MV Star of Malta
MV Star of Malta – prom pasażerski, który w latach 50. i 60. XX wieku obsługiwał trasę z Malty na Sycylię, znany z zatonięcia u wybrzeży Malty 29 lipca 1955, które spowodowało śmierć jednego członka załogi i jednego pasażera. Statek wcześniej miał długą karierę pod różnymi nazwami.
| Bandera | |
|---|---|
| Właściciel |
Paul M. Laferla (1952–66) |
| Historia | |
| Data budowy |
1928 |
| Data oddania do eksploatacji |
1928 |
| Data wycofania ze służby |
1966 |
| Dane techniczne | |
| Wyporność |
1150 t |
| Długość całkowita (L) |
68,63 m |
| Szerokość (B) |
9,86 m |
| Zanurzenie (D) |
5,2 m |
| Pojemność brutto |
968 GT |
| Napęd mechaniczny | |
| Silnik |
2 × Diesel |
| Prędkość maks. |
12 w. |
Jednostka została zbudowana w 1928 jako luksusowy jacht Camargo dla Juliusa Fleischmanna Jr. W latach 1930–31 odbyła światowy rejs, podczas którego jej załoga szpiegowała na terytoriach japońskich dla rządu amerykańskiego. W 1938 jacht został sprzedany dyktatorowi Dominikany Rafaelowi Trujillo, i został przemianowany na Ramfis.
Od 1942 do 1944 jednostka służyła w United States Navy jako uzbrojony jacht patrolowy USS Marcasite (PY-28). Został on następnie sprzedany do służby komercyjnej, przemianowany na Commando w 1944 i Westminster w 1947. W 1952 jednostka została nabyta przez Paula M. Laferlę, a jej nazwę zmieniono na Star of Malta i przebudowano na prom pasażerski. Obsługiwał trasę z Malty na Sycylię. Po zatonięciu w 1955 został podniesiony z dna i przywrócony do służby. Został zezłomowany we Włoszech w 1966.
Opis jednostki edytuj
Statek miał tonaż 968 BRT[1] i wyporność 1150 ton[2]. Jego długość wynosiła 68,63 metra, szerokość 9,86 metra, zaś zanurzenie 5,2 metra[2]. Zbiornik paliwa o pojemności 230 000 litrów zasilał dwa silniki wysokoprężne[3]. Jednostka rozwijała prędkość 12 węzłów (22 km/h)[2].
Jako jacht prywatny jednostka mogła pomieścić od 30 do 45 członków załogi oraz do 80 pasażerów[3]. Jako USS Marcasite miał załogę 120 ludzi i był uzbrojony w dwa działa uniwersalne 76 mm, dwie zrzutnie bomb głębinowych i zrzutnię bomb głębinowych Y-gun[2].
Prywatny jacht edytuj
Jednostka została oryginalnie zbudowana jako prywatny luksusowy jacht „Camargo” dla Juliusa Fleischmanna Jr[4], syna amerykańskiego biznesmena Juliusa Fleischmanna[3]. Nazwana na cześć Marie-Anne de Cupis de Camargo, była pierwszym z pięciu jachtów o tej nazwie, których właścicielem był Fleischmann[3]. Jacht został zbudowany w 1928 przez firmę George Lawley & Son w Neponset, Boston[2] (chociaż niektóre źródła podają, że został zwodowany w 1925)[5]. Statek kosztował 625 000 USD, co czyni go jednym z najdroższych prywatnych jachtów swoich czasów i był krytykowany w prasie za ekstrawagancję[3].
W latach 1931–1932 Julius Fleischmann, jego żona Dorette i dwoje dzieci wyruszyli jachtem „Camargo” w światowy rejs. Wraz z nimi popłynęło trzech przyjaciół, osobisty lekarz, fotograf National Geographic Amos Burg oraz załoga licząca 36 osób[3][4]. Ich długa, ponad 58 000 km podróż rozpoczęła się w New York Yacht Club, dalej odwiedzili Bermudy i Jamajkę, przeszli przez Kanał Panamski i dotarli do Pacyfiku[3]. Na nim odwiedzili wiele wysp, w tym Galapagos i Holenderskie Indie Wschodnie[3], W końcu przez Morze Czerwone przepłynęli na Morze Śródziemne[3].
