Ludwik Henryk Bojanus

(Przekierowano z Ludwig Heinrich Bojanus)

Ludwik Henryk Bojanus (ur. 16 lipca 1776 w Bouxwiller, zm. 2 kwietnia 1827 w Darmstadt) – biolog i lekarz niemieckiego pochodzenia[1].

Ludwik Henryk Bojanus
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1776
Bouxwiller

Data i miejsce śmierci

2 kwietnia 1827
Darmstadt

Profesor nauk medycznych
Specjalność: weterynaria
Alma Mater

Uniwersytet w Jenie

Doktorat

1797

Profesura

13 marca 1804

Uczelnia

Uniwersytet Wileński

Okres zatrudn.

1806-1824

podpis

W nomenklaturze zoologicznej stosuje się skrót Bojanus przy oznaczeniu taksonu opisanego przez L. H. Bojanusa, np. Bos primigenius Bojanus, 1827.

Życiorys

edytuj

Ojciec był urzędnikiem w zarządzie lasów książęcych. Ukończył studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu w Jenie uzyskując w 1797, w 21 roku życia, doktorat medycyny i chirurgii. Studiował w Wiedniu w 1803 zawiera tam związek małżeński z Wilhelminą Roose (zm. 1826), córką pastora kopenhaskiego. Bojanus dowiedział się z gazet o wakującej katedrze weterynarii w Wilnie i zgłosił się do konkursu. 13 marca 1804 roku Rada Uniwersytetu Wileńskiego obrała go profesorem. Od 20 maja 1806 podjął pracę na Uniwersytecie i zapoczątkował rozwój nowoczesnej weterynarii w Polsce. W 1823 roku założył pierwszą polską szkołę weterynarii tzw. Instytut Praktycznej Weterynarii przy Uniwersytecie Wileńskim. Napisał wiele odkrywczych prac z anatomii opisowej i porównawczej. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia i chorobę płuc uzyskał urlop zdrowotny, wyjechał 24 września 1824 roku z Wilna do Darmstadt. W czerwcu 1826 Rada Uniwersytetu przedłużyła mu urlop na czas nieograniczony, lecz stan zdrowia nie uległ już poprawie.[2]

Bojanus prowadził wykłady z anatomii zwierząt domowych oraz weterynarii po łacinie. Jest autorem pracy De uro nostrate eiusque sceleto commentatio (O różnicach między żubrem i turem) z 1825 roku, w której na podstawie drobiazgowej analizy szkieletów obu zwierząt udowodnił, że są to dwa odrębne gatunki. Jedną z najbardziej znanych jego prac jest rozprawa o anatomii żółwia błotnego pod tytułem Anatome Testudinis Europaeae[3].

Opisał on parzysty narząd wydalniczy występujący u małży, częściowo pełniący funkcję nerki. Na cześć odkrywcy nazwany został narządem Bojanusa.

Uczniami Bojanusa byli Adam Ferdynand Adamowicz[4] oraz Karol Gustaw Muyschel-Mujszel(inne języki) (1800–1843)[5][6], pionierzy polskiej weterynarii.

Upamiętnienie

edytuj

Na jego cześć nazwano gatunek triasowego gada Lisowicia bojani[7].

Przypisy

edytuj
  1. Bojanus Ludwik Henryk, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-25].
  2. Zygmunt Fedorowicz Ludwik Henryk Bojanus wyd. PAN Wrocław 1958
  3. Ludwig Heinrich Bojanus, Anatome Testudinis Europaeae, Vilnae: Impensis auctoris, typis Josephi Zawadzki, 1819 [dostęp 2024-06-25] (łac.).
  4. Adamowicz, A. F. „O życiu i pismach Ludwika Bojanusa”, w Tygodnik peterburski, Vol. 6, Nr.80 (15./27.10.1835), s. 462–464; Nr.81 (18./30.10.1835), s. 469–470; Nr.82 (22.10./3.11.1835), s. 477–478; Nr.83 (25.10./6.11.1835), s. 483–484. Digitalisat BUW.
  5. Muyschel, C.O.D. (1829) Dissertatio inauguralis medica veterinaria: Synonymiam myologicam equini generis exhibens, quam ad gradum Doctoris Medicinae obtinendum publico judicio submittit Car. Just. Dav. Muyschel Livonus Med. mag. Vilnae [Wilno], druk Dworcowa. 71 str.
  6. Bibliografia polska Estreicherów, t. 3, s. 183.
  7. Tomasz Sulej, Grzegorz Niedźwiedzki, An elephant-sized Late Triassic synapsid with erect limbs, „Science”, 363 (6422), 2019, s. 78–80, DOI10.1126/science.aal4853, ISSN 0036-8075 [dostęp 2024-06-25] (ang.).

Bibliografia

edytuj

Literatura dodatkowa

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj