopithecus). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 6, s. 119, 1838. (ang.).
- ↑ a b c J.C. Gonzalez, C. Custodio, P. Carino & R. Pamaong-Jose 2008, Cynocephalus volans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-17] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 28. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 90. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ O. Thomas. The nomenclature of the flying lemurs. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 1 (3), s. 252, 1908. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Cynocephalus volans. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-07-17].
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Cynocephalus volans (Linnaeus, 1758). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-01]. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 132. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 210.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 288.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 223.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 551.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 197.
- ↑ Edmund C. Jaeger , Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 252, OCLC 637083062 (ang.).
- ↑ a b J. Janecka & M. Janecka: Family Cynocephalidae (Colugos). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 284–285. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 85. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
Bibliografia
edytuj- G.T. Burnett. Illustrations of the Alipeda or Bats and their Allies. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. 27, s. 261–270, 1829. (ang.).
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).