Podczas rejsu Fleischmannowie zebrali wiele artefaktów, takich jak tarcze, maski i narzędzia[4]. Podróż była dobrze udokumentowana na fotografiach[4], został również wyprodukowany trwający trzy godziny film, który jest obecnie przechowywany w Smithsonian Libraries and Archives[3]. Podczas pobytu na południowym Pacyfiku Fleischmann i załoga sporządzili mapy i zarejestrowali informacje, które później wykorzystali Amerykanie aby zaatakować wyspy japońskie podczas II wojny światowej[3]. Podczas podróży Fleischmannowie natknęli się na Wyspie Kokosowej na trzech rozbitków, wezwali na pomoc US Navy, i udało się ich uratować[4].
W 1938 „Camargo” został sprzedany Rafaelowi Trujillo, dyktatorowi Dominikany, który przemianował go na „Ramfis”[5].
edytuj
United States Navy kupiła „Ramfis” od Trujillo 2 lutego 1942. W dniu 10 lutego jednostka została przemianowana na „Marcasite” i została przerobiona przez Tampa Shipbuilding Company z Tampy na Florydzie na uzbrojony jacht patrolowy[2]. Okręt został oddany do służby w Tampie 12 maja 1942, jego dowódcą został komandor porucznik Leander Jeffrey[2].
22 maja okręt wypłynął z Tampy w podróż na Pacyfik[2]. Po zatrzymaniu się w Key West, eskortował konwoje do Kanału Panamskiego[2]. 20 czerwca opuścił Balboa i dziesięć dni później dotarł do San Diego[2].
Pod koniec lipca wypłynął do Pearl Harbor na Hawajach, docierając tam w sierpniu[2]. Na Hawajach do jego obowiązków należało eskortowanie statków handlowych i patrolowanie podejść do portu[2]. Od czasu do czasu eskortował statki z zaopatrzeniem do i z atolu Midway[2].
13 lipca 1943 „Marcasite” opuścił Pearl Harbor i 9 sierpnia dotarł do Seattle[2]. Następnie w latach 1943 i 1944 był okrętem patrolowym i stacją meteorologiczną, wykonując trzytygodniowe patrole[2].
16 czerwca 1944 „Marcasite” przybył do stoczni US Navy Puget Sound. Okręt został wycofany z eksploatacji 5 października 1944 i zgłoszony do War Shipping Administration do usunięcia[2]. Dziewięć dni później został skreślony z listy okrętów US Navy[2].
Działalność komercyjna edytuj
Marynarka Wojenna USA sprzedała statek do użytku komercyjnego[5] 5 grudnia 1944, w związku z czym przemianowano go na „Commando”[2]. Jednostka zmieniła nazwę ponownie w 1947 na „Westminster” po przejęciu przez Minster SS Co. Ltd (Mitchell Cotts & Co. Malta)[5].
W 1952 została ponownie sprzedana, tym razem Paulowi M. Laferli, który przemianował ją na „Star of Malta” i przerobił na prom pasażerski. Obsługiwała trasę między Maltą i Syrakuzami na Sycylii trzy razy w tygodniu, przewożąc pasażerów i pocztę[5].
W kwietniu 1953, w drodze z Malty do Syrakuz po problemach z silnikiem na wzburzonym morzu statek zaczął nabierać wody. Pasażerów zebrano na górnym pokładzie i wysłano sygnały o niebezpieczeństwie do pobliskich statków, ale załodze udało się wyczerpać wodę i statek przemieścił się za bardziej osłonięty cypel Capo Passero. Załoga była wtedy w stanie rozwiązać problemy i udało im się dotrzeć do Syrakuz w ciągu kilku godzin[6].
Zatonięcie w 1955 edytuj
Rankiem 29 lipca 1955 „Star of Malta” wracała z Syrakuz na Maltę[5]. W tym czasie była gęsta mgła[5] i z powodu błędu nawigacyjnego statek osiadł na mieliźnie na Reef Merkanti, około 80 metrów od wybrzeża St. Julian’s, gdzie się przewrócił[6][7].
W momencie zatonięcia statek przewoził 57 pasażerów i był pod dowództwem komandora S.G. Kenta[5]. Większość pasażerów i załogi przeżyła zatonięcie, dopłynęli do brzegu lub zostali uratowani przez małe łodzie, które przypłynęły z pomocą[5]. Były dwie ofiary: członek załogi A. Grech (drugi kucharz) utonął w czasie zatonięcia, oraz zaginęła pasażerka Mary Borg[5].
Nurkowie z Royal Navy Special Boat Service przeszukali częściowo zanurzony statek już wkrótce po wejściu na mieliznę. Premier Dom Mintoff wszedł na pokład statku podczas akcji ratunkowej w dniu wejścia na mieliznę[6].
Po tym, jak pasażerowie zeszli ze statku, skradzione zostały część ładunku, w tym owoce i zwierzęta gospodarskie, a także cenne przedmioty[8]. Być może w tym momencie zabrano również dziennik pokładowy statku[8].
Przesyłki przewożone na statku zostały odzyskane, a władze pocztowe pieczętowały ocalałą pocztę ręczną pieczęcią z napisem „Damaged by seawater / ex "Star of Malta" 29.7.55” (Uszkodzone przez wodę morską / ex „Star of Malta” 29.7.55)[9].
Ponieważ „Star of Malta” była jedynym połączeniem morskim między Maltą a Sycylią, po jej zatopieniu na Sycylię został wysłany niszczyciel HMS „Scorpion”, aby odebrać unieruchomionych pasażerów[5]. Statek został wydobyty w sierpniu 1955 i został naprawiony w stoczni Rodriquez w Mesynie na Sycylii[5].
Dochodzenie przeprowadzone po katastrofie wykazało, że to komandor Kent był odpowiedzialny za wejście na mieliznę, a asesorzy zalecili zawieszenie jego patentu kapitańskiego na rok od daty wypadku[5].
Ostatnie lata edytuj
Po dwóch miesiącach statek wrócił na Maltę i powrócił do służby. Podczas podróży na Maltę jego dowódcą był jugosłowiański kapitan Velkjo Hajjia[5].
W marcu 1966 statek został sprzedany firmie Cantieri Navali delle Grazie z La Spezia i został zezłomowany[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Motor Boats for Defense. „Motor Boating”. 69 (4), s. 10, April 1942. [zarchiwizowane z adresu 2022-04-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Marcasite. Naval History and Heritage Command. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-17)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Jim DeBrosse: Junkie's Big Adventure. Cincinnati Magazine, 2016-02-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-17)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Treasures of Travel exhibit at the Cincinnati Museum Center. [w:] WKRC-TV / Local12 [on-line]. 2016-02-19. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-17)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o John Buchanan: A brief history of the Star of Malta. [w:] Times of Malta [on-line]. 2009-02-10. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-17)]. (ang.).
- ↑ a b c Christopher Scicluna: The night the ferry from Sicily ran aground. [w:] Times of Malta [on-line]. 2020-07-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-26)]. (ang.).
- ↑ Mario Xuereb: It wasn't just St Paul – Malta has had its share of shipwrecks. [w:] TVM [on-line]. 2018-02-10. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-17)]. (ang.).
- ↑ a b Mark Said: The final chapter - Mark Said. [w:] Times of Malta [on-line]. 2019-03-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-17)]. (ang.).
- ↑ Edward B. Proud: The Postal History of Malta. Heathfield: Proud-Bailey Co. Ltd, 1999, s. 230. ISBN 1-872465-31-5. (ang.).